Крсте Петков Мисирков: Разлика помеѓу преработките

Мисирков се вратил во Софија со надеж да ја подигне од печатницата својата нова книга, но сепак не одело сѐ така лесно. Имено, книгата му била откупена од тамошните власти и изгорена. Од изданието се зачувале само мал број на примероци. По таквиот настан организиран од бугарската пропагандистичка машинерија, следел организиран напад врз Мисирков<ref name="Георги" />. Тој бил присилен да ја напушти Бугарија. Мисирков повторно се нашол во Русија, активирајќи се повторно во друштвото „Свети Климент“ и набргу го прифатил професорското место во Берѓанската гимназија, каде започнал со размислување за издавање на една македонска публикација именувана како „Вардар“. Така, Мисирков го напуштил [[Берѓанск]] и обезбедил престој во [[Одеса]]. Тој го подготвил првиот број на своето списание за печат и предал во печатница. Меѓутоа, нема доволно финансиски средства за да го подигне отпечатениот материјал. Со тоа завршило неговото одушевување. Но првиот а воедно и единствен број на списанието содржи драгоцени материјали напишани на македонски јазик. Тие, речиси, во сè го потврдуваат Мисирков околу книгата За„За македонцките работиработи“ и за погледите кон македонскиот јазик и македонската нација.<ref name="Георги" />

Неговиот престој во Одеса бил исполнет со нови активности. Покрај подготовката на списанието „Вардар“ што се отпечатило во септември 1905 година (но не и во продажба), Мисирков бил вклучен во работата на Историско-филолошкото друштво.

Во текот на [[Првата балканска војна]] тој бил воен дописник од фронтот во јужна Македонија. за време на [[Втората балканска војна]] веќе бил назад, во [[Кишињев]] на професорска должност. Во 1913 година Македонската колонија од Петроград започнала да го издава списанието „Македонский„[[Македонски голос“глас (1913-1914)|Македонский голос]]“. Мисирков веднаш воспоставил контакти со Колонијата, соработувајќи со останатите луѓе што го издавале списанието. Мисирков објавувал под свое име но и под псевдонимот ''К.Пелски''.<ref name="Георги" />

Понатака, Мисирков го дочекал [[Руска револуција (1917)|револуционерните настани од 1917 година]]. Бил отворен противник на присоединувањето на [[Бесарабија]] кон кралството Романија, па поради тоа и го екстернирале од Кишињев во Одеса. Но повеќе не можел да остане во таа средина. Бидејќи си имал и семејство, тој заминал од Одеса во Софија, каде го пречекале со недоверба. Сепак добил служба во Етнографскиот музеј, потоа бил испратен во [[Карлово]], но и понатака му се заканувале поради неговите отворени ставови во однос на македонското прашање. Побарал да добие служба во соседната држава [[Кралството на Србите, Хрватите и Словенците]]. Неговата молба останала без одговор. Оневозможен да се врати во Русија, фрлен на служба во провинциско место Копривштица, Мисирков западнал во криза. Се разболел тешко, претходно преплашен со закана дека ќе биде ликвидиран, па така се нашол во „Александровската болница“ во Софија, каде умрел на 26 јули 1926 година. Неговото семејство (сопруга и син) ги оставил без основни средства за живеење.<ref name="Георги" />

Според спомените на неговата сопруга Екатерина, шест недели Крсте е лекуван без точно утврдена дијагноза, односно со претпоставка дека е менингит или енцефалит. По шест недели болки и повремени несвестици, на 26 јули 1926 година Крсте Петков Мисирков умира во Александровата болница. Подоцна е утврдено дека умрел од тумор во мозокот. Мртов, цел ден лежел во креветот, до него ебила само сопругата. Немало кој да го пренесе во мртовечницата, а сопругата немала пари за погреб. Свеќите што ги запалила, ѝ ги донеле милосрдни сестри. Болницата понудила да го остават телото за секцирање, но Екатерина и синот Сергеј одбиле. До гробот за сиромашни во софиските гробишта го испратиле само десетина души<ref>[http://kubura.com.mk/index.php?option=com_content&view=article&id=466:2008-11-21-00-26-53&catid=9:2008-09-05-14-13-15&Itemid=8 Разговор со Борис Мисирков]</ref>.

==== Значењето на книгата „''За„За македонцките работи''“работи“ ====

Остварување на идејата за одделен [[македонски јазик]] е објавувањето на книгата „'''За„За македонцките работи'''“работи“ (во [[Софија]], [[1903]]) од Крсте Петков Мисирков. Книгата на Мисирков е политичка анализа на положбата на македонскиот народ и предлог-програма за [[Македонско народноослободително движење|македонското народноослободително движење]]. Истовремено, таа ја разоткрива асимилаторската политика на соседните земји насочена против македонскиот народ и против македонскиот јазичен, културен и етнички идентитет.

Започнува со уводник на македонски „Од наредилницана“, пренесен и на руски јазик. Веднаш по рускиот превод на уводникот објавена е песната „Патник“ од П. Прерадовиќ, што претставува прв превод од хрватска поезија на македонски јазик. Носечки текст во првиот број е „Извикнуваiн`ето и разбор на бугарцката и србцка теориiи за народноста на мак`едонците“ . За жал, Мисирков во првиот број ја обработува само бугарската теорија, додека српската ја планира за вториот број, па ова негово видување никогаш не е објавено. Потоа, во првиот број на списанието „Вардар“ следел етнографско-демографско-статистичкиот труд „Список села од iужна Мак`едониiа (Пазарцко, Гевг`елиiцко и Кукушко)“ што го составил Мисирков како студент во 1900 година. За жал, направената „Обiаснителна забелешка за тоi список и за Солунцкото равнишче, со планиiн`ето“ авторот најавува дека „к`е бидит дадена во друг`от броi на Вардар“, кој никогаш не е составен и испечатен. Потоа следи рубриката „Народни песни“ со единствениот запис на народна песна од Мисирков, како и два записа на безнасловни песни од Ф. Николов. На крајот е рубриката „Современ живот“ во која Мисирков објавува два кратки, непотпишани хроничарски записи за Македонија и Русија.

Други позначајни пишани творби на Мисирков се неколку статии меѓу кои:<ref> [http://www.misirkov.org/ Книги и статии од Мисирков]</ref>:

* [[:s:К. Мисирков: Македонски национализам|Македонски национализам]] - објавена во списанието „Мир“, на 12 март 1925 година,

* [[:s:К. Мисирков: Самоопределението на македонците|Самоопределувањето на Македонците]] - објавена во „Мир“, 25 март 1925 година,

* [[:s:К. Мисирков-македонец, Македонска култура|Македонска култура]] - објавена во „Миръ“, 19 април 1924 година.

* [[:s:К . Мисирков: Македонија и славјанството|Македонија и славјанството]] - објавена во „Славјанскија Известија”, Петроград,, 1.5.1914, 146-147

* [[:s:К. Пелски: Борба за автономија|Борбата за автономија]] - „Македонскиј голос, (Македонски глас)”, II, II 29.11.1914, 205-207.

* Белешки за јужнословенската филологија и историја, објавено во Македонско-одрински преглед Софија 1907, кн. 34-401908.

* Колењето и интелигенцијата во Македонија, објавено во Одески листок, бр. 178, Одеса 2 август 1912.

* [http://strumski.com/biblioteka/?id=1067 Нашиот народен епос и Македонија], објавено во Развитие, 1919, кн. 2-3, с. 80-81.

Според статијата „Белешки за јужнословенската филологија и историја“, Мисирков се откажал од книгата „За македонцките работи“ велејќи дека нејзината содржина стои далеку од беспристрасната наука и дека со тоа што во неа истапил како импровизиран политичар по македонското прашање си задал удар на својата научна дејност и интереси. <ref>К. Мисирков. „БЕЛЕЖКИ ПО ЮЖНОСЛАВЯНСКАТА ФИЛОЛОГИЯ И ИСТОРИЯ /КЪМ ВЪПРОСА ЗА ПОГРАНИЧНАТА ЛИНИЯ МЕЖДУ БЪЛГАРСКИЯ И СРЬБСКО-ХЪРВАТСКИЯ ЕЗИЦИ И НАРОДИ/“ Българска сбирка, XVII, януари 1910, кн. 1, с. 39-42; февруари 1910, кн. 2, с. 100; маи 1910, кн. 5, с. 328; г. XVIII, март 1911, кн. 3, с. 197; април 1911. кн. 4, с. 265-267.</ref>

Во книгата Писма„Писма“, во која е поместен Дневникот на Крсте Петков Мисирков, македонската историја добива нови сознанија различни од сите досегашни интерпретации на делото на македонскиот преродбеник. Тој се потпишува како македонски Бугарин и се бори за целовитоста на Бугарија. Ја застапува тезата дека македонскиот народ треба да биде заедно со бугарскиот, наспроти Србија и Грција кои имале желба за делење на Македонија. Текстот изненадува со претставата на еден подруг, поинаков или поразличен Мисирков. Анализите, коментарите и предлозите на Мисирков во основа се однесуваат на последиците од Втората балканска војна и на значењето на Букурешкиот мировен договор. Мисирков изнесува редица ставови со кои ги оправдува бугарските интереси во Македонија, Македонците ги именува како македонски Бугари, културата и традициите, исто така, како бугарски. Мисирковите позиции и ставови за македонските работи во „Дневникот“ се во спротивност со неговите претходни становишта и разбирања изнесени во книгата „За македонцките работи“. Тука К. Мисирков прави хиерархија на интересите на Македонија. Многу јасно смета дека е подобро Македонија да остане цела отколку да биде распокината и поделена меѓу балканските државички кога веќе не и е дозволено самата да претставува одделна политичка единица. Во таа смисла, тој ѝ дава предност на Бугарија, сметајќи дека е природно да се приклучи кон Бугарија, а не кон Србија и Грција.<ref>[http://www.utrinski.com.mk/default.asp?ItemID=4B907DB0D4552A4CA1582F80C8DE4DB6 Виктор Цветаноски. Враќањето на Мисирков, но не оној што го знаеме. Виктор Цветаноски. Утрински весник, Брoj 2738 , среда, 16 јули 2008.]</ref>

Во Бугарија Мисирков го сметаат за бугарски филолог, покрај фактот што тој бил македонист и јавно се залагал за македонската нација и култура.<ref name="Георги" /> Според одредени извори, Мисирков се изјавувал и како македонски Бугарин.<ref>[http://www.utrinski.com.mk/default.asp?ItemID=1D87F26D23D39841A5BA951159B95ABE Непознатиот Мисирков меѓу Македонците]</ref><ref>[http://www.utrinski.com.mk/?ItemID=AD0EE19C422F9B43AE11BBC76F0A56AB СДСМ бара оставка од директорот на Архивот, Зоран Тодоровски]</ref> Од [[1913]] до [[1918]] година живеел во [[Кишињев]], [[Бесарабија]] и таму бил бугарски претставник во локалното собрание.<ref>[http://www.macedonia-science.org/news.php?extend.498 Симов, Йордан. Националната принадлежност на Кръсте Мисирков през погледа на публичните учреждения в Бесарабия през 1916 г.]</ref><ref>[http://www.promacedonia.org/bugarash/misirkov/otmisirkov.html#8 Трайков, Веселин. Кръсте Мисирков и за българските работи в Македония, София, 2000, 56-60]</ref> Во својот „Дневник“ од [[1913]] година по распарчувањето на Македонија Мисирков изнел ставови со кои ги оправдува бугарските интереси во Македонија, Македонците ги именува како македонски Бугари, културата и традициите, исто така, како бугарски. Во овој период од животот јавно се залагал за националните права на бугарското население во Македонија, кои според него биле „погазени од Србите и од Грците“ и „крвта пролеана од Бугарите за Македонија ги чинела неоспорливи правата на бугарскиот народ на Македонија“.<ref>„К.П.Мисирков - Дневник 5.VII - 30.VIII 1913, стр. 65</ref> Тој самиот се нарекувал македонски Бугарин.<ref>[http://www.utrinski.com.mk/default.asp?ItemID=4B907DB0D4552A4CA1582F80C8DE4DB6 Виктор Цветаноски - Враќањето на Мисирков, но не оној што го знаеме, (Утрински весник).]</ref>