Затемнување на Сонцето: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
Нема опис на уредувањето
Нема опис на уредувањето
Ред 10:
|}
 
'''Затемнување на Сонцето''' — тип на [[затемнување]] што се случува кога [[Месечина|Месечината]] поминува помеѓу [[Сонце|Сонцето]] и Земјата, а Месечината целосно или делумно го блокира ("[[Окултација|окулира]]") Сонцето. Ова може да се случи само на [[млада месечина]], кога Сонцето и Месечината се во [[Конјункција (астрономија)|конјункција ]] кога се гледаат од Земјата во усогласување познато како [[Сизигија(астрономија)|сизигија]]. Во целосно [[затемнување]], дискот на Сонцето е целосно прикриен од Месечината. Во [[#Types|парцијално и прстенесто затемнување]], само дел од Сонцето е прикриено.
 
Ако Месечината беше во совршена кружна орбита, малку поблиску до Земјата, и во исто време и [[еклиптика|орбитална рамнина]], ќе имаше целосно затемнување на Сонцето секој месец. Но, орбитата на Месечината е [[наклон (орбита)|наклонета]] (навалена) на повеќе од 5 степени кон орбитата на Земјата околу Сонцето (''види [[еклиптика]]''), па нејзината сенка на млада месечина обично ја промашува Земјата. Орбитата на Земјата е наречена еклиптична рамнина бидејќи орбитата на Месечината мора да ја помине оваа рамнина со цел да дојде до затемнување (како сончево така и [[затемнување на Месечината|месечинско]]). Покрај тоа, вистинската орбита на Месечината е елипсовидна, често носејќи ја доволно далеку од Земјата што [[аголна големина|аголната големина]] не е доволно голема да го болкира Сонцето целосно. Орбиталните рамнини се поминуваат едни со други во [[линија на јазли]] што резултира со најмалку две, а најмногу пет, затемнувања на Сонцето кои се појавуваат секоја година; не повеќе од две кои можат да бидат целосни затемнувања.<ref name="totality">{{Cite book| last=Littmann | first=Mark | last2=Espenak| first2=Fred| last3=Willcox| first3=Ken | title = Totality: Eclipses of the Sun | publisher = Oxford University Press | date = 2008 | pages = 18–19 | isbn = 0-19-953209-5}}</ref><ref>Five solar eclipses occurred in 1935.{{Cite book|chapterurl=http://eclipse.gsfc.nasa.gov/SEcat5/SE1901-2000.html|author=[[NASA]]|chapter=Five Millennium Catalog of Solar Eclipses|date=September 6, 2009|url=http://eclipse.gsfc.nasa.gov/eclipse.html|title=NASA Eclipse Web Site|others=Fred Espenak, Project and Website Manager|accessdate=January 26, 2010}}</ref> Меѓутоа, целосно затемнување на Сонцето е ретко на било која локација бидејќи целосно излегува само на тесен пат на површината на Земјата која е проследена од сенката на Месечината или [[умбра]].
Ред 168:
Затемнувањата биле толкувани како знаци, или предзнаци.<ref>Steel, p. 1</ref> Античкиот грчки историчар [[Херодот]] напишал дека [[Талес од Милет]] предвидил [[Битката кај Халес|затемнување кое се појавило за време не битка]] помеѓу [[Медија|Медијците]] и [[Лидија|Лидијците]]. Двете страни ги спуштиле оружијата и прогласиле мир како резултат од затемнувањето.<ref>Steel, pp. 84–85</ref> Точното затемнување останува неизвесно, иако прашањето било испитувано од страна на стотици антички и модерни власти. Еден можен датум е на 28 мај, 585 п.н.е., веројатно во близина на реката [[Кизил (река)|Кизил]] во [[Мала Азија]].<ref>{{cite web|first=David|last=Le Conte|date=December 6, 1998|title=Eclipse Quotations |url=http://www.mreclipse.com/Special/quotes1.html|publisher=MrEclipse.com|accessdate=January 8, 2011}}</ref> Затемнување евидентирано од Херодот пред [[Ксеркс I]], заминал на неговата експедиција против [[Стара Грција|Грција]],<ref>{{Cite book|last=Herodotus |title=Book VII |url=http://www.bostonleadershipbuilders.com/herodotus/book07.htm |page=37}}</ref> која е традиционално датирана на 480 година п.н.е., се совпаѓала со прстенестото затемнување на Сонцето на [[Џон Расел Хинд]] во [[Сард]] на 17 февруари, 478 п.н.е.<ref>{{Cite book|last=Chambers|first=G. F. |title=A Handbook of Descriptive and Practical Astronomy|publisher=Clarendon Press|location=Oxford|date=1889|page=323}}</ref> Алтернативно, делумно затемнување се гледало од Персија на 2 октомври, 480 п.н.е.<ref name="Espenak">{{cite web|first=Fred|last=Espenak|title=Solar Eclipses of Historical Interest|url=http://sunearth.gsfc.nasa.gov/eclipse/SEhistory/SEhistory.html|accessdate=December 28, 2011|publisher=NASA Goddard Space Flight Center}}</ref> Херодот исто така известува за затемнување на Сонцето во [[Спарта]] за време на [[Втора персиска инвазија на Грција|Втората персиска инвазија на Грција]].<ref>{{Cite book|last=Herodotus |title=Book IX |url=http://www.bostonleadershipbuilders.com/herodotus/book09.htm |page=10}}</ref> Датумот на затемнувањето (1 август, 477 п.н.е.) не се совпаѓа точно со конвенционалните датуми на инвазијата според историчарите.<ref>{{Cite journal|first=Bradley E.|last= Schaefer |title=Solar Eclipses That Changed the World |journal=Sky and Telescope |date=May 1994|volume=87|issue=5|pages=36–39|bibcode = 1994S&T....87...36S }}</ref>
 
Кинеските записи за затемнувањата започнуваат околу 720 п.н.е.<ref name="SciAm">{{cite journal|author=Stephenson, F. Richard|date=1982|title=Historical Eclipses|journal=Scientific American|volume=247|issue=4|pages=154–163|bibcode = 1982SciAm.247..154S }}</ref> Во 4-от век п.н.е., астрономот [[Ши Шен]] го опишал предвидувањето на затемнувањата со користење на релативните позиции на Месечината и Сонцето.<ref name=Needham411>{{Cite book|last=Needham|first=Joseph|date=1986|title=Science and Civilization in China: Volume 3|location=Taipei|publisher=Caves Books|oclc=48999277|pages=411–413}}</ref> Теоријата за "влијание„влијание на зрачењето"зрачењето“ (т.е., светлината на Месечината била рефлектирана од Сонцето) постоела во кинеската мисла од околу шестиот век п.н.е. (во ''Жи Ранот'' од Жи Ни Зи),<ref name="Needham227"/> но била спротивставена во 1-от век н.е. од страна на филозофот [[Ванг Чонг]], кој изјаснил во неговите дела дека оваа теорија не била ништо ново.<ref name=Needham411/> Античките Грци, како што се [[Парменид]] и [[Аристотел]], исто така ја подржувале теоријата за Месечината кога сјаела поради рефлектираната светлина.<ref name="Needham227">Needham, p. 227.</ref>
 
Биле направени обиди да се утврди точниот датум на [[Велики Петок]], претпоставувајќи дека [[Темнина и затемнување на распнувањето|темнината опишана во Исусовото распнување]] било затемнување на Сонцето. Ова истражување не дало убедливи резултати,<ref>{{Cite journal|first=C. J. |last=Humphreys|first2=W. G. |last2=Waddington |title=Dating the Crucifixion |journal=Nature |volume=306 |issue=5945 |date=1983 |pages=743–746 |doi=10.1038/306743a0|bibcode = 1983Natur.306..743H }}</ref><ref>{{Cite book|first=Mark|last=Kidger |date=1999 |title=The Star of Bethlehem: An Astronomer's View |location=Princeton, NJ |publisher=Princeton University Press |pages=68–72 |isbn=0-691-05823-7}}</ref> а Велики Петок е евидентиран на [[Пасха]], која се одржува на за време на полна Месечина. Понатаму, темнината траела од шест до девет часа, или три часа, што е многу, многу подолго од осум-минутниот лимит за било кое тотално затемнување на Сонцето. Во западната хемисфера, постојат неколку сигурни записи за затемнувања пред 800 година н.е., сè до доаѓањето на арапските и монашките опсервации во раниот среден век.<ref name="SciAm"/> Првото евидентирано набљудување на короната било направено во [[Цариград]] во 968 година н.е.<ref name="Espenak"/><ref name="SciAm"/>
Ред 250:
 
==Поврзано==
{{portal|Сончев систем|Месечина}}
{{Div col||20em}}
* [[Беселови елементи]]
Ред 262:
 
==Белешки==
{{наводи|2}}
{{Reflist|colwidth=20em}}
 
==Наводи==
Ред 272:
{{Commons category}}
{{Wikivoyage|Сончеви затемнувања}}
* [http://eclipse.gsfc.nasa.gov/eclipse.html NASA Eclipse Web Site]
* [http://www.eclipsewise.com/eclipse.html Eclipsewise], Fred Espenak's new eclipse site
* [http://moonblink.info/Eclipse/ Detailed eclipse explanations and predictions], Hermit Eclipse
* [http://www.zam.fme.vutbr.cz/~druck/Eclipse/ Eclipse Photography], Prof. Miroslav Druckmüller
* [http://www.shadowandsubstance.com/2009%200722%20SOLAR%20ECLIPSE/July%2022%202009%20Total%20Eclipse%20of%20the%20Sun.html Animated maps of 2009 solar eclipses], Larry Koehn
* [http://xjubier.free.fr/en/site_pages/solar_eclipses/5MCSE/xSE_Five_Millennium_Canon.html Five Millennium (−1999 to +3000) Canon of Solar Eclipses Database], Xavier M. Jubier
Ред 291:
|short=yes}}
 
{{Сончеви затемнувања}}
{{Сонце}}
{{Месечина}}
Ред 297 ⟶ 296:
{{Нормативна контрола}}
 
{{добра статија}}
{{DEFAULTSORT:Затемнување на Сонцето}}
 
{{DEFAULTSORTОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Затемнување на Сонцето}}
 
[[Категорија:Затемнувања]]
[[Категорија:Затемнувања на Сонцето| ]]