Никола Вапцаров: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
Нема опис на уредувањето
Ред 13:
}}
 
'''Никола Јонков Вапцаров''' ([[7 декември]] [[1909]] - [[23 јули]] [[1942]]) — [[Македонец|македонски]]<ref>[http://www.utrinski.com.mk/default.asp?ItemID=886C7532A734EA48B8B5FEEF928402ED Македонски крем на бугарското општество]</ref> писател роден во [[Банско (Бугарија)|Банско]], [[Пиринска Македонија]] (денес [[Бугарија]])<ref>[http://focus-news.net/?id=n1301207 Елена Вапцарова в писмо от 1968 г.: Родината за Вапцаров е България, 20 ноември 2009, Агенция "Фокус"]</ref> Бил член на [[Сојуз на бугарските писатели|Сојузот на бугарските писатели]]. Посмртно е добитник на почесната [[Меѓународна награда за мир]] во [[1952]] година.
 
Вапцаров бил најсилен поетски талент меѓу [[Македонци]]те кои твореле на други јазици, освен на [[македонски]]от. Неговата единствена стихозбирка со наслов „Моторни пѣсни“ содржи 20 песни напишани на бугарски јазик. <ref>Никола Йонков. "Моторни пѣсни", София, 1940</ref> Нему му е доделено едно од видните места во бугарската литература, иако тој самиот и во животот и преку својата поезија недвосмислено изјавувал дека е Македонец и дека ништо друго не би можел да биде и покрај тоа што создавал на [[бугарски јазик]]. Неговата поезија е изразито патриотска, социјална, револуционерна и хуманистичка.<ref>''стр.Георги 153Сталев, Литература на македонскиот јазик, Георги Сталев, Просветно Дело, Скопје, 1995, стр. 153.''</ref>
 
== Живот ==
 
Вапцаров е роден во [[Банско (Бугарија)|Банско]] во [[Пиринска Македонија]] во [[1909]] година во семејство кое било посветено на македонското ослободително движење. Неговата мајка била [[учител]]ка и со самите нејзини контакти со месното население се вклучила во ослободувањето на Македонија.<ref>''стр.Георги 153Сталев, Литература на македонскиот јазик, Георги Сталев, Просветно Дело, Скопје, 1995, стр. 153.''</ref>.
 
Завршил основно училиште и шести клас гимназија во [[Разлог]]. Тој тогаш го прекинал образованието во гимназијата и се запишал во Морнарско-машинското училиште во бугарскиот пристанишен град [[Варна]], каде се сретнал со [[Марксизам|марксистичко-ленинистички]] кружок и станал активист на кружокот. Овде го публикува своето прво поетско дело - стихотворбата „Кон светли идеали“. По завршувањето на школувањето во [[1932]] Вапцаров станал [[машински техничар]], отпрвин на еден [[Брод (пловило)|брод]] со кој патувал по северниот брег на [[Африка]]. Поради ограничената комуникација со луѓе тој ја напуштил таа служба и се вработил во селото [[Кочериново]] како техничар во фабрика за хартија и мукава. Во [[1933]] година бил тепан од страна на функционери на [[ВМРО]] поради неговите политички дејствувања. Нешто потоа на патот од [[Благоевград|Горна Џумаја]] за Кочериново бил извршен и неуспешен атентат врз него, поради што НиколаВапцаров напишал писмо до [[Ванчо Михајлов]], прашувајќи го зашто сакаат да го убијат. Овој настан подоцна ќе ја инспирира стихотворбата „Песна“.
 
Поради фактоттоа што тој билкако марксист-ленинист, се заложил да ја пропагирапропагирал идејата за класен преврат, но ова не било добредојдено за бугарските власти кои почнале да го притвораат, распрашуваат и малтретираат Вапцарова за таа заложба. Како додатен проблем, покрај тие од страна на бугарската власт, Вапцаров добил [[отказ]] од фабриката каде работел. По отказот од фабриката Вапцаров се вработувал повеќе пати и повеќе пати се здобивал содобивал откази. Така тој работел како машинист во парна мелница, а потоа како ложач во [[локомотива]]. Неговите промени на работа потрајале подолго време. Со секоја акција на бугарската полиција против него, кај Вапцаров се разгорувала реакцијата против постојниот капиталистичко-фашистички систем.
 
Неговите промени на работа потрајале подолго време. Со секоја акција на бугарската полиција против него, кај Вапцаров се разгорувала реакцијата против постојаниот капиталистичко-фашистички систем.
 
Вапцаров, покрај основната работа за егзистенција, се занимавал со [[Книжевност|книжевна]] дејност. Тој е еден од организаторите на „[[Македонски литературен кружок|Македонскиот литратурен кружок]]“ во [[Софија]]. Од самите членови бил сметан за „срж“ на кружокот. Тој се занимавал со [[поезија]], пишувал критики и бил еден од организаторите на списанието „Литературен критик“.
Ред 31 ⟶ 29:
Во тој временски интервал ([[1936]]-[[1942]]) Вапцаров ги создал најзначајните стихови. Колку што е активен во непосредната револуционерна работа, исто толку е интензивен и во својата литерарна дејност: во [[1940]] година ја издава својата прва и последна поетска збирка „Моторни песни“.
 
Никола Вапцаров бил против [[Фашизам|фашизмот]] и неговите политички заложби биле настроени против таа идеологија. Раководителот на пиринското партизанско движење, [[Никола Парапунов]], го поканил да им се приклучи во раководството на движењето, ценејќи ги неговите диверзантски и разузнавачки акции врз важни објекти со кои се служеле фашистите во [[Бугарија]]. Вапцаров ја прифатил поканата, но не добил дозвола од раководството на Централниот комитет на Бугарската работничка партија (комунисти). Вапцаров таа постапка не можел да ја разбере па продолжил со диверзантските акции.
 
Во [[1940]] собира потписи низ [[Пиринска Македонија|Пиринско]] во тнр. „[[Соболева акција]]“. Затоа е уапсен, суден и интерниран во [[Годеч]]. По враќањето од Годеч ([[септември]] [[1941]] г.) зема учество во саботажи против германските војски, снабдување со оружје, набавка на документи и соби за илегалци. Како соработник на воената организација на БКП набрзово [[1942]] година бил фатен од бугарските власти, а заедно со него биле и Македонците [[Атанас Романов]] и [[Антон Попов]]. Во [[судски процес против ЦК БРП|судскиот процес против ЦК БРП]] е осуден на смрт. Под притисок на своите роднини, Никола напишал молба за помилување, која гласела:
 
„До Негово величество царот - Софија
Ред 41 ⟶ 39:
Никола Иванов Вапцаров. Централен затвор”. <ref>ЦВА, ф.16, оп.ІІ, а.е.112, л.329</ref>
 
И покрај тоа, на 23 јули 1942, македонските писатели Никола Вапцаров и [[Антон Попов]], заедно со четворица други бугарски комунисти, биле стрелани во дворот на една софиска касарна од страна на бугарските власти.
 
По промената на односот на БКП кон македонското прашање, комунистичката власт во Бугарија ќе се обиде да го искористи талентираниот писател за зацврстување на сопствениот авторитет, при што во [[1963]] година ќе бида изработен фалсификат на партистки протокол за божемно членство на Никола Вапцаров во партиската организација на БКП во село [[Стоб]]. <ref>http://www.epochtimes-bg.com/2008-03/2008-12-22_08.html</ref>Посмртно е добитник на почесната [[Меѓународна награда за мир]] во [[1952]] година.
 
== Книжевна дејност ==
Ред 112 ⟶ 110:
[[Категорија:Македонски литературен кружок]]
[[Категорија:Македонски поети]]
[[Категорија:Македонски револуционерикомунисти]]
[[Категорија:Македонски писатели од Бугарија]]
[[Категорија:Македонци во Бугарија]]