Алхазен: Разлика помеѓу преработките
[проверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
embed {{Нормативна контрола}} with wikidata information |
сНема опис на уредувањето |
||
Ред 1:
{{Инфокутија Научник
'''Алхазен (Абу Али ал-Хасан ибн ал-Хајтам)''' ([[1 јули]] [[965]], [[Басра]], [[Ирак]] - [[6 март]] [[1040]], [[Каиро]], [[Египет]])<ref name="a">Општа наука (Енциклопедија за секое семејство и дом) – Младинска книга Скопје. Главен уредник Адам Харт-Дејвис.</ref> бил [[физичар]], [[математичар]] и [[астроном]].<ref name="a"/> Бил наречен „татко на оптиката“ и прв научник кој своите заклучоци ги базирал врз научен метод. Најпозната негова книга е „Книга за оптиката“.▼
| name = Хасан Ибн ел-Хејтам
| native_name = أبو علي الحسن بن الحسن بن الهيثم
| native_name_lang = ar
|image = Alhazen, the Persian.gif|upright
|caption = Алхазен (ел-Хејтам)
| birth_date = ~965
| birth_place = [[Басра]], [[Бујидски емират]] (денешен [[Ирак]])
| death_date = 1040
| death_place = [[Каиро]], [[Египет]], [[Фатмидски калифат]]
| residence = {{hlist |[[Басра]] |[[Каиро]]}}
| citizenship = |nationality =
| ethnicity =[[Арапи|Арап]]
| fields = {{hlist |[[оптика]] |[[астрономија]] |[[математика]]}}
| workplaces =
|alma_mater =
|notable_students =
| influences =
| influenced =
| known_for = {{расклопен список|title={{nbsp}}|{{список без потточки |''Книга за оптиката'' |''Сомнежи за Птоломеј'' |[[Алхазенов проблем]] |[[анализа]]<ref>{{MacTutor|id=Al-Haytham|title=Abu Ali al-Hasan ibn al-Haytham}}</ref> |[[катоптрика]]<ref>{{наведена книга|title=Renaissance Theories of Vision|date=2012|publisher=Ashgate Publishing, Ltd.|isbn=9781409486510|page=11|editor=Charles H Carmanx|editor2=John Hendrix|chapter=2: Classical optics and the perspect+ivae traditions leading to the Renaissance}}</ref> |[[хороптер]] |[[илузија за Месечината]] |{{hlist|и придонеси кон [[опит|опитната наука]]|[[научен метод|научната методологија]]<ref>{{наведена книга|title=The History of Physics|date=2012|publisher=The Rosen Publishing Group|isbn=9781448873715|page=39|author=Anne Rooney|chapter=Ibn Al-Haytham}}</ref>|[[вид]]|емпириска теорија за восприемањето |[[споредбена психологија|психологија на животните]]<ref>{{наведена книга|title=The Oxford Handbook of the History of Psychology: Global Perspectives|date=2012|publisher=Oxford University Press|isbn=9780195366556|page=449|editor=David B. Baker}}</ref>}} }} }}
| footnotes =
}}
▲'''
==Биографија==
Алхазен се образувал во Басра и во Багдад, каде што работел и како државен чиновник. Го интересирале наука и инжинерство, па кога во 1011г. слушнал за годишното излевање на Нил, му напишал писмо на калифот
За жал, младиот човек немал претстава за големината на реката Нил. Дури и во Асуан, далеку од брегот, Нил е широк 1,6км и има повеќе текови. Да се изгради брана со технологија што била тогаш на располагање било речиси невозможно. Но Алхазен не можел да се врати и да му го признае поразот на калифот, кој бил познат по суровоста, бидејќи му се заканувало погубување. Затоа се преправал дека е луд, па бил ставен во домашен притвор и останал “луд” се до смртта на калифот во 1021г.
==Оптички белешки==
Ред 16 ⟶ 38:
Алхазен ги истражувал оптичките карактеристики на стаклото и открил дека варира односот меѓу аглите на паѓање и на прекршување; вистинскиот однос го утврдил Санел 600 години подоцна. Алхазен ги проучувал огледалата и простите леќи, утврдувајќи ја нивната моќ за зголемување. При набљудувањето на предметите во близина, конвексната леќа создава зголемена вистинска слика, а конкавната леќа создава намалена виртуелна слика.
Алхазен починал во Каиро во 1039г. Во чест на неговите многубројни и разнородни достигања, според него биле наречени еден кратер на Месечината и еден астероид, а неговиот лик се наоѓа на ирачките банкноти.
==„Camera obscura“==
Camera obscura на латински јазик значи, “мрачна соба”. Во наједноставен облик, таа претставува мрачна соба со мала дупка на едниот ѕид и со бел ѕид спроти него. светлината од надворешниот свет влегува низ дупката и создава слика на спротивниот ѕид. сликата е свртена наопаку бледа, иако може да се засили со зголемување на дупката и вметнување на соодветна леќа за фокусирање на светлината што доаѓа.
Фотоапаратот без леќи (
== Временска одредница==
*965г Абу Али ал-Хасан ибн ал-Хајтам, чие име обично се наведува како Алхазен, бил роден во Басра, во тој период дел од Буидска Персија, а денес Ирак.
Ред 33 ⟶ 57:
== Наводи ==
{{наводи}}
== Надворешни врски ==
{{рв|Ibn al-Haytham}}
* {{наведена енциклопедија | editor = Thomas Hockey | last = Langermann | first = Y. Tzvi | title=Ibn al‐Haytham: Abū ʿAlī al‐Ḥasan ibn al‐Ḥasan | encyclopedia = The Biographical Encyclopedia of Astronomers | publisher = Springer | date = 2007 | location = New York | pages = 556–7 | url=http://islamsci.mcgill.ca/RASI/BEA/Ibn_al-Haytham_BEA.htm | isbn=978-0-387-31022-0|display-editors=etal}} ([http://islamsci.mcgill.ca/RASI/BEA/Ibn_al-Haytham_BEA.pdf PDF version])
* {{наведена енциклопедија | last = Sabra | first = A. I. | title=[http://www.encyclopedia.com/doc/1G2-2830901904.html Ibn Al-Haytham, Abū ʿAlī Al-Ḥasan Ibn Al-Ḥasan] | encyclopedia = [[Dictionary of Scientific Biography|Complete Dictionary of Scientific Biography]] | publisher = Encyclopedia.com | origyear=1970–80 | date = 2008 }}
{{Нормативна контрола}}
[[Категорија:Физичари]]▼
[[Категорија:
[[Категорија:
[[Категорија:Арапски математичари]]
[[Категорија:Арапски инженери]]
[[Категорија:Средновековни арапски филозофи]]
[[Категорија:Средновековни физичари]]
[[Категорија:Средновековни научници]]
[[Категорија:Средновековни математичари]]
[[Категорија:Средновековни инженери]]
[[Категорија:Филозофи на науката]]
[[Категорија:Родени во 965 година]]
[[Категорија:Починати во 1040 година]]
[[Категорија:Луѓе од Басра]]
|