|
#пренасочување [[File:Virchow's Triad.svg|310px|thumb|Вирховова тријада]]
''Вирхововата тријада (тријас)'' или '''тријадата (тријасот) на Вирхов''' ({{IPAc-en|ˈ|f|ɪr|k|oʊ}}) ги опишува трите широки категории на фактори за кои се смета дека придонесуваат кон настанувањето на [[тромбоза]].<ref name="isbn0-7817-8355-0">{{cite book
|author1=April Wang Armstrong |author2=David E. Golan |author3=Armen H. Tashjian |author4=Ehrin Armstrong |title=Principles of pharmacology: the pathophysiologic basis of drug therapy
|publisher=Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins
|location=Philadelphia
|year=2008
|pages=396
|isbn=0-7817-8355-0}}</ref>
*[[Хиперкоагулабилност]]
*[[Хемодинамички]] промени (стаза, турбуленција)
*[[Ендотелна]] повреда/дисфункција
Именувана е по истакнатиот [[Германија|Германски]] [[лекар]] [[Рудолф Вирхов]] (1821-1902). Меѓутоа, елементите кои ја сочинуваат Вирхофовата тријада ниту биле предложени од Вирхов, ниту пак тој предложил тријада за да ја опише патогенезата (начинот на настанување на болеста) на венската тромбоза. Всушност, децении по смртта на Вирхов било докажано дека тромбозата е производ на промени во крвотокот, повреда на крвосадниот ендотел, или промени во составот на крвта. Сепак, современото разбирање на факторите кои доведуваат емболија се слични на описите на Вирхов. Вирхововата тријада останува корисен концепт, како за клиничарите така и за патолозите, кој помага во разјаснувањето на факторите кои предизвикуваат тромбоза..<ref name="pmid18783400">{{cite journal
|vauthors=Bagot CN, Arya R |title=Virchow and his triad: a question of attribution
|journal=Br. J. Haematol.
|volume=143
|issue=2
|pages=180–90
|date=October 2008
|pmid=18783400
|doi=10.1111/j.1365-2141.2008.07323.x}}</ref>
==За тријадата==
Тријадата се состои од три елемента:
{| class="wikitable"
|-
! Вирховова<ref name="isbn1-4020-6649-X">{{cite book
|author=Malone, P. Colm, Agutter, Paul S.
|title=The Aetiology of Deep Venous Thrombosis: A Critical, Historical and Epistemological Survey
|publisher=Springer
|location=Berlin
|year=2008
|pages=84
|isbn=1-4020-6649-X
|url=http://books.google.ie/books/about/The_Aetiology_of_Deep_Venous_Thrombosis.html?id=TUfRqCH0smoC&redir_esc=y}}</ref>
! Современа
! Забелешки
|-
| Феномени на прекинат крвоток
| '''[[Стаза]]''' <ref name="pmid15692260">{{cite journal
|author=Lowe GD
|title=Virchow's triad revisited: abnormal flow
|journal=Pathophysiol. Haemost. Thromb.
|volume=33
|issue=5-6
|pages=455–7
|year=2003
|pmid=15692260
|doi=10.1159/000083845
|url=http://content.karger.com/produktedb/produkte.asp?doi=10.1159/000083845&typ=pdf}}</ref>
| Првата категорија, нарушувања во нормалниот крвотек, се однесува на неколку ситуации. Овие вклучуваат [[венска стаза]], долги хируршки операции, продолжена неподвижност (како на пример долги летови или возења со автомобил, лежење при хоспитализација), и [[варикозни вени]]..<ref name="urlFurther reflections on Virchows triad. - Free Online Library">{{cite web
|url=http://www.thefreelibrary.com/Further+reflections+on+Virchow%27s+triad.(Letter+to+the+Editor)-a0128075135
|title=Further reflections on Virchow's triad. - Free Online Library
|format=
|work=
|accessdate=2009-02-10}}</ref>
|-
| Феномени поврзани со иритација на крвните садови и нивната околина
| '''Ендотелна повреда''' или '''повреда во ѕидот на крвниот сад'''
| Втората категорија, повреда и/или траума на [[ендотелот]] вклучува продупчувања на крвните садови и оштетувања кои произлегуваат од [[хипертензија]]. Оваа категорија е условена од површинските феномени и од контактот со прокоагулантни површини, како на пример [[бактерија|бактерии]], остри делови од туѓи материи, [[биоматеријали]] од [[медицински уреди]], [[клеточни мембрани]] на активирани [[тромбоцити]], и мембрани на [[моноцити]] при [[воспаление|хронично воспаление]].
|-
| Феномени на крвната коагулација
| '''[[Хиперкоагулабилност]]'''
| Последната категорија, промени во составот на крвта,<ref name="pmid15692259">{{cite journal
|vauthors=Chung I, Lip GY |title=Virchow's triad revisited: blood constituents
|journal=Pathophysiol. Haemost. Thromb.
|volume=33
|issue=5-6
|pages=449–54
|year=2003
|pmid=15692259
|doi=10.1159/000083844
|url=http://content.karger.com/produktedb/produkte.asp?doi=10.1159/000083844&typ=pdf}}</ref> носи бројни можни ризик фактори, како [[хипервискозност]], мутација на коагулацискиот фактор V, мутација на коагулацискиот фактор II G2021A, недостаток на [[антитромбин]] III, протеин Ц или С, [[нефротичен синдром]], промени настанати со акутна [[Траума]] или изгореници, [[рак]], доцна бременост и породување, раса, напредната возраст, пушење цигари, хормонски контрацептивни средства и [[обезност]]. Сите овие ризик фактори можат да предизвикаат состојба наречена [[хиперкоагулабилност]] (претерано лесно засирување на крвта).
|}
==Историја==
Потеклото на поимот „Вирховова тријада“ е од историски интерес, и последните години претставува интензивно разработувана тема.<ref>{{cite journal
|author=Dickson, B.C.
|title=Venous thrombosis: on the history of Virchow’s triad
|journal=University of Toronto Medical Journal
|year=2004
|volume=81
|pages=166–171
|url=http://utmj.org/archive/81-3/HIST.pdf}}</ref> Додека и двете тријади (онаа на Вирхов - постарата, и современата) ја опипуваат [[тромбозата]], постарата тријада е окарактеризирана со „последиците од тромбоза“, а современата тријада со "причините за тромбоза".<ref name="urlResponse: further reflections on Virchows Triad. - Free Online Library">{{cite web |url=http://www.thefreelibrary.com/Response%3a+further+reflections+on+Virchow%27s+Triad.(Letter+to+the...-a0128075136
|title=Response: further reflections on Virchow's Triad. - Free Online Library
|format=
|work=
|accessdate=2009-02-10}}</ref>
Рудолф Вирхов го разјаснил потеклото на [[белодробниот емболизам]], укажувајќи на тоа дека [[тромб|тромбите]] кои се појауваат во [[вена|вените]], особено во оние на екстремитетите, се откачуваат и мигрираат во белодробните крвни садови. Овие наоди ги објавил во 1856.<ref>{{cite book
|author=Virchow, R.
|title=Gesammelte Abhandlungen zur wissenschaftlichen Medicin
|location= Frankfurt am Main
|publisher=Von Meidinger & Sohn
|year=1856
|chapter=Thrombose und Embolie. Gefässentzündung und septische Infektion
|pages=219–732
|language=German}}{{cite book
|vauthors=Matzdorff AC, Bell WR |title=Thrombosis and embolie (1846-1856)
|location=Canton, Massachusetts
|publisher=Science History Publications
|year=1998 |isbn=0-88135-113-X}}</ref> Разработувајќи ги деталите околу [[патофизиологија|патофизиологијата]] на белодробната емболија, тој ги наведе многуте фактори за кои е познато дека придонесуваат кон венската тромбоза. Иако овие фактори веќе биле споменувани во медицинската литература,<ref name="urlVirchows triad? - Free Online Library">{{cite web
|url=http://www.thefreelibrary.com/Virchow%27s+triad%3F-a0123332713
|title=Virchow's triad? - Free Online Library
|format=
|work=
|accessdate=2009-02-10}}</ref><ref>Wiseman R. Several Chirurgical Treatises. 2nd ed. London, Norton and Macock, 1686, pp. 64-66.</ref> тие, од непознати причини, на крај се именувани како Вирховова тријада. Овој [[епоним]] не произлегол во литературата до долго после смртта на Вирхов. Една проценка за првата употреба на фразата потекнува од раните 1950-ти години..<ref name="isbn1-4020-6649-X" />
Иако концептот за тријадата вообичаено му се припишува на Вирхов, тој не ја вклучил повредата на ендотелот во своите описи.<ref>{{WhoNamedIt|synd|1223}}</ref> Повредата на ендотелот, како дел од тријадата, му се припишува на Жан Крувеилхиер, кој ја сметал локалната траума како главен фактор во развојот на белодробната артериска тромбоза.<ref name="urlVirchows triad revisited. - Free Online Library">{{cite web |url=http://www.thefreelibrary.com/Virchow%27s+triad+revisited.(Letters+to+the+Editor)(Letter+to+the...-a0114134751
|title=Virchow's triad revisited. - Free Online Library
|format=
|work=
|accessdate=2009-02-10}}</ref><ref>Aschoff L. Thrombosis, in Lectures on Pathology. New York, Paul B. Hoeber, Inc., 1924, pp 253-278.</ref>
==References==
{{reflist|2}}
{{Eponymous medical signs for hematology and oncology}}
[[Category:Hematology]]
[[Category:Rudolf Virchow]]
| 