Брзина на светлината: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
Превод од англиски јазик
Нема опис на уредувањето
Ред 55:
|archivedate=17.11.2009 г.
}}</ref> ([[латински јазик|лат.]] ''celeritas'' - брзина), претставува физичка [[константа]] важна во голем број области од [[физика]]та. Нејзината вредност (во [[вакуум]]) изнесува точно ''299 792 458 м/секунда'' (≈{{val|3.00|e=8|u=m/s}}), односно 1 079 252 848,8 км/час. Според [[Специјална теорија за релативноста|специјалната теорија на релативноста]] тоа е максималната [[брзина]] со која сета [[енергија]]та, [[материја]]та и сите [[физичка информација|информации]] можат да патуваат во [[вселена|универзумот]], а која може да се постигне единствено во [[вакуум]] . Затоа често се обележува и со '''c<sub>0</sub>'''. Во други средини ([[течност]]и, [[гас]]ови...) брзината на светлината е различна и секогаш помала отколку во ваккум.
Со брзината на светлината во вакуум се движат [[безмасени честички|честичките кои немаат маса]] и [[електромагнетно зрачење|електромагнетното зрачење]] ([[светлина]]та и [[гравитациони бранови|гравитационите бранови)]] и се одвиваат промените во [[поле (физика)|полињата]]. Тие ја задржуваат {{math|''c''}} без разлика на движењето на нивниот извор или на [[инерцијален појдовен систем|инерцијалниот референтен систем]] на набљудувачот. Во [[теорија за релативноста|теоријата на релативноста]] {{math|''c''}} ги соединува [[простор-време|просторот и времето]] и се појавува во познатата Ајнштајнова равенка за [[еднаквост на масата и енергијата]] {{math|1=''E'' = ''mc''<sup>2</sup>}}.<ref name=LeClerq>{{Cite book| last=Узан |first=Ж.-Ф. |last2=Леклерк |first2=B | year=2008 | title=„Природните закони на универзумот: Разбирање на фундаменталните константи“ | url=http://books.google.com/?id=dSAWX8TNpScC&pg=PA43 | pages=43–4 | publisher=„Springer“ | isbn=0-387-73454-6 }}</ref>
 
Брзината со која светлината се пренесува низ [[проѕирност|проѕирни материјали]] (стакло, воздух...), а радиобрановите низ кабли, е помала од {{math|''c''}}. Односот меѓу {{math|''c''}} и {{math|''v''}}, брзината со која светлината патува низ одреден материјал, го дава [[индекс на прекршување|индексот на прекршување]] {{math|''n''}} на материјалот ({{math|1=''n'' = ''c'' / ''v''}}). За [[светлина|видливата светлина]] индексот на прекршување на стаклото изнесува околу 1,5, што значи дека низ стаклото светлината патува со брзина од {{nowrap|{{math|''c''}} / 1.5 ≈ {{val|200000|u=km/s}}}}. [[индекс на прекршување на воздухот|Индексот на прекршување на воздухот]] изнесува приближно 1.0003 за видливата светлина, што значи дека таа низ воздух се движи со брзина од {{val|299700|u=km/s}} ({{val|90|u=km/s}} побавно отколку со {{math|''c''}}).