Љубљана: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
поправка на правопис
Ред 42:
Историчарите не се согласни за потеклото на името на градот. Некои веруваат дека тоа произлегува од древниот словенски град наречен Laburus <ref name="InfoNom">{{цитирана веб страница |url=http://www.ljubljana.si/en/tourism/ljubljana/general_info/name/default.html |title=Where Did Ljubljana Get Its Name From? |accessdate=2008-07-30}}</ref>. Други мислат дека зборот доаѓа од латинскиот Aluviana според поплавите кои настанувале во градот. Тоа би можело да дојде и од зборот Laubach („мочуриште“). Некои сметаат дека името на градот потекнува од словенскиот збор Luba („љубена“).<ref name="InfoNom"/> Старото германско име на градот е Лајбах и тоа било во службена употреба било сѐ до 1918.
 
Според една легенда, митскиот херој за [[Јасон]] и неговите аргонаутитепоaргонаути по наоѓањенаоѓањеto на [[Златно руно|Златното руно]], не се вратиле назад кон [[Егејското Море]], туку тргнале на север и пловеле по реката [[Дунав]].<ref name="InfoDragon">{{цитирана веб страница |url=http://www.ljubljana.si/en/tourism/ljubljana/general_info/symbol/default.html |title=Why is Dragon the Symbol of Ljubljana? |accessdate=2008-07-30}}</ref> Одејќи нагоре, продолжиле по [[Сава]], а потоа и кон изворот на реката Љубљаница. Потоа го напуштиле бродот и и продолжиле кон [[Јадранското Море]] и за да се вратат дома <ref name="InfoDragon"/>. Помеѓу денешна градови Врхника и Љубљана, Аргонаутите откриле големо езеро. Легендата вели дека таму [[Јасон]] сретнал чудовиште. Ова чудовиште е змејот кој е присутен и денес на грбгрбот и на знамето на градот.<ref name="InfoDragon"/> Денес неколку крилести змејови го красат [[Змејски мост|Змејски мост]] во Љубљана.
 
== Геологија и клима ==
[[Податотека:Image Ljubljana-OpenStreetMap-Mapnik-100k.svg|thumb|left|Карта на Љубљана.]]
[[Податотека:Ljubljana-Center-OpenStreetMap-Mapnik-10k.svg|thumb|right|Карта на центарот на Љубљана.]]
Градот, со површина од 275,0 km<sup>2</sup>, се наоѓа во централниот дел на [[Словенија]]. НејзинатаНеговата местоположба меѓу [[Австрија]], [[Унгарија]], регионот [[Венеција]] во [[Италија]] и [[Хрватска]] има силно влијание во нејзинатанеговата историја. Љубљана се наоѓа околу 140 километри западно од [[Загреб]], 250 km источно од [[Венеција]], 350 km југозападно од [[Виена]] и на 400 км југозападно од [[Будимпешта]].<ref>Станува збор за приближни растојанија проценети со [[Google Earth]].</ref>
 
=== Топографија и хидрографија ===
Ред 55:
Градот се протега во алувијалната рамнина која датира од ерата на кватерот. Постарите планински региони кои се наоѓаат во близина датираат од ераите на [[мезозоик]] или од [[палеозоик]].<ref name="Geologymap">{{цитирана веб страница|url=http://english.fossiel.net/system/geolkaart/slovenie.jpg|title=Geological Map of Slovenia|accessdate=2008-07-30}}</ref>
 
Љубљана била разурната од земјотреси во 1511 и во 1895 година.<ref name="InfoIntro">{{цитирана веб страница |url=http://www.ljubljana.si/en/tourism/ljubljana/general_info/introduction/default.html |title=Introducing Ljubljana |accessdate=2008-07-30}}</ref> [[Словенија]] се наоѓа во сеизмичка активна зона на јужниот дел од Евроазискотоевроазиското плато.<ref name="Seisme">{{цитирана веб страница|url=http://www.arso.gov.si/en/Seismology/|title=Seismology|accessdate=2008-07-30}}</ref>, а целата земја е на ''крстосница'' на три важни тектонски зони: Алпите доод север, на [[Динарски Планини|Динарските Планини]] од југ и [[Панонската Низина]] на исток.
 
=== Клима ===
КлимаКлимата на градот, како и климата во источниот дел на [[Словенија]] е од континенталнен тип.<ref name="InfoGen"/> Во принцип, јули е најтоплиот месец јануари и февруари се најстудените.<ref name="Meteo">{{цитирана веб страница|url=http://www.bbc.co.uk/weather/world/city_guides/results.shtml?tt=TT004670|title=Average Conditions: Ljubljana, Slovenia|accessdate=2008-07-30}}</ref> Најниската измерена температура изнесува -28&nbsp;°C додека највисоката изнесува 39&nbsp;°C.<ref name="Meteo"/> На најсушенНајсушен период е од јануари до април, со помалку од 100 мм на врнежи, а септември и октомври се највлажните месеци.<ref name="Meteo"/>
 
 
Ред 209:
Индустрија на градот претставува најголем работодавец, особено фармацевтската индустрија, петрохемиската и индустријата за преработка на храна.<ref name="InfoGen"/> Други стопански гранки се банкарството, финансиите, транспортот, градежништвото, трговијата и услуги, како и туризмот. Јавниот сектор обезбедува вработување во образованието, културата, здравството и локалната администрација.<ref name="InfoGen"/>
 
Љубљанската берза (Ljubljanska Borza), која во 2008 година е купена од страна на Виенската берза,<ref name="Bourse Vienne">{{цитирана веб страница |url=http://www.sloveniatimes.com/en/inside.cp2?uid=DCC97754-19B6-64BF-BC26-9760B7F88908&linkid=news&cid=ED4C6575-3589-840B-A072-1B6760015E2E |title=Austrians Buy Ljubljana Stock Exchange |accessdate=2008-07-31}}</ref> се занимава со големите словенечки компании. Некои од овие компании имаат свое седиште во главниот град или во нековатанеговата близина: на пример, малопродажен синџир „Меркатор“, нафтената компанија „Petrol“„Петрол“ АД и телекомуникацискиот концерн „Телеком Словенија“.<ref name="Bourse Ljubljana">{{цитирана веб страница |url=http://www.ljse.si/cgi-bin/jve.cgi?doc=%208373&sid=qaKUUjazRohwRuAP |title=Ljubljanska borza d.d. |accessdate=2008-07-31}}</ref> Над 15.000 претпријатија работат во градот, повеќето од нив во терцијарниот сектор.<ref name="Tertiaire Ljubljana">{{цитирана веб страница |url=http://www.wieninternational.at/en/node/4997 |title=Ljubljana: economic center of Slovenia |accessdate=2008-07-31}}</ref>
== Култура ==
=== Манифестации ===
* [[23 април]]: недела на книгата (започнува на Светскиот ден на книгата). Се организираат разни настани, саем/пазар на книгата и др. на [[Конгресен плоштад, Љубљана|КонгресотКонгресниот плоштад]];
* [[30 април]]/[[1 мајМај]]: [[Ден зана трудтрудот]], прославатапрослава на љубљански Рожник со палење на оган во предвечерието (на 30 април);
* 2 недела на мај: Поход по [[Пат на другарството и спомените|Патот на другарството и спомените]] кој го обиколува градот и поставен е на местата каде во Втората светска војна градот бил опколен со бодликава жица;
* 3 недела на мај: Парада на матурантите од Љубљана;
Ред 220:
== Транспорт ==
[[Податотека:ZelezniskaPostaja-Ljubljana.JPG|мини|десно|260п|Железничката станица во Љубљана, со автобуси паркирани пред неа.]]
Љубљана е во центар на словенечката патна мрежа, која го поврзува градот до сите делови на земјата. Градот, во централниот дел на [[Словенија]], е поврзана на југозапад преку автопат со италијанските градови [[Трст]] и [[Венеција]] и со хрватското пристаниште [[Риека]].<ref name="Michelin">Michelin, ''Slovénie, Croatie, Bosnie-Herzégovine, Serbie, Monténégro, Macédoine'', Cartes et guides n°736, Michelin, Zellik, Belgium, 2007, ISBN 978-2-06-712627-5</ref> На север, со автопат поврзан е со [[Марибор]], [[Грац]] и [[Виена]]. На исток, со автопат поврзан е со [[Загреб]], од каде што може се продолжи кон останатите градови од поранешна [[Југославија]].<ref name="Michelin"/> На северозапад, со автопат поврзан е со [[Клагенфурт]] (односно [[Целовец]]) и [[Салцбург]].<ref name="Michelin"/> Сево ова ја прави Љубљана важна крстосница на Западна и Централна Европа со [[Балкански Полуостров|Балканскиот полуостровПолуостров]].
 
За јавниот превоз во градот одговорно е автобуско претпријатие кое е во сопственост на градот. Во градот функционираат и поголем број на такси служби.<ref name="Taxi">{{цитирана веб страница |url=http://www.ljubljana.si/en/ljubljana_az/489/kategorija.html |title=Taxi |accessdate=2008-07-31}}</ref>
Ред 226:
Градот поседува многу добро уредени патеки за велосипеди, а со оглед на неговата големина велосипедите во голема мерка се користат за превоз од локалното население. Велосипеди може и да се изнајмат.<ref name="Transvelo">{{цитирана веб страница |url=http://www.ljubljana.si/en/tourist_services/lj-bike/default.html |archiveurl=http://web.archive.org/web/20071230031337/http://www.ljubljana.si/en/tourist_services/lj-bike/default.html |archivedate=2007-12-30 |title=Ljubljana Bike |accessdate=2008-07-31}}</ref>
 
ЉубљнскатаЉубљанската железничкатажелезничка станица е дел од железничката мрежа која ги поврзува [[Германија]] и [[Хрватска]] преку Минхен-Салцбург-Љубљана-Загреб. Друга важна железничка линија е Грац-Виена-Марибор-Љубљана, која ја поврзува [[Австрија]] со [[Словенија]]. Третата важна линија е линијата Џенова-Венеција-Љубљана. Таа ја поврзува [[Љубљана]] со [[Италија]]. Со железничка линија Љубљана е поврзана и со [[Будимпешта]].<ref name="Sloveniainfo"/>
 
[[Аеродром Љубљана|Аеродромот во Љубљана]], кој од пред некое време се нарекува [[Јоже Пучник]], ([[ИАТА]] код LJU), лоциран на 26 километри на север од градот, има летови до многубројни европски дестинации. Меѓу компаниите што летаат од таму се [[Adria Airways]], [[Air France]], [[Brussels Airlines]], [[EasyJet]] и [[Finnair]].<ref name="Transavion">{{цитирана веб страница |url=http://www.lju-airport.si/eng/airliner.asp?IDD=12&IDM=209|title=Aerodrom Ljubljana, d.d. |accessdate=2008-07-31}}</ref> Меѓу дестинации кои се опслужуваат се [[Амстердам]], [[Атина]], [[Барселона]], [[Белград]], [[Брисел]], [[Будимпешта]], [[Букурешт]], [[Копенхаген]], [[Даблин]], [[Франкфурт]], [[Хелсинки]] , [[Истанбул]], [[Киев]], [[Лондон]], [[Мадрид]], [[Манчестер]], [[Москва]], [[Минхен]], [[Охрид]], [[Париз]], [[Подгорица]], [[Прага]], [[Приштина]], [[Стокхолм]], [[Скопје]], [[Виена]], [[Варшава]], [[Тирана]], [[Тел Авив]] и [[Цирих]].<ref name="Transavion"/>
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/Љубљана