Википедија

Зенон (цар): Разлика помеѓу преработките

Интерактивен преглед на историјата
[проверена преработка][проверена преработка]
← Постаро уредувањеПоново уредување →
Избришана содржина Додадена содржина
НагледноВикитекст
Нема опис на уредувањето
Ред 14:
| birth_place = [[Зенополис]]<ref name="Mitchell_114">Stephen Mitchell, ''A history of the later Roman Empire, AD 284–641: the transformation of the ancient world'', Wiley-Blackwell, 2007, ISBN 1-4051-0856-8, p. 114.</ref>
| death_date = {{death date|df=yes|491|4|9}} (aged 66)
| death_place = {{починал во|КонстантинополЦариград}}
| father = Кодиса
| mother = Лалис
Ред 27:
По потекло Зенон бил исавриец, со вистинско име Тарасис<ref name="Tarasis" /> (''Tarasicodissa'', односно "''Тарасис, син на Кодиса''"<ref name="Tarasis">The sources call him "Tarasicodissa Rousombladadiotes", and for this reason it was thought his name was Tarasicodissa. However, it has been demonstrated that this name actually means "Tarasis, son of Kodisa, [coming from] Rusumblada", and that "Tarasis" was a common name in Isauria (R.M. Harrison, "The Emperor Zeno's Real Name", ''[[Byzantinische Zeitschrift]]'' 74 (1981) 27–28).</ref>), водач на планинско полунезависно племе од областа [[Исаврија]], северна [[Сирија]]. Татко му се викал Кодиса (Kodisa), а неговата мајка Лалис. Поголемиот брат на Зенон бил Флавиј Лонгин, кој бил конзул во [[486]] година.
 
Тарасис бил оженет за [[Аркадија]], од цариградската аристократија<ref name="Croke_160">Croke, pp. 160–161.</ref>. Според легендата имале две ќерки, Хиларија и Таопеста, кои биле посветени на христијанскиот живот<ref>Terry G. Wilfong, ''Women of Jeme: lives in a Coptic town in late antique Egypt'', University of Michigan Press, 2002, ISBN 0-472-06612-9, p. 35.</ref>. Веројатно бил роднина на исавријския војсководец Флавиј Зенон (конзул во 448 година). Зенон и Аркадија живееле од средината на 460-те години во [[КонстантинополЦариград]].
 
Императорот [[Лав I (владетел)|Лав I Тракиецот]] решил да ја зголеми улогата на исавриците како начин за спротиставување на силната фракција на [[Готи]]те<ref name="Croke_166">Croke, pp. 166–168.</ref>. Лав I го забележил Тарасикодиса, откако во ококу [[464]] година тој му покажал [[466]] документи кои го направиле [[Ардабур]], синот на војсководец [[Аспар]] осомничен дека подготвува државен удар<ref name="Croke_185">Croke, pp. 185–186.</ref>.
 
Лав го повикал Тарасикодиса во [[КонстантинополЦариград]], за да го направи еден од главните војводи во борбата против [[Готи]]те. Потоа тој бил направен зет и престолонаследник на царот, оженувајќи се за царската ќерка [[Елија Аријадна]]. Во тоа време тој го променил своето име во Зенон, а по смртта на царот Лав I во јануари [[474]] година, Зенон станал соимператор на малолетниот [[Лав II (владетел)|Лав II]], негов син од [[Аријадна]] . Кога Лав II се разболел и предвремено починал при нејасни околности, само по околу девет месеци од заедничкото управување, Зенон биол прогласен за источноримски (византиски) император (во ноември 474 година) и покрај општото незадоволство.
 
== Управување ==
 
Во јануари 475 година [[Василиск]], брат на [[Елија Верина]] - тешта на Зенон, го узурпирал престолот со нејзина помош и Зенон бил принуден да побегне од [[КонстантинополЦариград]] во [[Анадолија]]<ref name="Croke_188">Croke, pp. 188–190.</ref>. Но Василиск брзо ја изгубил популарноста во главниот град, додека Зенон ги организирал малоазиските војници против него. 20 месеци подоцна Зенон се вратил на власт, поддржан од исавријците, го соборил од власт на узурпаторот Василиск и сурово ги казнил своите противници.
 
Во времето на Зенон бил ставен крај на [[Западната Римска империја]], по соборувањето на последниот император [[Ромул Августул]]. Овој настан од повеќето историчари го одбележуваат како крајот на античката епоха.
 
Во септември [[476]] година, само неколку недели по второто искачување на престолот на Зенон, германскиот водач [[Одоакар]] го детонизирал на Ромул Августул во [[Равена]]. Тој имал избор или да владее преку некој император, кого би го контролирал, или да владее како клиент на византискиот цар. Одлучил формално да му ја врати царската власт на византискиот цар Зенон во КонстантинополЦариград. Зенон го прогласил за воен командант (''dux'') на [[Италија]] и го ставил меѓу патрициите. Одоакар ковал златници во име на Зенон, со што покажувал дека ја почитува формалната власт на [[Византија]]. Неспособен да се меша во политиката на [[Одоакар]], Зенон конечно го испратил Теодорик против него.
 
== Војна со Готите ==
Ред 47:
== Внатрешни војни ==
 
Во 479 и 480 година поддржувачите на [[Маркијан (узурпатор)|Маркијан]], внук на царот [[Маркијан]], кренале две востанија против Зенон, и тоа во престолнината и во Мала Азија. Во востанието во КонстантинополЦариград, Зенон излегол како победник, а Маркијан бил испратен во манасрир но подоцна повторно учествувал во заговор против власта. Во 484 година исавријскиот генерал [[Ил]] и повторно Верина, тешта на Зенон, застанале против императорот, обидувајќи се да го наметнат неговиот ривал Леонтиј на престолот, но тие конечно биле разбиени во [[Мала Азија]] четири години подоцна.
 
Во [[482]] година Зенон го издал едикт ''Енотикон'' (Henotikon, "Покајание") со цел да го реши спорот меѓу монофизитите и православните христијани. Во едиктот биле објавени решенијата од првите три вселенски собори, но најважното прашање за Христовата природа намерно не била засегната. Потпишувањето на "''Енотикона''" од египетскиот патријарх Акакиј станало повод за негово анатемосвање од папата Феликс. Така започнала т.н. [[Акакиева шизма]] која траела 35 година, во кој период немало никаков контакт меѓу источната и западната христијанска црква. Зенон во тоа време станал еден од најомразените императори во КонстантинополЦариград, што најмногу се должело на неговото потекло и постојаните немири во власта.
 
Зенон починал на [[9 април]] [[491]] година<ref>Theophanes the Confessor, 135,31–136,5. Cited in Michael Whitby, ''The ecclesiastical history of Evagrius Scholasticus'', Liverpool University Press, 2000, ISBN 0-85323-605-4, p. 164.</ref>, веројатно како последица на епилепсија<ref>[[Evagrius Scholasticus]], 3.29.</ref>. Според легендата Зенон се разбудил три дена по погребот, но никој не посакал да одговори на плачот за помош и да ја отвори гробницата.
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/Зенон_(цар)“