Бран: Разлика помеѓу преработките
[проверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
поправка на правопис |
|||
Ред 5:
Постојат два вида на бранови. Едните се [[механички бран|механички бранови]] кои се движат низ средината, и истата таа средина се деформира. Деформацијата се поништува со помош на [[еластична сила|еластичната сила]] која настанува поради деформацијата. На пример, звучните бранови се движат низ молекулите на воздухот судирајќи се со нивните соседни молекули. Кога молекулите на воздухот се судираат, истовремено и отскокнуваат една од друга (еластична сила). Ова ги спречува молекулите да продолжат да се движат во насоката на бранот.
Вториот вид на бранови се [[електромагнетен бран|електромагнетните бранови]], кои за своето простирање немаат потреба од средина. Наместо тоа, тие се состојат од периодични треперења на електричното и магнетното поле, коишто пак се создадени од наелектризирани честички, и поради ова истите можат да се движат низ [[вакуум]]. Овие видови на бранови се со различни бранови должини, и според тоа тие се поделени на: [[радиобранови]], [[микробранови]], [[инфрацрвено зрачење]], [[видлива светлина]], [[ултравиолетова светлина]], [[
Понатамошно, однесувањето на честичките во [[квантна механика|квантната механика]] се опишани со помош на бранови. Понатамошно, [[гравитационо зрачење|гравитационите бранови]] исто така патуваат низ просторот, кои се резултат на вибрација или движење на гравитационите полиња.
Бранот може да биде [[бранови појави|
==Општи карактеристики==
Не постои единствена,
Поимот ''бран'' најчесто е замислен како просторно нарушување кое не е проследено со движење на средината која го опфаќа просторот како целина. Кај бранот, [[енергија]]та на [[вибрација]]та се оддалечува од изворот во вид на нарушување на околната средина. Како и да е, ова согледување е проблематично кај [[стоен бран|стојните бранови]] (на пример, браново движење на жица), каде [[енергија]]та се движи во двете насоки подеднакво, или пак за електромагнетните (на пример, светлината) бранови во [[вакуум]], каде идејата за средина не е од корист и заемодејството со метата е клучот за забележување на бранот и практичната примена. Постојат [[водни бранови]] на површината на океаните, [[гама-зрачење|гама-бранови]] и [[светлински бранови]] оддадени од Сонцето, [[микробранови]]те кои се користат кај микробрановите печки и кај [[радар]]ската опрема, [[радиобранови]]те оддадени од радио станиците и [[звучни бранови|звучните бранови]] кои се создаваат од радио приемниците, телефонските уреди и живите суштества (преку гласовите), се само дел од брановите појави.
Може да се забележи дека описот на брановите е тесно поврзано со нивното физичко потекло за секој поединечен случај на брановиот процес. На пример, [[акустика]]та се разликува од [[оптика]]та на тој начин што звучните бранови се поврзани отколку со електромагнетните бранови чиј пренос е овозможен од [[вибрација|вибрациите]]. Поимите како [[маса]], [[импулс]], [[инерција]], или [[еластичност (физика)|еластичност]], се од огромно значење за опишување на
Други карактеристики, иако опишани преку потеклото, можат да бидат важечки за сите видови на бранови. Поради овие причини, брановата теорија претставува одредена гранка од [[физика]]та
Слично, брановите процеси покажуваат од проучувањето на брановите дека само звучните бранови можат да се од значајност за разбирање на звучните појави. Важен пример е [[Томас Јунг|Јунговиот]] принцип за интерференција. Овој принцип беше првично претставен од Јунговото проучување на [[светлина]]та и на некој начин е тема на проучување на звукот и до ден денес.
Ред 28:
{{Главна статија|Бранова равенка|Даламберова равенка}}
Да се замисли дека [[
[[Податотека:Nonsinusoidal wavelength.JPG|мини|десно|200п|Брановата должина ''λ'', може да се измери помеѓу кои и да се две точки на брановата форма]]
*во просторната насока <math>x</math>. Пример, нека
*со постојан [[замав]] <math>u</math>
*со постојана брзина <math>v</math>, каде <math>v</math> е
**независна од [[бранова должина|брановата должина]] (не е [[закон за распрскување|распрскувањето]])
**независна од замавот ([[линиска]] средина, не е [[нелиниска]]).<ref name=Helbig>{{cite book |title = Seismic waves and rays in elastic media |url = http://books.google.com/?id=s7bp6ezoRhcC&pg=PA134 |pages = 131 ''ff'' |author = Michael A. Slawinski |chapter = Wave equations |isbn = 0-08-043930-6 |year = 2003 |publisher = Elsevier }}</ref>
*со
Овој бран може да се опише со
: <math>u(x,t) = F(x - v \ t)</math> (
: <math>u(x,t) = G(x + v \ t)</math> (
или, поопшто, со помош на [[Даламберова формула|Даламберовата формула]]:<ref name=Graaf>{{cite book |title = Wave motion in elastic solids |author = Karl F Graaf |edition = Reprint of Oxford 1975 |publisher = Dover |year = 1991 |url = http://books.google.com/?id=5cZFRwLuhdQC&printsec=frontcover |pages = 13–14 |isbn = 978-0-486-66745-4 }}</ref>
Ред 50:
</math>
каде се претставени
:<math>
Ред 56:
</math>
Општите решенија се засновани на [[
{{cite book |title = Geometric wave equations |author = Jalal M. Ihsan Shatah, Michael Struwe |url = http://books.google.com/?id=zsasG2axbSoC&pg=PA37 |chapter = The linear wave equation |pages = 37 ''ff'' |isbn = 0-8218-2749-9 |year = 2000 |publisher = American Mathematical Society Bookstore }}</ref>
Ред 63:
[[Податотека:Waveforms mk.svg|мини|десно|350п|Приказ на синусен, квадратен, триаголен и назабен бран.]]
Обликот или формата ''F'' во [[Даламберова формула|Даламберовата формула]] го вклучува записот ''x − vt''. Постојаните вредности на записот се во согласност со постојаните вредности на ''F'', и овие постојани вредности се добиваат ако ''x'' се зголемува за ист чекор како што се зголемува ''vt''. Всушност, брановите имаат
Во случај на периодична функција ''F'' со период ''λ'', која се запишува како, ''F''(''x + λ'' − ''vt'') = ''F''(''x '' − ''vt''), периодичноста на ''F'' во просторот означува дека е отсликан бранот во определено време ''t'' се добива дека бранот се менува периодично во
===Замав и модулација===
Ред 184:
*<math>\phi</math> е [[фаза (бранови)|фазна постојана]].
Единицата за замавот зависи од видот на бранот.
[[бранова должина|брановата должина]] <math>\lambda</math> е растојанието меѓу две последователни испакнатини или вдлабнатини (или други исти точки), најчесто мерени во метри. [[бранов број|Брановиот број]] <math>k</math>, просторната фреквенција на бранот во [[радијан]]и по единица растојание (најчесто во метри), може да се поврзе со брановата должина со записот:
Ред 263:
Стоен бран, исто така познат и под името ''статичен бран'', е бран кој останува во постојана позиција. Оваа појава се случува бидејќи средината се поместува во спротивна насока од бранот, или може да настане во статична средина како резултат на [[интерференција (браново движење)|интерференција]] меѓу два бранови кои патуваат во спротивни насоки.
''Збирот'' на два спротивно насочени бранови (со ист замав и фреквенција) се создава ''стоен бран''. Стојните бранови обично настануваат кога одредена граница го попречува движењето на бранот, со што се предизвикува браново одбивање, а со тоа се воведува и спротивно насочен движечки бран. На пример кога [[виолина|виолинска]] жица е напрегната,
<gallery>
Image:Standing waves on a string.gif|Едно димензионални стојни бранови, [[основна фрквенција|основен]] тон и првите 5 [[обертон|обертонови]].
Image:Drum vibration mode01.gif|
Image:Drum vibration mode21.gif|[[вибрации на кружен тапан|Стоен бран на диск]] со две јазлени линии кои минуваат низ ценатарот, станува збор за обертон.
</gallery>
Ред 320:
[[Податотека:Circular.Polarization.Circularly.Polarized.Light Circular.Polarizer Creating.Left.Handed.Helix.View mk.svg|мини|лево]]
Еден бран е поларизиран ако трепери во една насока на рамнината. Бранот може да се поларизира со употреба на поларизациони филтри. поларизацијата на
Лонгитудиналните бранови како што се звучните не се подложни на поларизација. За овие бранови насоката на треперењето е по должината на насоката на движењето.
Ред 343:
{{Главна статија|Жица што вибрира}}
Брзината на
:<math>
Ред 365:
{{Главна статија|Воден бран}}
* [[браноподражавач|брановите]] на површината на барата се всушност збир од
* [[Звук]]— механички бран кој се движи низ гасови, течности, цврти тела и плазма,
* [[Инерцијални бранови]], кои се пројавуваат кај течности во кружно движење и се создадени под дејство на [[Кориолисова сила|Кориолисовата сила]];
Ред 397:
(радио, микро, инфрацрвено, видливо и ултравиолетово)
Електромагнетниот бран се состои од два брана кои треперат во [[електрично поле|електрично]] и [[магнетно поле|магнетно]] поле. Електромагнетниот бран патува во насока којае под агол од 90 степени во однос на треперењето на двете полиња. Во {{римски|19}} век, [[Џејмс Кларк Максвел]] покажа дека, во [[вакуум]], електричното и магнетното поле се покоруваат на [[бранова равенка|брановата равенка]] со брзини еднакви на
==Квантно механички бранови==
|