Сончев Систем: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][непроверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
Нема опис на уредувањето
Ред 1:
[[Податотека:Solar sys2.png|thumb|300px|'''''Финалната дефиниција на сончевиот систем го отфрла [[Плутон]] како планета и со тоа содржи осум планети'''''|врска=%D0%9F%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0:Solar_sys2.png]]
 
'''Сончевиот систем''' е [[планетарен систем]] кој се состои од [[Сонце|Сонцето]] и останатите небески тела кои орбитираат (кружат) околу него: 8 [[Планета|планети]] заедно со своите [[Природен сателит|природни сателити]] и прстени, илјадиците [[Астероид|астероиди]] и [[Комета|комети]], [[Метеороид|метеороидите]] и останатиот меѓупланетарен материјал. Границите на Сончевиот систем се простираат и по орбитата на [[Плутон]] (кој не е планета), кој орбитира со просечна далечина од 30 [[Астрономска единица|AU]], и ги вклучува [[Кајперов појас|Кајперовиот појас]] кој достига до 50 AU и [[Ортов облак|Ортовиот облак]] составен од комети од кои некои се оддалечуваат од Сонцето и до 100.000 AU (1,5 [[Светлосна година|Светлосни години]]).
Ред 12:
 
== Структура на сончевиот систем ==
Најголемото тело во Сончевиот систем е [[Сонце|Сонцето]] кое содржи 99,86% од вкупната позната маса на системот. Потоа, тука се осумте тела кои орбитираат во релативно уникатни орбити, кои најчесто се нарекуваат [[Планета|планети]] и двa појасa составени од помали објекти. Сите објекти кои орбитираат околу Сонцето лежат на иста [[рамнинаРамнина (математика)|рамнина]] која се нарекува еклиптика и ротираат во иста насока. Повеќето од нив и самите имаат тела кои орбитираат околу нив, а најголемите се опкружени со [[Планетарен прстен|планетарни прстени]] од прашина и други честички.
 
 
Главните планети се (по редослед): [[Меркур]], [[Венера]], [[Земја]], [[Марс]], [[Јупитер]], [[Сатурн]], [[Уран]] и [[Нептун]]. Имињата на седум од планетите се од грчко-римската митологија, додека Земја е германски збор. Осумте планети се делат во две групи: внатрешни и надворешни. Поделбата е направена според положбата на планетите во Сончевот систем (далечината од сонцето), а помеѓу двете групи се наоѓа астероидниот појас. По групата на надворешни планети се простира Појасот Купер.
 
=== Внатрешни планети ===
Четирите внатрешни или терестријални планети се каратеристични по тоа што се составени од густ (каменест) материјал. Тие се формирале во пожешките региони поблиску до Сонцето. Затоа, полесните материјали испариле, а останале оние материјали кои имаат поголема точка на топење, како што се силикатите.
 
Четирите внатрешни планети се:
* [[Меркур]]
* [[Венера]]
* [[Земја]]
* [[Марс]]
 
=== Астероиден Појас ===
Астероидниот појас е составен од тела помали од планетите кои се нарекуваат [[Астероид|Астероиди]] и на
 
== уктура на сончевиот систем ==
Најголемото тело во Сончевиот систем е [[Сонце|Сонцето]] кое содржи 99,86% од вкупната позната маса на системот. Потоа, тука се осумте тела кои орбитираат во релативно уникатни орбити, кои најчесто се нарекуваат [[Планета|планети]] и двa појасa составени од помали објекти. Сите објекти кои орбитираат околу Сонцето лежат на иста [[Рамнина (математика)|рамнина]] која се нарекува еклиптика и ротираат во иста насока. Повеќето од нив и самите имаат тела кои орбитираат околу нив, а најголемите се опкружени со планетарни прстени од прашина и други честички.
 
Главните планети се (по редослед): [[Меркур]], [[Венера]], [[Земја]], [[Марс]], [[Јупитер]], [[Сатурн]], [[Уран]] и [[Нептун]]. Имињата на седум од планетите се од грчко-римската митологија, додека Земја е германски збор. Осумте планети се делат во две групи: внатрешни и надворешни. Поделбата е направена според положбата на планетите во Сончевот систем (далечината од сонцето), а помеѓу двете групи се наоѓа астероидниот појас. По групата на надворешни планети се простира Појасот Купер.
Ред 42 ⟶ 59:
=== Појасот Купер ===
Појасот Купер е голем прстен од „отпад“, сличен на астероидниот појас, меѓутоа е составен воглавно од мраз. Внатрешната граница на појасот започнува во орбитата на [[Нептун]] и се простира до 50AU. Од овој регион потекнуваат кометите со краток период на појавување, како што е [[Халеева комета|Халеевата комета]]. Проценката е дека постојат околу 70.000 објекти во појасот со дијаметар поголем од 100km, но неговата вкупна маса е можеби само малку поголема од масата на зeмјата. Многу од објектите од овој појас имаат орбита која не лежи во рамнината на еклиптиката.
 
== Статусот на Плутон ==
Од [[24 август]], [[2006]] со донесувањето на [[дефиниција на планета]] [[Плутон]] официјално престанува да биде [[планета]]. Статусот му е променет на [[планета-џуџе]]. Така, Сончевиот систем има 8 планети.
{| class="wikitable"
|
{| class="wikitable"
![[Нормативна контрола]]
|
* [[Обединета нормативна податотека|GND]]: [http://d-nb.info/gnd/4126385-6 4126385-6]
* [[Национална парламентарна библиотека (Јапонија)|NDL]]: [http://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00572587 00572587]
* [[Национална библиотека на Чешка|NKC]]: [http://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=ph125704&CON_LNG=ENG ph125704]
|}
|}
[[Специјална:Категории|Категорија]]:
* [[:Категорија:Сончев систем|Сончев систем]]
 
== Навигационо мени ==
* Не сте најавени
* [[Специјална:МојРазговор|Разговор]]
* [[Специјална:МоиПридонеси|Придонеси]]
* Направи сметка
* Најава
 
* [[Сончев систем|Страница]]
* [[Разговор:Сончев систем|Разговор]]
 
* [[Сончев систем|Читај]]
* Уреди
* Уреди извор
* Историја
 
* [[Главна страница]]
* [[Википедија:Вовед|Што е Википедија?]]
* [[:Категорија:Избрани статии|Избрана содржина]]
* [[Специјална:Случајна|Случајна страница]]
* [[Википедија:Портал|Портал]]
 
=== технички ===
* [[Википедија:Тековни настани|Тековни настани]]
* [[Специјална:СкорешниПромени|Скорешни промени]]
* [[Википедија:Селска чешма|Селска чешма]]
* [[Википедија:Вики средба|Викисредби]]
* Дарување
* Помош
 
=== алатник ===
* [[Специјална:ШтоВодиОвде/Сончев систем|Што води овде]]
* [[Специјална:ПоврзаниПромени/Сончев систем|Поврзани промени]]
* [[Специјална:СлужбениСтраници|Службени страници]]
* Постојана врска
* Информации за страницата
* Предмет на Википодатоци
* Наведи ја страницава
* [[Википедија:Подигни податотека|Подигни податотека]]
 
=== Печати/извези ===
* Направи книга
* Преземи како PDF
* Верзија за печатење
 
=== На други проекти ===
* Ризница
 
=== На други јазици ===
* Afrikaans
* العربية
* Asturianu
* Azərbaycanca
* Basa Banyumasan
* English
* فارسی
* Shqip
* Türkçe
Уреди врски
* Последната промена на страницава е извршена на 31 октомври 2016 г. во 17:24 ч.
* Текстот е достапен под условите на лиценцата [[Википедија:Текст на лиценцата Creative Commons Наведи извор-Сподели под исти услови 3.0 Нелокализирана|Криејтив комонс НаведиИзвор-СподелиПодИстиУслови]]. Може да важат и дополнителни услови. За повеќе информации, погледајте ги [[Википедија:Услови на употреба|Условите на употреба]].
јчесто се во орбита околу Сонцето помеѓу Марс и Јупитер. Главниот појас се состои од десетици илјади (можеби и милиони) тела поголеми од 1км во дијагонала, иако некои од нив се речиси прашина. Иако се во голем број, вкупната маса на астероидите не надминува илјадити дел од земјината маса. Астероидите со дијаметар помал од 50m се нарекуватт [[Метеороид|метеороиди]]. Најголемиот астероид [[Керера]] е со пречник од околу 1000 км. Се смета дека астероидите се остаток од планета која не успеала да се обедини вo едно тело поради силното [[Гравитација|гравитациско]] влијание на Јупитер. Постојат и астероидни месечини кои се всушност астероиди кои орбитираат околу поголеми астероиди, меѓутоа тие не се издвојуваат како планетарните месечини и понекогаш се големи речиси колку и самите астероиди околу кои ротираат.
 
Во внатрешниот дел од сончевиот систем постојат и „самостојни“ астероиди чии орбити се сечат со орбитите на планетите.
 
=== Надворешни планети ===
Надворешните планети или гасните гиганти се толку големи што заедно содржат 99% од вкупната позната маса на материјата која орбитира околу Сонцето. Бидејќи се релативно далеку од Сонцето, тие ја содржат главнината од [[водород]] и [[хелиум]] во Сончевиот систем, кои биле прелесни за да се задржат на внатрешните планети.
 
Четирите надворешни планети се:
* [[Јупитер]]
* [[Сатурн]]
* [[Уран]]
* [[Нептун]]
 
=== Појасот Купер ===
Појасот Купер е голем прстен од „отпад“, сличен на астероидниот појас, меѓутоа е составен воглавно од мраз. Внатрешната граница на појасот започнува во орбитата на [[Нептун]] и се простира до 50AU. Од овој регион потекнуваат кометите со краток период на појавување, како што е [[Халеева комета|Халеевата комета]]. Проценката е дека постојат околу 70.000 објекти во појасот со дијаметар поголем од 100
 
== уктура на сончевиот систем ==
Најголемото тело во Сончевиот систем е [[Сонце|Сонцето]] кое содржи 99,86% од вкупната позната маса на системот. Потоа, тука се осумте тела кои орбитираат во релативно уникатни орбити, кои најчесто се нарекуваат [[Планета|планети]] и двa појасa составени од помали објекти. Сите објекти кои орбитираат околу Сонцето лежат на иста [[Рамнина (математика)|рамнина]] која се нарекува еклиптика и ротираат во иста насока. Повеќето од нив и самите имаат тела кои орбитираат околу нив, а најголемите се опкружени со планетарни прстени од прашина и други честички.
 
Главните планети се (по редослед): [[Меркур]], [[Венера]], [[Земја]], [[Марс]], [[Јупитер]], [[Сатурн]], [[Уран]] и [[Нептун]]. Имињата на седум од планетите се од грчко-римската митологија, додека Земја е германски збор. Осумте планети се делат во две групи: внатрешни и надворешни. Поделбата е направена според положбата на планетите во Сончевот систем (далечината од сонцето), а помеѓу двете групи се наоѓа астероидниот појас. По групата на надворешни планети се простира Појасот Купер.
 
=== Внатрешни планети ===
Четирите внатрешни или терестријални планети се каратеристични по тоа што се составени од густ (каменест) материјал. Тие се формирале во пожешките региони поблиску до Сонцето. Затоа, полесните материјали испариле, а останале оние материјали кои имаат поголема точка на топење, како што се силикатите.
 
Четирите внатрешни планети се:
* [[Меркур]]
* [[Венера]]
* [[Земја]]
* [[Марс]]
 
=== Астероиден Појас ===
Астероидниот појас е составен од тела помали од планетите кои се нарекуваат [[Астероид|Астероиди]] и најчесто се во орбита околу Сонцето помеѓу Марс и Јупитер. Главниот појас се состои од десетици илјади (можеби и милиони) тела поголеми од 1км во дијагонала, иако некои од нив се речиси прашина. Иако се во голем број, вкупната маса на астероидите не надминува илјадити дел од земјината маса. Астероидите со дијаметар помал од 50m се нарекуватт [[Метеороид|метеороиди]]. Најголемиот астероид [[Керера]] е со пречник од околу 1000 км. Се смета дека астероидите се остаток од планета која не успеала да се обедини вo едно тело поради силното [[Гравитација|гравитациско]] влијание на Јупитер. Постојат и астероидни месечини кои се всушност астероиди кои орбитираат околу поголеми астероиди, меѓутоа тие не се издвојуваат како планетарните месечини и понекогаш се големи речиси колку и самите астероиди околу кои ротираат.
 
Во внатрешниот дел од сончевиот систем постојат и „самостојни“ астероиди чии орбити се сечат со орбитите на планетите.
 
=== Надворешни планети ===
Надворешните планети или гасните гиганти се толку големи што заедно содржат 99% од вкупната позната маса на материјата која орбитира околу Сонцето. Бидејќи се релативно далеку од Сонцето, тие ја содржат главнината од [[водород]] и [[хелиум]] во Сончевиот систем, кои биле прелесни за да се задржат на внатрешните планети.
 
Четирите надворешни планети се:
* [[Јупитер]]
* [[Сатурн]]
* [[Уран]]
* [[Нептун]]
 
=== Појасот Купер ===
Појасот Купер е голем прстен од „отпад“, сличен на астероидниот појас, меѓутоа е составен воглавно од мраз. Внатрешната граница на појасот започнува во орбитата на [[Нептун]] и се простира до 50AU. Од овој регион потекнуваат кометите со краток период на појавување, како што е [[Халеева комета|Халеевата комета]]. Проценката е дека постојат околу 70.000 објекти во појасот со дијаметар поголем од 100km, но неговата вкупна маса е можеби само малку поголема од масата на зeмјата. Многу од објектите од овој појас имаат орбита која не лежи во рамнината на еклиптиката.
 
== Статусот на Плутон ==
Од [[24 август]], [[2006]] со донесувањето на [[дефиниција на планета]] [[Плутон]] официјално престанува да биде [[планета]]. Статусот му е променет на [[планета-џуџе]]. Така, Сончевиот систем има 8 планети.
{| class="wikitable"
|
{| class="wikitable"
![[Нормативна контрола]]
|
* [[Обединета нормативна податотека|GND]]: [http://d-nb.info/gnd/4126385-6 4126385-6]
* [[Национална парламентарна библиотека (Јапонија)|NDL]]: [http://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00572587 00572587]
* [[Национална библиотека на Чешка|NKC]]: [http://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=ph125704&CON_LNG=ENG ph125704]
|}
|}
[[Специјална:Категории|Категорија]]:
* [[:Категорија:Сончев систем|Сончев систем]]
 
== Навигационо мени ==
* Не сте најавени
* [[Специјална:МојРазговор|Разговор]]
* [[Специјална:МоиПридонеси|Придонеси]]
* Направи сметка
* Најава
 
* [[Сончев систем|Страница]]
* [[Разговор:Сончев систем|Разговор]]
 
* [[Сончев систем|Читај]]
* Уреди
* Уреди извор
* Историја
 
* [[Главна страница]]
* [[Википедија:Вовед|Што е Википедија?]]
* [[:Категорија:Избрани статии|Избрана содржина]]
* [[Специјална:Случајна|Случајна страница]]
* [[Википедија:Портал|Портал]]
 
=== технички ===
* [[Википедија:Тековни настани|Тековни настани]]
* [[Специјална:СкорешниПромени|Скорешни промени]]
* [[Википедија:Селска чешма|Селска чешма]]
* [[Википедија:Вики средба|Викисредби]]
* Дарување
* Помош
 
=== алатник ===
* [[Специјална:ШтоВодиОвде/Сончев систем|Што води овде]]
* [[Специјална:ПоврзаниПромени/Сончев систем|Поврзани промени]]
* [[Специјална:СлужбениСтраници|Службени страници]]
* Постојана врска
* Информации за страницата
* Предмет на Википодатоци
* Наведи ја страницава
* [[Википедија:Подигни податотека|Подигни податотека]]
 
=== Печати/извези ===
* Направи книга
* Преземи како PDF
* Верзија за печатење
 
=== На други проекти ===
* Ризница
 
=== На други јазици ===
* Afrikaans
* العربية
* Asturianu
* Azərbaycanca
* Basa Banyumasan
* English
* فارسی
* Shqip
* Türkçe
Уреди врски
* Последната промена на страницава е извршена на 31 октомври 2016 г. во 17:24 ч.
* Текстот е достапен под условите на лиценцата [[Википедија:Текст на лиценцата Creative Commons Наведи извор-Сподели под исти услови 3.0 Нелокализирана|Криејтив комонс НаведиИзвор-СподелиПодИстиУслови]]. Може да важат и дополнителни услови. За повеќе информации, погледајте ги [[Википедија:Услови на употреба|Условите на употреба]].
km, но неговата вкупна маса е можеби само малку поголема од масата на зeмјата. Многу од објектите од овој појас имаат орбита која не лежи во рамнината на еклиптиката.
 
== Статусот на Плутон ==