Марко Цепенков: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
embed {{Нормативна контрола}} with wikidata information
Нема опис на уредувањето
Ред 35:
}}
 
'''Марко Костов Цепенков''' ({{роден во|Прилеп}}, {{роден на|7|ноември|1829}} - {{починал во|Софија}}, {{починал на|29|декември|1920}}) е најголем собирач на македонски народни умотворби, кои имаат непроценливо значење за македонската [[фолклористика]], за етнографијата[[етнографија]]та, за лингвистиката[[лингвистика]]та, за националната историја, за правото и за моралот на Македонците <ref group="белешка" name="vg_1"/>. Тој е автор на неколку публикации напишани на македонски јазик.
 
== Семејството на Марко Цепенков ==
Ред 47:
 
== Биографија ==
Роден е во [[Прилеп]] во сиромашно [[семејство]], кое води потекло од прилепското село [[Ореовец (Прилепско)|Ореовец]]. Заради тешката материјална состојба, основно [[образование]] учел само една година, а потоа продолжил да го учи терзискиот [[занает]]. Во периодот 1856-571857 почнал да собира народни умотворби, поттикнат од, како што самиот вели, [[Браќа Миладиновци|Димитар Миладинов]].
 
Работел седум месеци во [[Народно собрание на Бугарија|Народното собрание на Бугарија]] по статистиката на народното население, подоцна работи и во финансискиот оддел, по што е администартор во печатницата на браќата поп Спиркови.<ref name="tom1">Марко К.Цепенков - Фолклорно наследство т.1, София, 1998 ИК "Проф. Марин Дринов".</ref> Тој дал голем придонес на македонскиот народ.<ref name="aktan25">"Актан Аго, - Турските„Турските јазични елементи во јазикот на Марко Цепенков", Логос-А, Скопје, 2006, стр. 25</ref>. Покрај тоа, придонесот на Цепенков во македонската литература е големо значење иголема важност, како и за при развојот на македонската етнографија и култура.
 
Изнемоштен, напуштен, заборавен, во крајна беда, Марко Цепенков умрел на [[29 декември]] [[1920]] година во [[Софија]], кадешто е и погребан.
 
Целокупната оставина на Марко Цепенков се чува во Архивниот институт на [[Бугарската академија на науките]] во Софија.<ref name="aktan15">"Актан Аго, - Турските„Турските јазични елементи во јазикот на Марко Цепенков", Логос-А, Скопје, 2006, стр. 15</ref> Во современа Македонија, делата на Марко Цепенков за прв пат биле реиздадени во 1954 година од Блаже Конески во „Сказни и сторенија“.<ref name="aktan25" /> Во 1957 творештвото на Цепенков биле прекажано во вид на филм од Кирил Пенушлиски, кој една година подоцна започнало со неговото издавање.<ref name="aktan15" />
 
== Собирачката дејност ==
Ред 60:
 
Во вкупниот број на публикувани и непубликувани негови дела можат да се набројат повеќе од 5500 [[пословица|пословици]] и [[поговорка|поговорки]], 800 [[приказна|приказни]], 150 [[песна|песни]], 100 [[гатанка|гатанки]], 400 [[верување|верувања]] и [[клетва|клетви]], 300 [[благослов|благослови]], 350 [[баење|баења]], 2900 [[сон|соништа]] и нивни толкувања, 70 детски игри, јазичен и етнолошки материјал ([[речник]], тајни [[јазик|јазици]], описи на [[занает|занаети]], [[обичај|обичаи]], [[обред|обреди]], реквизити од домашниот материјален живот и народната аргономија и сл.). Во финалната песна од својата автобиографија, Цепенков вели дека ги напишал, за да остави вечен спомен на својот мил бугарски народ.
 
Своите запишани фолклорни и етнолошки материјали Марко Цепенков ги собрал претежно од [[Прилеп]] и неговата околина, но и од [[Битола|Битолско]], [[Скопје|Скопско]], [[Штип|Штипско]], [[Велес|Велешко]] и [[Дебар|Дебарско]]. Соодветно на обемниот фонд собрани народни умотворби, голем е и бројот на интерпретаторите од кои Цепенков ги слушал и запишувал своите фолклорни материјали.
 
Ред 68 ⟶ 69:
 
<ref name="vg_1">
Во [[Бугарија]], Цепенков го сметаат за Бугарин. Како потврда за тоа, тие ја наведуваат реченицата во автобиографија на Цепенков, каде се вели дека дал придонес на ''неговиот бугарски народ'', види М. Цѣпенков - Сборникъ за Народни Умотворения, Наука и Книжнина, кн. XIV, 1897, стр. 123. Треба да се стакнеистакне дека Цепенков спаѓа во македонската интелигенција која го прифатила бугарското име и идејата за заедништво меѓу бугарскиот и македонскиот народ. Тоа било реакција на [[Грчка пропаганда во Македонија|Грчката пропаганда во Македонија]] која во себе го носела погрчувањето, реченицата ''неговиот бугарски народ'' има словенска основа, односно културолошка, а не национална, Цепенков е меѓу оние македонски дејци кој зеле учество во Борбата против Цариградската патријаршија и постепено почнале да се преореиентираат кон бугаризмот, односно кон словенизмот и станале идејни носители на македонското преродбеничко движење, види Славко Димевски, За развојот на македонската национална мисла до создавањето на ТМОРО, Култура - Скопје, 1980, Б. Конески, Кон македонската преродба, Скопје, 1959, Д. Ташковски, Раћање македонске нације, Београд, 1969 </ref>
 
<ref name="vg_2">Цепенков има големо значење за македонското преродбеничко движење. Треба да се истакне дека Цепенков и другите македонски преродбеници од тој период без разлика како се именувле себеси, сета нивна дејност била носочена кон Македонија, слично како и останатите македонски преродбеници, Цепенков собирал народни умотворби само од Македонија, а не од Бугарија, во неговиот случај Прилепско, Битолско, Скопско, Штипско, Велешко и Дебарско, види Б. Конески, Кон македонската преродба, Скопје, 1959 </ref>
Ред 75 ⟶ 76:
== Наводи ==
{{наводи}}
[[Категорија:Македонски писатели]]
 
== Надворешни врски ==
* [http://www.promacedonia.org/bmark/cepenkov/bio/cepenkov.html Автобиографијата] на Цепенков на македонски јазик и со поедноставен правопис.
* [http://mk.wikisource.org/wiki/%D0%90%D0%B2%D1%82%D0%BE%D1%80:%D0%9C%D0%B0%D1%80%D0%BA%D0%BE_%D0%A6%D0%B5%D0%BF%D0%B5%D0%BD%D0%BA%D0%BE%D0%B2/_%D0%A1%D0%B8%D0%BB%D1%98%D0%B0%D0%BD_%D0%A8%D1%82%D1%80%D0%BA%D0%BE%D1%82 Приказната за Силјан Штркот], најдолгата македонска народна приказна, запишана од Марко Цепенков.
* [http://mling.ru/etnolingvistika/makedonia/folktales.pdf Marko Cepenkov, "19th Century Macedonian Folktales"]
 
{{Нормативна контрола}}
{{DEFAULTSORT:Цепенков, Марко}}
[[Категорија:Ореовец (Прилепско)]]
[[Категорија:Македонски писатели]]
 
{{Македонско национално движење}}