Малатија: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
Нема опис на уредувањето
Нема опис на уредувањето
Ред 51:
}}
 
'''Малатија''' ({{lang-hy|Մալաթիա}} - Малат''Malat'ya''ја-; {{lang-ku|Meletî}}; {{lang-el|Μαλάτεια ''Malateia''-Малатеија}};<ref>[http://greek.wunderground.com/global/stations/17200.html Μαλάτεια, Τουρκία Weather Forecast from Weather Underground<!-- Bot generated title -->]</ref>; {{lang-ota|مالاتيا}}) — град во [[Источна Анадолија]] во [[Турција]] и главен град на [[Малатија (покраина)|истоимената провинција]]. Градот бил населен од луѓето неколку илјади години. Асирците[[Асирци]]те градот го нарекувале ''Мелиду''. Страбон вели дека градот бил познат во старо време како Мелитина, име кое било користено и од страна на Римјаните кога го освоиле градот во текот на нивната експанзија на исток. Според Страбон, жителите на Мелитина споделувале ист јазик и култура со оние од [[Кападокија]].
 
Античкиот град се наоѓа на неколку километри од денешниот град, кај селото Арслантепе и во близина на [[Баталгази]]. Всушност Баталгази бил местоположба на градот Малатија до [[19 век]], кога постепено градот започнал да се зголемува и неговиот центар да се преместува кон денешната местоположба. Официјално името на Баталгази било Ескималатија или Стара Малатија. До неодамна, ова име било користено на локално ниво.
 
== Историја ==
 
===Арслантепе ===
 
Арслантепе бил населен уште од развојот на земјоделството пред речиси 6.000 години. Од [[бронзено време]], местото станало административен центар на поголем регион на царството [[Исува]]. Градот бил заштитен, веројатно поради опасноста од Хетите од запад. Тие го освоиле градот. Во текот на овој период, градот бил споменат со повеќе имиња: ''Малидија'' на [[хетски јазик]]<ref>"[https://books.google.com/books?id=O1yFrzi-MgYC&pg=PA35 Melid]." ''Reallexikon der Assyriologie.'' Accessed 12 Dec 2010.</ref> and possibly also ''Midduwa'';<ref>''KBo'' V 8 IV 18. Op. cit. Puhvel, Jaan. ''Trends in Linguistics: [https://books.google.com/books?id=XROpWC99BD0C&pg=PA101 Hittite Etymological Dictionary]:'' Vol. 6: ''Words Beginning with M.'' Walter de Gruyter, 2004. Accessed 12 Dec 2010.</ref>, ''Мидува'' на [[акадски јазик]]<ref name="Hawkins, John D. 2000"/> и ''Мелитеа'' на [[урартски јазик]].
 
По пропаѓањето на царството на Хетите[[Хети]]те, градот станал центар на државата Каману. Градот ги продолжил старите традиции на Хетите. Истражувачите откриле палата во внатрешноста на градските ѕидини со статуи и релјефи кои се примери на уметнички дела од тој период. Жителите ја изградиле палатата која била придружувана од монументални камени и скулптури на лавови и на владетелот.
 
Асирскиот цар [[Тиглат-Пилесар I]] (1115-1077 п.н.е.) го принудил царството да му оддаде почит. Малидија продолжила да се развива во асирско време, до времето на асирскиот цар [[Саргон II]] (722-705 п.н.е.) кој го освоил градот во 712 година п.н.е. Во исто време, [[Кимерејци]]те и [[Скити]]те започнале со своите напади на [[Мала Азија]] по кое градот бил намален. До освојувањето на градот од Римјаните[[Римјани]]те, тој исто така бил цел на напади на уште неколку царства и племиња.
 
Археолозите за прв пат започнале со ископувања на местото Арслантепе во [[1930]] година, додека истражувања имало и во [[1961]] година.
 
== Римски период ==
 
[[Кралство Кападокија]], управувано од страна на Ариобарзанската династија (95-36 п.н.е.<ref>[http://www.iranicaonline.org/articles/cappadocia Encyclopedia Iranica], Retrieved on 04 May 2015.</ref>) станало римско вазалство во 63 година<ref name=ball>{{cite book |last=Ball |first=Warwick |date=2011 |title=Rome in the East: The Transformation of an Empire |url=https://books.google.es/books?id=qQKIAgAAQBAJ&pg=PA436#v=onepage&q&f=false |location= |publisher=Routledge |page=436 |isbn=978-0415243575 |access-date= }}</ref>. По припојувањето на кралството од [[Римско царство|Римското царство]] во [[17]] година, населбата била повторно основана како Мелитина во [[72]] година на друго место, каде се наоѓал [[Legio XII Fulminata]], римска воена база<ref name="A. Sinclair page 3">T. A. Sinclair, "Eastern Turkey, an Architectural and Archaeological Survey", volume 3, page 3.</ref>. Оваа база го контролирал пристапот до јужниот дел на [[Ерменија]] и горниот дел на реката Тигар. Таа претставувала крајната точка на важниот автопатот кој се протегал од исток од Кесарија. Кампот успеал да го привлече цивилното население и веројатно му бил доделен статус на град од страна на царот [[Трајан]] во почетокот на [[2 век]]<ref name="A. Sinclair page 3"/>. Во овој период започнале да се коват царски монети во градот и истото траело до 5 век.
 
Прокопиј градот го опишал како место со неколку храмови, агори и театри но денеска истите не се откриени. Градот претставувал голем центар во провинцијата [[Мала Ерменија]] ([[ерменски]]: Փոքր Հայք<ref name=adontz>{{cite book |last=Adontz |first=Nicolas |date=1970 |title=The Reform of Justinian Armenia |url=https://ia600509.us.archive.org/2/items/TheReformOfJustinianInArmenia/adontz_reforms.pdf |location=Lisbon |publisher=Calouste Gulbenkian Foundation |page=311 |isbn= |access-date=}}</ref>) која била основана од страна на [[Диоклецијан]] по одделувањето на местото од територијата на провинцијата Кападокија. Во 392 година, царот [[Теодосиј I]] провионцијата Мала Ерменија ја поделил на нови две провинции: Прва Ерменија, со свој главен град на Себастија (денешен [[Сивас]]) и Втора Ерменија, со главен град Мелитина<ref>Robert H. Hewsen ''Armenia: A Historical Atlas'', p74. University of Chicago Press. 2001. ISBN 978-0-226-33228-4.</ref>.
 
== Среден век==
 
За време на владеењето на царот [[Јустинијан I]] (527-565) во овој регион биле спроведени административни реформи. Провинцијата Втора Ерменија била преименувана во Трета Ерменија, со истата своја територија и нејзиниот главен град Мелитина<ref>Robert H. Hewsen ''Armenia: A Historical Atlas'', p86. University of Chicago Press. 2001. ISBN 978-0-226-33228-4.</ref><ref>{{cite book | last = Adontz| first = Nicholas| authorlink =Nicholas Adontz| title = Armenia in the Period of Justinian: The Political Conditions Based on the Naxarar System| others= Trans. Nina G. Garsoïan| publisher = Calouste Gulbenkian Foundation| location= Lisbon| year = 1970| page=134| isbn = }}</ref> . Градските ѕидини биле изградени во [[6 век]] од страна на царот [[Анастасиј I (владетел)|Анастасиј]] и Јустинијан. Денеска ѕидините кои се уште постојат во најголем дел потекнуваат од арапскиот период, можеби од [[8 век]], иако ѕидините го задржиле својот изглед од претходните градежни фази<ref>Timothy Mitford, "The Roman Frontier on the Upper Euphrates" p260-261, in "Ancient Anatolia - 50 Years Work by the British Institute of Archaeology at Ankara".</ref>. Градот бил освоен од страна на [[Праведен калифат|Праведниот калифат]] во [[638]] годин. Тој потоа станал база за муслиманските напади подлабоко во [[Византија]] а истата политика била продолжена и од страна на [[Абасиди]]те. Во [[9 век]], во времето на полунезависниот емир Омар ал-Акта, Малатија како град се зголемил до толкав степен што градот станал главен противник на [[Византија]]. Овие конфликти траеле до крајотна владеењето на Омер кој бил поразен и убиен во [[863]] година во [[Битка кај Лалакаон|битката кај Лалакаон]]. Византијците извршиле неколку напади но градот и околината конечно паднале воп времето на нападите на [[Јован Курку]] во 927-934 година. По зазимањето на градот, муслиманското население било протерано од градот или било принудено да го прифати христијанството. Во градот од тој период започнале да пристигнуваат грчки и ерменски доселеници<ref>{{cite book
| last = Whittow
| first = Mark
Ред 95:
| isbn = }}</ref>. Градот бил нападнат и уништен од Селџуците во [[1058]] година<ref>{{cite book|last1=Jeffreys|last2=Haldon|last3=Cormack |first1=Elizabeth|first2=John F. |first3=Robin|title=The Oxford handbook of Byzantine studies|year=2008|publisher=Oxford University Press|isbn=978-0-19-925246-6|pages=273|url=https://books.google.com/books?id=Pnkxofhi4mQC}}</ref>.
 
Во периодот што следел, Селџуците[[Селџуци]]те се зацврстиле во регионот по [[Битка кај Манцикерт (1071)|битката кај Манцикерт]] во [[1071]] година. Кога Селџуците за своја престолнина го избрале градот Конија, Малатија станала дел од нивното царство. Градот бил дел од Мамелучкиот султанат, додека по [[1515]] година бил освоен од [[Османлии]]те.
 
== Денешен период==
 
Ред 109 ⟶ 110:
| isbn =0-06-055870-9}}</ref>.
{{Wide image|44 malatya panorama.JPG|700px|Панорама од градот}}.
 
 
== Клима ==
Ред 213:
|source 2= Hong Kong Observatory<ref>[http://www.hko.gov.hk/wxinfo/climat/world/eng/europe/gr_tu/malatya_e.htm Climatological Normals of Malatya<!-- Bot generated title -->]</ref>
|date= March 2011}}
 
== Економија==
 
Историски гледано, Малатија била позната по производство на [[опиум]]. Британците во [[1920]] година го опишале опиумот дека има „највисок процент на морфин“<ref name=Prothero62>{{cite book|last=Prothero|first=W.G.|title=Armenia and Kurdistan|year=1920|publisher=H.M. Stationery Office|location=London|page=62|url=http://www.wdl.org/en/item/11768/view/1/62/}}</ref>.
 
=== Кујна===