НАСА: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
embed {{Нормативна контрола}} with wikidata information
с Бот: козметички промени
Ред 23:
=== Војна за вселената ===
[[Податотека:Explorer1.jpg|thumb|left|upright=0.8|[[Експлорер 1]]]]
По само една година кога [[Советски Сојуз|Советскиот Сојуз]] го пуштил во [[орбита|орбитата]]та првиот вештачки сателит [[Спутник 1]] ([[4 октомври]] [[1957]]), [[САД]] набргу презел голема иницијатива за надминување на успехот на нивниот главен противник во времето на т.н. [[Стдена војна]]. [[Американски конгрес|Конгресот на САД]] алармирал за “''можната опасност''“, поврзена со американската сигурност и технологично лидерство (позната и како “[[Кризата Спутник]]“, кое налагало преземање на брзи мерки. Тогашниот американски претседател [[Двајт Ајзенхауер]], заедно со неговите најблиски соработници, по само неколку месеци зеле решение дека е потребно да се создаде нова федерална агенција, која ќе управува и раководи со сите дејности во [[космос|космосот]]от. Во исто време била создадена и ''DARPA'' (''Агенција одговорна за развој на воената технологија'').
 
[[Експлорер 1]] бил првиот вештачки сателит на [[САД]] кој бил лансиран од базата [[Кејп Каневерал]] на [[1 февруари]] [[1958]] година.<ref name="ExplorerInformation">{{цитирана веб страница|url=http://history.nasa.gov/sputnik/expinfo.html|title=Explorer-I and Jupiter-C|publisher=NASA|first=Steve|last=Garber|date=10 октомври, 2007|accessdate=15 јули, 2009}}</ref> Истата година, претседателот на САД на [[29 јули]] потпишал договор со кој основал [[Национален Аеронаутски и Вселенски акт]] ([[англиски]]: ''National Aeronautics and Space Act'').<ref name="NacaNASA" /> Во времето кога започнала операцијата на [[1 октомври]] [[1958]] година, НАСА располагала со четири лабаратории и околу 8000 работници кои ги наследила од 46 години постарата агенција за аеронаутика ([[англиски]]: ''National Advisory Committee for Aeronautics (NACA)'').<ref name="Glennan">{{цитирана веб страница|url=http://www.hq.nasa.gov/office/pao/History/Biographies/glennan.html|title=T. KEITH GLENNAN|publisher=NASA|date=4 август, 2006|accessdate=15 јули, 2009}}</ref>
 
Првите програми на НАСА вклучувале иследувања потикнати со Студената војна и ривалството помеѓу САД и [[СССР]] кое завршило до крајот на самата војна односно [[распаѓање на Советскиот Сојуз|распаѓањето на Советскиот Сојуз]]. Оваа т.н. војна е позната и како [[вселенско натпреварување]] и во историјата денеска е дел од Студената војна помеѓу двете земји. [[Меркури (програма)|Програмата Меркури]] започнала во текот на [[1958]] година и го поставила почетокот на изучувањето на космосот од човекот проследено преку одредени мисии, планирани да откријат дали човекот може да живее во вселената. На [[5 мај]] [[1961]] година, астронаутот [[Ален Шепард]] станал првиот американец во вселената, кој пилотирал со [[Слобода 7]] (''Freedom 7''), поминувајќи 15 минути.<ref name="ShepardsRide">{{цитирана книга|url=http://www.hq.nasa.gov/office/pao/History/SP-4201/toc.htm|title=This New Ocean: A History of Project Mercury|format=url|chapter=11-4 Shepard's Ride|chapterurl=http://history.nasa.gov/SP-4201/ch11-4.htm|publisher=NASA|work=Published as NASA Special Publication-4201 in the NASA History Series|origyear=1989|first1=Loyd S.|last1=Swenson Jr.|first2=James M.|last2=Grimwood|first3=Charles C.|last3=Alexander|editor1-first=David|editor1-last=Woods|editor2-first=Chris|editor2-last=Gamble|accessdate=14 јули, 2009}}</ref> [[Џон Глен]] станал првиот американец којшто летал околу [[Земја|Земјата]]та на [[20 февруари]] [[1962]] година, пилотирајќи 5 часа со [[Пријателство 7]] ([[англиски]]: ''Friendship 7'').<ref name="AnAmericaninOrbit">{{цитирана книга|url=http://www.hq.nasa.gov/office/pao/History/SP-4201/toc.htm|title=This New Ocean: A History of Project Mercury|format=url|chapter=13-4 An American in Orbit|chapterurl=http://www.hq.nasa.gov/office/pao/History/SP-4201/ch13-4.htm|publisher=NASA|work=Published as NASA Special Publication-4201 in the NASA History Series|origyear=1989|first1=Loyd S.|last1=Swenson Jr.|first2=James M.|last2=Grimwood|first3=Charles C.|last3=Alexander|editor1-first=David|editor1-last=Woods|editor2-first=Chris|editor2-last=Gamble|accessdate=14 јули, 2009}}</ref>
 
Веднаш откако Меркури докажал дека човечкиот полет во вселената е возможен, САД покренал нов проект познат како [[Џемини]], која раководела со делата за истражување и работа чија крајна цел била стапување на [[Месечина|Месечината]]та. [[Џемини 3]] составена од персоналот [[Гас Гришам]] и [[Џон Јанг]], полетал на [[23 март]] [[1965]] година.<ref name="TheLastHurdle">{{цитирана книга|url=http://www.hq.nasa.gov/office/pao/History/SP-4203/toc.htm|title=On the Shoulders of Titans: A History of Project Gemini|format=url|chapter=10-1 The Last Hurdle|chapterurl=http://www.hq.nasa.gov/office/pao/History/SP-4203/ch10-1.htm|publisher=NASA|work=Published as NASA Special Publication-4203 in the NASA History Series|origyear=1977|first=James M.|last=Grimwood|editor1-first=David|editor1-last=Woods|editor2-first=Chris|editor2-last=Gamble|accessdate=14 јули, 2009}}</ref> По ова биле направени уште девет мисии кои во крајна мера покажале и докажале дека е можно човекот да лета во вселената и да остане подолго време, како и можноста дека два вселенски брода можат да бидат поврзани летајќи во вселената. <ref name="PlansforGemini3">{{цитирана книга|url=http://www.hq.nasa.gov/office/pao/History/SP-4203/toc.htm|title=On the Shoulders of Titans: A History of Project Gemini|format=url|chapter=12-5 Two Weeks in a Spacecraft|chapterurl=http://www.hq.nasa.gov/office/pao/History/SP-4203/ch12-5.htm|publisher=NASA|work=Published as NASA Special Publication-4203 in the NASA History Series|origyear=1977|first=James M.|last=Grimwood|editor1-first=David|editor1-last=Woods|editor2-first=Chris|editor2-last=Gamble|accessdate=14 јули, 2009}}</ref><ref name="AnAlternativeTarget">{{цитирана книга|url=http://www.hq.nasa.gov/office/pao/History/SP-4203/toc.htm|title=On the Shoulders of Titans: A History of Project Gemini|format=url|chapter=13-3 An Alternative Target|chapterurl=http://www.hq.nasa.gov/office/pao/History/SP-4203/ch13-3.htm|publisher=NASA|work=Published as NASA Special Publication-4203 in the NASA History Series|origyear=1977|first=James M.|last=Grimwood|editor1-first=David|editor1-last=Woods|editor2-first=Chris|editor2-last=Gamble|accessdate=14 јули, 2009}}</ref> Во ова време НАСА, исто така, zaпочнала да ги истражуваат [[Сончев систем|Сончевиот систем]] со беспилотни бродови. Сепак, Советите биле поуспешни бо тоа,<ref name="zarya">{{цитирана веб страница|url=http://www.zarya.info/index.htm|title=Zarya - Soviet, Russian, and International Spaceflight|first=Robert|last=Christy|accessdate=15 јули, 2009}}</ref> правеќи ги првите фотографии на месечината,<ref name="zarya"/> <ref name="NASA Mariner-Venus">{{Cite paper|author=Jet Propulsion Laboratory (under contract for NASA)|title=Mariner-Venus 1962, Final Project Report|publisher=California Institute of Technology|date=July, 1965|url=http://ntrs.nasa.gov/archive/nasa/casi.ntrs.nasa.gov/19660005413_1966005413.pdf|format=PDF|accessdate=15 јули, 2009}}</ref>
 
=== Програма Аполо ===
[[Податотека:Apollo 11 Launch - GPN-2000-000630.jpg|thumb|десно|[[Аполо 11]]]]
Веднаш по успехот на програмите Меркури и Џемини, НАСА ја провела [[Програма Аполо|програмата Аполо]] чија цел била да го испрати човекот до [[Месечина|Месечината]]та и да ги врати на [[Земја|Земјата]]та. По осум години поминати во пробни мисии, каде во мисијата на [[Аполо 1]] имало и жртви, Аполо ја постигнал својата преку [[Аполо 11]] кога астронаутите [[Нил Армстронг]], [[Мајкл Колинс]] и [[Едвин Олдрин]] слетиле на месечината на [[16 јули]], [[1969]] година, од космодоромот [[Кејп Кенеди]] во [[САД]] и безбедно се вратиле на [[24 јули]] истата година. Првите зборови на [[Нил Армстронг]] биле:„''Ова е мал чекор за човекот, но голем за човештвото''“. По успехот на Аполо 11 следувале амбизициони планови за освојување односно стапнување на [[Марс]], но со започнувањето на [[Виетнамска војна|Виетнамската војна]], плановите околу ова замреле. [[Аполо 13]] бил запамтен по инцидентот во кој избувнал оган во резервоарот. Сепак немало човечки жртви. [[Аполо 17]] била последната мисија на Аполо во која човекот слетал на Месечината.
 
== Скајлаб ==
[[Скајлаб]] била првата вселенска станица, која [[САД]] ја извела во вселената.<ref name="skylabFirst">{{цитирана книга|url=http://ntrs.nasa.gov/archive/nasa/casi.ntrs.nasa.gov/19770020211_1977020211.pdf|title=Skylab Our First Space Station - NASA report|format=PDF|id=NASA-SP-400|year=1977|publisher=NASA|editor-first=Leland F.|editor-last=Belew|accessdate=15 јули, 2009}}</ref> Оваа станица која тежела 75 тони, се движела во орбитата околу Земјата во периодот од [[1973]] до [[1979]] година. Од страна на екипажот била посетувана на три пати, во [[1973]]-[[1974]] година. На почетокот, Скајлаб била назначена за да ги проучува аномалиите во гравитацијатата во [[Сончев систем|Сончевиот систем]], но главно поради мал интерес оваа задача била изоставена.<ref name="skylabFirst"/> Станицата служела како сончева опсерваторија.
 
=== Други рани мисии ===
Ред 56:
{{Вселенски лет}}
{{Нормативна контрола}}
 
[[Категорија:НАСА| ]]
[[Категорија:Вселенски агенции]]
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/НАСА