Лангдок-Русијон: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
embed {{Нормативна контрола}} with wikidata information
поправка на правопис
Ред 14:
|GDP_year = 2006
|GDP_ref = <ref name="eurostat">{{cite web|title= GDP per inhabitant in 2006 ranged from 25% of the EU27 average in Nord-Est in Romania to 336% in Inner London| publisher= Eurostat| url= http://epp.eurostat.ec.europa.eu/cache/ITY_PUBLIC/1-19022009-AP/EN/1-19022009-AP-EN.PDF}}</ref>
|GDP_per_capita = 22,.500
|GDP_cap_year = 2006
|GDP_cap_ref = <ref name="eurostat" />
Ред 20:
|Website = [http://www.laregion.fr/ laregion.fr]
|leader_title =
|leader = Роберт НаварроНаваро
|leader_party = [[Miscellaneous Left|DVG]]
|ruling_party1 = [[Miscellaneous Left|DVG]]
Ред 27:
|dept1 = [[Од]]
|dept2 = [[Гард]]
|dept3 = [[ЕролЕро]]
|dept4 = [[Лозер]]
|dept5 = [[Источни Пиринеи]]
Ред 34:
}}
 
'''Лангдок-Русијон''' ({{IPA-fr|lɑ̃g.dɔk.ʁu.si.jɔ̃}}; {{lang-oc|Lengadòc-Rosselhon}}; {{lang-ca|Llenguadoc-Rosselló}}) е еден од 27-те [[Региони во Франција|региони]] во [[Франција]]. Се состои од пет [[Департмани во Франција|департмани]], и од едната страна се граничи со француските области [[Прованса-Алпи-Азурен брегБрег]], [[Рона-Алпи]], [[Оверњ (регион)|Оверњ]], [[Југ-Пиринеи]], а од другата страна со [[Шпанија]], [[Андора]] и [[Средоземно мореМоре|Средоземното мореМоре]].
 
==Географија==
[[File:Eschino d'Aze et puechs des Bondons.jpg|thumb|left|250 px|ПејсажПејзаж во [[Лозер]], Лангдок-Русијон]]
Регионот е составен од следниве историски [[Провинции во Франција|провинции]]:
 
*68.,7% од Лангдок-Русијон е дел од историската провинција [[Лангдок]]: департманите [[Еро]], [[Гар]], [[Од]], крајниот југ и крајниот исток на [[Лозер]], и крајниот север на [[Источни Пиринеи]]. Поранешната провинција Лангдок исто се протега и во регионот [[Југ-Пиринеи]] тука вклучувајќи ја и поранешната престолнина на Лангдок - градот [[Тулуз]].
 
*17.,9% од Лангдок-Русијон е поранешната провинција [[Жеводан]]: департманот Лозер. Мал дел од поранешниот Жеводан се протега во денешниот регион [[Оверњ (регион)|Оверњ]].
 
*13.,4% од Лангдок-Русијон, лоцирано претежно во јужниот дел на регионот, зафаќаат групата историски [[Каталонија|каталонски]] ''земји'' (''pays''): [[Русијон]], [[Валеспир]], [[Конфлен]], [[Капсир]], и [[Француска Серданија|Серданија]], сите вклучени во департманот [[Источни Пиринеи]]. Овие земји биле дел од [[Стар Режим|старорежимската]] [[Русијон|провинција Русијон]].
 
== Историја==
[[Податотека:Peyrepertuse (66).jpg|thumb|лево|Замокот [[Пејрепертиз]] во [[Од (департман)|Од]] кој датира од 11XI век.]]
Во минатото, во регионот живееле Келти<ref>[[Dominique Garcia]], ''La Celtique méditerranéenne. Habitats et sociétés en Languedoc et en Provence. VIIIe-IIe siècles av. J.-C.'', éditions Errance, Paris, 2004, {{ISBN|978-2-87772-286-5}}</ref>,<ref>[[Dominique Garcia]], ''Les Celtes de Gaule méditerranéenne, définition et caractérisation'', éditions Bibracte, 2006,[http://hal.archives-ouvertes.fr/docs/00/10/21/33/PDF/3-Garcia-Budapest.pdf]</ref>. Кон крајот на 3III век п.н.е. келтскиот народ [[Волки]], се населил во регионот од [[Рона]] до [[Гарона]], од [[Севен]] до [[Пиринеи]]те. Нивни престолнини биле градовите [[Тулуз]] и [[Ним]]. Од 1I век п.н.е. тие станале сојузници на Римјаните.
 
На почетокот на 5V век, прво [[Вандали]]те ја нападнале провинцијата, а потоа тука се населиле [[Визиготи]]те. Регионот останал под визиготска власт исто како и Шпанија сéсè до нивниот пораз од страна на [[Маври]]те во [[719]] година.
Регионот бил освоен од [[Карло Велики]] и бил вклучен како декдел од кралството на Аквитанија создадено во [[778]] година. По смртта на Карло Велики, оваа широка област на целиот југ на Рона сéсè до [[Атлантик]]от му паднала во наследство на неговиот син [[Луј Побожниот]] во [[781]] година. Раководењето со земјата им била доверена на [[Гроф на Тулуз|грофовите од Тулуз]].
Во текот на феудалниот период се случила една голема политичка фрагментација. Имено, грофовиите на [[Русијон]] и на [[Серданија]] потпаднале под [[Кралство Арагон|кралството Арагон]], додека Долен-Лангдок преминал под властвластa на династијата Тренкавел и нивните ривали, грофовите на Тулуз.
 
[[Ремон IV]] наречен Ремон од Сен-Жил ([[1042]]-[[1115]]) со брак ја достигнал својата цел за обединување на помалите господарства, зголемувајќи ја својата држава со тоа што ги презел под своја власт грофовствата на [[Руерг]], [[Ним]], [[Нарбона]], [[Жеводан]], [[Агд]], [[БезиеБезје]] и на [[Изес]].
Борбата против [[катарство]]то и [[Катарска крстоносна војна| катарската крсоноснакрстоносна војна]]<ref>[http://www.historia-nostra.com/index.php?option=com_content&task=view&id=278&Itemid=39 ''Au cœur du catharisme'']</ref> довела до згаснување на династијата на грофовите на Тулуз. Провинцијата била соединета со кралството на Франција во [[1271]] година. Оттогаш е создаден кралскиот Лангдок кој постоел сéсè до [[Француска револуција| Француската револуција]].
Со договорот од Корбеј во [[1258]] година регионот бил поделен. Планинскиот масив на [[КорбиериКорбјери]]те образувало граница меѓу кралството на Франција и [[Кралство Арагон| кралството Арагон]].
 
Во [[1659]], година, со [[Пиринејски договор|Пиринејскиот договор]] грофовијата [[Русијон]] и северниот дел на [[Серданија]] биле припоени кон кралството Франција .
 
==Политика==
[[Податотека:Languedoc Roussillon flag.svg|thumb|200px|десно|Поранешното знаме на Лангдок-Русијон (пред 2004).]]
На регионалните избори во март 2004 година, градоначалникот на [[Монпелје]] [[Жорж Фреш]], припадник на [[Социјалистичка партија (Франција)|социјалистите]] победил на изборите, а потоа по негова иницијатива, знамето на регионот со [[Лангдок|крстот на Лангдок]] како и [[Сенјера|знамето на Русијон]] ("Сенјерата"„Сенјерата“), било заменето со ново на кое не стоеле симболите на поранешните провинции. Задржани биле само боите (црвена и жолта), кои биле воедно и бои на Лангдок и на сите територииитеритории од поранешната [[Кралство Арагон|Арагонска круна]]. Жорж Фреш исто имал намера да го смени и името на регионот, за да го избегне дуалитетот (Лангдок наспроти Русијон) и да го зајакне единството, односно целината. Тој сакал регионот да се нарече "([[Септиманија]])".
 
Септиманија било името со кое Римјаните при крајот на [[Римско царствоЦарство| Римското царствоЦарство]] ја именувале областа која приближно одговарала на денешниот регион Лангдок-Русијон (без Жеводан), и било користено во [[Ран среден век|Раниотраниот среден век]]. Регионалниот совет дури и почнал и нашироко да го користи ова име. Сепак, градоначалникот уште веднаш се судрил со широка опозиција во однос на ова прашање, особено меѓу Каталонците во [[Источни Пиринеи]] кои ценеле дека името « Септиманија »„Септиманија“ може да му наштети на каталонскиот идентитет, а воедно да наштети и на двојниот културен идентитет присутен во Лангдок-Русијон. Згора на тоа, старата Септиманија не се поклопувала точно со актуелните граници на Лангдок-Русијон, особено со фактот дека во неа не бил вклучен [[Жеводан]] кој пак е сегашниот департман [[Лозер (департман)|Лозер]].
Оваа опозиција, заедно со нивните {{formatnum:45000}} собрани потписи на Каталонците како и јавниот протест на кои присуствувале околу {{formatnum:8000}} демонстранти во [[Перпињан]], на 8 октомври 2005, го натерале Жорж Фреш да се откаже од промена на името на регионот.
 
Од друга страна, [[Каталонски национализам|каталонските националисти]] во [[Русијон]] би сакале департманот [[Источни Пиринеи]] да се отцепи од Лангдок-Русијон и да стане свој независен регион кој би се нарекувал [[Северна Каталонија]] ("''Catalunya Nord''"), како дел од каталонските земји (''Països Catalans''). Оваа идеја нема народна поддршка.
 
===Административна поделба===
Ред 75:
* [[Од (департман)|Од]], чиј главен град е [[Каркасон]] <br>
* [[Гар]], чиј главен град е [[Ним]] <br>
* [[Еро (департман)|Еро]], чиј главен град е [[Монпелје]]<br>
* [[Лозер (департман)|Лозер]] чиј главен град е [[Манд]] и <br>
* [[Источни Пиринеи]] чиј главен град е [[Перпињан]].
 
Главен град на регионот е [[МонпелијеМонпелје]], кој воедно е главен град и на департманот Еро.
Најгусто населена општина е [[МонпелијеМонпелје]] во департманот Еро со ({{formatnum:252998}} жители), а најмалку населена е [[Конет-сир-Локе]] во департманот Од (брои само 5 жители).
Најголема по површина е општината [[Нарбон]] во Од ({{formatnum:17296}} хектари) а најмала е [[Мон-Луј (Источни Пиринеи)|Мон-Луј]] во Источни Пиринеи (39 хектари).
 
===Лого===
 
Логото на Регионалниот совет, од 2005 година до денес, претставува седум сонца обединети во едно. Тие го симболираатсимболизираат движењето, иднината и светлината. Мотивот на 7-те сонца на логото е на црвена основа заедно со натписот "Регион„Регион Лангдок-Русијон"<ref>[http://www.laregion.fr/2630-logotype.htm Logotype sur le site de la Région]</ref>.
 
==Култура==
[[Податотека:Carcassonne - la Cité.jpg|thumb|[[Каркасон]]]]
===Јазик===
Пред 20XX век, во Лангдок се зборувало на [[Окситански јазик|окситански]] јазик, додека пак во Русијон се зборувало на [[Каталонски јазик|каталонски]]. И двата јазика постепено биле заменети со францускиот. Последните години се прават напори да се оживеат и двата јазика преку разни проекти и иницијативи како што е [[Ла Бресола]].
===Книжевност===
[[Окситанска книжевност|Окситанската книжевност]] — наречена воедно и Провансалска книжевност—книжевност — е збир текстови напишани на окситански јазик во област која денес е Јужна Франција. Оваа книжевност е позната по својата поезија од 11XI и 12XII век – поезија на [[трубадур]]ите – која била инспирација за поетската литература низ цела средновековна Европа.
 
=== Знаменитости ===
Ред 102:
* [[Опатија на Свети Гилхем Пустиник]].
* Средоземноморскиот морски брег долг 214 километри.
* [[Маре Нострум (аквариум)|Маре Нострум]], големиот аквариум во [[МонпелијеМонпелје]], кој се наоѓа во квартот Одисеум
* [[Сиквариум во Гро-ди-Роа|Сиквариум]], аквариумот во [[Гро-ди-Роа]]
* Амазонската стаклена градина - [[Зоолошки парк Лунаре]] во [[МонпелијеМонпелје]]
* [[Африкански резерват во Сижан]]
* [[Парк на волците во Жеводан]]