Световид: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
#1Lib1Ref
#1Lib1Ref
Ред 3:
[[Податотека:Bishop Absalon topples the god Svantevit at Arkona.PNG|266px|thumb|right|Епискпот [[Абсалон]] урива статуа на Световид [[Аркона]] во [[1169]].]]
[[Податотека:Otrebusy.jpg|thumb|120px|right|Современа статуа на Световид во Полска]]
'''Световид''', Свентевит, Свантовит според некои автори бил врвниот бог на Словените, а според другите му припаѓало врвното мество меѓу божествата на Балтичките Словени<ref>[[Танас Вражиновски]],Речник на народна митологија на Македонците, Матица Македонска, Скопје,2000,
'''Световид''' бил еден од најмоќните словенски богови, посебно почитуван кај Балтичките Словени. Во Хрониката на Хемолд се вели:
стр384</ref>.
 
== Извори ==
Во Хрониката на Хемолд се вели:
''"Меѓу многубројните словенски богови, господари Световид, бог на земјата Рујан. Тоа е богот чии прорекувања се најточни. Останатите богови покрај него се само полубогови."''
 
Ред 17 ⟶ 20:
''"По ова носат пред кипот еден тркалезен и со човечка големина колач (леб), намачкан со мед; свештеникот се крие зад колачот и го прашува народот дали го гледа. Ако одговорат дека го гледаат, тој посакува:'Догодина да не го видат`.Оваа желба значи: не народот или жрецот догодина да имаат поголема среќа, туку догодишната жетва да биде поголема."''
 
Според народните верувања, Световид имал бел коњ, кој само нему му бил посветен. Тој го јавал ноќе и ги гонел непријателите на Словените.
 
стр384</ref>Повеќето автори го застапуваат мислењето дека бил врвен бог на Ругијците, но и многу важен кај другите словенски народи. Кон првото тврдење се наведуваат и записите на Хелмолд, Сакс Граматик и Книтлинг Зег, најстарите хроничари на словенската духовност, но и поновите меѓу кои се издвојува Чајкановиќ. Меѓу останатото во записите од хрониката на Хелмолд се сретнува и следното: ‘Се гордеат и со самото име на [[Св. Вид]], нему му имаат посветено и изфрадено со најголеми почести скулптура и храм, особено припишувајќи му водство меѓу боговите. И сите словенски провинции од него бараат пророштва а годишната [[жетва]] ја откупуваат во жртвите. Хелмолд и Сакс Граматик името на Световид го изедначуваат со Св. Вид, а на тој начин неговото постоење го врзуваат со прифаќањето на христијанскиот божји слуга од страната на Словените и неговото воздигање и трансформирање во паганското божество. Но, ваквото тврдење сепак било дел од кампањата за истребување на словенскиот пантеон и потполна христијанизација на народите<ref>[[Гордана Јовиќ Стојковска|Гордана Стојковска]], ''Речник на јужнословенска митологија'', Издавачки центар Три, Скопје, 2004, стр.221</ref>.
 
== Карактеристики ==
Световид, Свентевит, Свантовит според некои автори бил врвниот бог на Словените, а според другите му припаѓало врвното мество меѓу божествата на Балтичките Словени<ref>[[Танас Вражиновски]],Речник на народна митологија на Македонците, Матица Македонска, Скопје,2000,
стр384</ref>. Кон првото тврдење се наведуваат и записите на Хелмолд, Сакс Граматик и Книтлинг Зег, најстарите хроничари на словенската духовност, но и поновите меѓу кои се издвојува Чајкановиќ. Меѓу останатото во записите од хрониката на Хелмолд се сретнува и следното: ‘Се гордеат и со самото име на [[Св. Вид]], нему му имаат посветено и изфрадено со најголеми почести скулптура и храм, особено припишувајќи му водство меѓу боговите. И сите словенски провинции од него бараат пророштва а годишната [[жетва]] ја откупуваат во жртвите. Хелмолд и Сакс Граматик името на Световид го изедначуваат со Св. Вид, а на тој начин неговото постоење го врзуваат со прифаќањето на христијанскиот божји слуга од страната на Словените и неговото воздигање и трансформирање во паганското божество. Но, ваквото тврдење сепак било дел од кампањата за истребување на словенскиот пантеон и потполна христијанизација на народите<ref>[[Гордана Јовиќ Стојковска|Гордана Стојковска]], ''Речник на јужнословенска митологија'', Издавачки центар Три, Скопје, 2004, стр.221</ref>.
Како бог кој имал исклучителни моќи. Световид имал и повеќе функции, пред с#, неговото име потврдува дека тој го согледувал светот, вселената. Ш. Кулшиќ ја нагласува неговата хтонична и воинствена карактерност, потврда за ова го наоѓа во народната поезија каде го идентификува ‘Белиот Вид - воин кој се враќа по долго војување’ со ова прастаро божество. Световид бил идентификуван и како божество на плодноста, неговото покровителство се однесувало на аграрот и природата воопшто, но исто така и според другите автори ја делел воинствената моќ со своите верници. Оттаму и тој како и повеќето словенски божества припаѓа и на небесно божествено пространство, но во исто време е и хтонично божество кое имало моќ да ја претскажува иднината.
 
Ред 30 ⟶ 32:
И обредните елементи опишани од древните хроничари потврдуваат колку голем значај се придавал на ова божество. По собирањето на житото се приредувала голема прослава во храмот на Световид. Ден пред свеченоста жрецот го чистел и подготвувал храмот. Во храмот влегувал единствено тој, во времето додека боравел во храмот тој не дишел, за да не го извалка идолот со човечки здив. Верниците пред храмот оставале подароци очекувајќи го пророштвото од устата на жрецот. Пред храмот се палел оган од дабовите стебла. Како дел од ритуал било и симболично криење на свештеникот зад огромен леб (в. криење). Во подоцните сати прославата станувала раскалашена гозба што претставувало знак на доближување на божеството.
 
Освен како божество на плодноста и заштитник на својот народ Световид бил и бог на војната. Древните Словени верувале дека тој ноќе јава на својот бел коњ истребувајќи ги нивните непријатели, оттаму во неговите раце рогорт ја симболизирал плодноста, а лакот воинственоста.<ref>[[Гордана Јовиќ Стојковска|Гордана Стојковска, Три, Скопје,2004, стр.221 - 222]]</ref>