Википедија

Тартиф: Разлика помеѓу преработките

Интерактивен преглед на историјата
[проверена преработка][проверена преработка]
← Постаро уредувањеПоново уредување →
Избришана содржина Додадена содржина
НагледноВикитекст
обновување
Ред 20:
| iobdb_id =
}}
'''Тартиф''' ([[француски јазик|француски]]: {{Lang|fr|''Le Tartuffe, ou l'ImposteurL’Imposteur''}}) е една[[драма]] (од најпознатитежанрот комедии[[комедија]]) на [[Молиер]] (1622-1673). Се смета за едно од најубавите дела во светската книжевност. Во главниот јунак е прикажана целата сложена психологија на побожен лицемер.
 
==Ликови во драмата==
== Содржина ==▼
Во драмата се појавуваат следниве ликови:<ref>Molijer, ''Tartif – Don Žuan''. Beograd: Rad, 1962.</ref>
Пред нас е семејството на ограничениот, добар, но глупав Оргон, кој примил во својата куќа некој си скитник по име Тартиф. Тој човек со својата блаженост, побожност и сериозност го занесува домаќинот и мајка му, но останатите членови од семејството, братот на жена му и синот на Оргон, Дамис, наскоро откриваат што се крие под надворешната блаженост на Тартиф.
* Госпоѓата Пернел, мајката на Оргон
* Оргон
* Елмира, неговата жена
* Дамис, неговиот син
* Маријана, неговата ќерка
* Валер, свршеникот на Маријана
* Клеант, шурата на Оргон
* Тартиф, лицемерен богомолец
* Дорина, придружничката на Маријана
* Г-н Лоајал, судски извршител
* Полицаец
* Флипота, слугинката на г-ѓа Пернел
 
▲== Содржина ==
Сепак и покрај нивниот труд да му докажат на Оргон со кого си има работа, тој останува заслепен, и побрзо ќе го разбрка целото семејство, отколку скитникот. Оргон решава да му ја даде за жена на Тартиф својата ќерка Маријана, и поради тоа го одбива нејзиниот сакан. Сега Тартиф почнува да се додворува и на сопругата на Оргон. Дошло сè дотаму, што Оргон целиот имот му го препишува на Тартиф.
Дејството на драмата се одвива во [[Париз]].
===Прв чин===
Во домот на благородникот Оргон се доселил побожниот човек Тартиф, кого Оргон и неговата мајка, г-ѓата Пернел го возвишуваат, додека сите други членови на [[семејство]]то го напаѓаат, нарекувајќи го измамник. Кога Оргон се враќа дома, неговиот шура Клеант се обидува да го убеди во лицемерието на Тартиф, но Оргон е заслепен од неговата побожност. Клеант го прашува Оргон за плановите во врска со мажачката на неговата ќерка Маријана, а Оргон дава неодреден одговор.<ref>Molijer, ''Tartif – Don Žuan''. Beograd: Rad, 1962, стр. 7-25.</ref>
 
===Втор чин===
Најпосле, за да ја спаси Маријана, жената на Оргон, Елмира, го наговорила мажот ѝ да се скрие под маса за да му ги отвори очите, а таа закажала состанок со Тартиф. Така Оргон станува сведок на љубовните изјави на неговиот божемен пријател кон жена му. Кога Тартиф сакал да ја прегрне Елмира, возбудениот Оргон излегува од под масата и го брка Тартиф од дома. После извесно време Тартиф се враќа во друштво на судски извршител за да му ја земе куќата на Оргон. Но, на крајот, сосема неочекувано се појавува чиновник, кој соопштува дека кралот наредува да се уапси Тартиф.
Оргон ѝ ја соопштува на Маријана својата одлука да ја омажи за Тартиф, наместо за свршеникот Валер. Маријана му се покорува, додека нејзината придружничка Дорина остро му се спротивставува на Оргон, а потоа ја прекорува Маријана за нејзината послушност кон татко ѝ. Слушајќи ги тие вести, Валер ја посетува Маријана и меѓу нив доаѓа до кавга, но Дорина успева некако да ги смири.<ref>Molijer, ''Tartif – Don Žuan''. Beograd: Rad, 1962, стр. 26-51.</ref>
 
===Трет чин===
== За делото ==
Тартиф ѝ изјавува љубов на Елмира, сопругата на Оргон, но таа го одбива. Љубовната изјава на Тартиф ја слуша и синот на Оргон, Дамис, кој му кажува на Оргон. Тартиф го признава својот грев, но Оргон го обвинува својот син за клевета и го брка од домот. Тартиф лицемерно му соопштува на Оргон дека ќе ја напушти куќата, но Оргон го моли да остане и му соопштува дека ќе му го препише имотот.<ref>Molijer, ''Tartif – Don Žuan''. Beograd: Rad, 1962, стр. 52-69.</ref>
Овој неочекуван расплет предизвикал напад од страна на критичарите, бидејќи е сосема неприроден и наместен, и нема никаква допирна точка со текот на дејствието. Но, [[Гете]] го сметал за неопходен: пет чина полни со секакви нискости, не смеат да останат неказнето.
 
===Четврти чин===
Сепак, критиката смета дека Молиер можел да создаде поинаков крај како казна за Тартиф, нешто што ќе ги задоволи гледачите. Се смета дека Молиер во расплетот на комедијата му се додворувал на [[Луј XIV]], не можејќи да ја скрие желбата да го прикаже кралот како праведен, макар и со навреда на уметничката правда.
Клеант го обвинува Тартиф за лицемерното однесување. Оргон јавно ја соопштува својата одлука да ја омажи Маријана за Тартиф, а Елмира го замолува да се скрие во собата и самиот да го слушне додворувањето на Тартиф. Подоцна, таа го повикува Тартиф во својата соба, а Оргон се крие под масата. Кога Тартиф ќе посака да води љубов со Елмира, Оргон го брка од својот дом, но Тартиф му се заканува, изјавувајќи дека тој е сопственик на куќата.<ref>Molijer, ''Tartif – Don Žuan''. Beograd: Rad, 1962, стр. 70-86.</ref>
 
===Петти чин===
Во оваа комедија прикажана е цела редица на интересни ликови. Научниците откриле дека во тогашното општество имало повеќемина оригинали чија копија би можел да биде Тартиф. Но, денес за нас не е толку важно која личност била прототип на Тартиф, туку поважен е фактот дека Тартиф е израз на една општествена појава која пуштила длабок корен во тоа време.
Во домот на Оргон доаѓа судски извршител, кој му дава рок од еден ден за да се исели. Положбата на Оргон е влошена уште повеќе, бидејќи претходно тој му дал на Тартиф некои документи кои докажуваат дека Оргон му помогнал на еден свој пријател да побегне од одмаздата на кралот. Тартиф, пак, тие документи му ги предал на кралот. Во куќата доаѓа Валер, кој веќе организирал како Оргон безбедно да се засолни. Но, токму тогаш, во куќата доаѓа Тартиф со еден полицаец, кој треба да го уапси Оргон. Додека Тартиф задоволно ги трие рацете, полицаецот го апси него, бидејќи кралот дознал за неговите злобни постапки. Истовремено, поради претходните заслуги, кралот му го простува гревот на Оргон. Благодарниот Оргон ја прогласува својата одлука да ја омажи Маријана за Валер.<ref>Molijer, ''Tartif – Don Žuan''. Beograd: Rad, 1962, стр. 87-104.</ref>
 
== За ликот Тартиф ==
Првата црта со која се одликува Тартиф е сложената тактика со која се служи при измамата на луѓето што му требаат. Лицемерството, интригата, способноста брзо да ги открие слабите страни на човечката душа, се средствата со кои се служи Тартиф.
 
Втората карактеристика е тоа што нема измама и лага кои Тартиф не би можел да ги оправда со повисока цел. Тој го прима подарокот (куќата на Оргон) единствено од страв дека имотот може да падне во лоши раце, и дека нема да биде употребен како што треба. Дури и кога доаѓа за да го истера Оргон од неговата сопствена куќа, тој себеси се нарекува „осветник на небото“. Оваа карактеристика е толку вкоренета во душата на Тартиф, што тој кога го прививкува [[Господ]] изгледа искрен.
 
Третата црта на Тартиф се одвратните карактеристики на неговата душа во моментот кога ја трга маската и се покажува каков е, а тој е лаком, ненаситен, а најмногу развратник, што претставува остра спротивност на она што самиот го зборува. Во додворувањето кон Елмира, Тартиф покажува необичен цинизам.
 
Но, можеби најважна особина на Тартиф е тоа што тој има врски насекаде, и во дворот и во административните кругови. Тој брзо го наоѓа полицискиот службеник кога му затребал, и лесно може да дојде до кралот. Лесно може своето лично прашање да го претвори во општо државно прашање. И во моментот кога станува против Оргон, тој се претвора во ревносен шпион.
 
== Наводи ==
Ред 60 ⟶ 69:
 
[[Категорија:Француски драми]]
[[Категорија:Дела на Молиер]]
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/Тартиф“