Заб: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
embed {{Нормативна контрола}} with wikidata information
ситни промени
Ред 1:
<div style="float:right; border-style:solid; border-width:1px; margin:1ex; padding:.5ex; background-color:lightyellow; width:40%; "> '''Видови заби'''
* [[Катник|Катниците (molares)]] се користат за мелење на храна.
* [[Очник|Очниците (canines)]] ([[кучешки заби]]) се користат за сечење на храна. Ги има само кај [[месојадци]].
* [[Преткатник|Преткатниците (praemolares)]] се слични на катниците, но се помали и понекогаш се нарекуваат "мали„мали катници"катници“.
* [[Секач|Секачите (incizors)]] се користат за сечење на храна.
</div>
'''Забите''' ([[Латински јазик|лат.]] ''dentes'') се цврсти структури, сместени во забни јамички (''алвеоли'') на горната и долната [[вилица]] од [[Усна празнина|устата]]. Тоа се структури кои се наоѓаат во [[вилица|вилиците]] на многу 'рбетници. Во [[Варење|дигестијата]] учествуваат со механичкото ситнење на [[храна]]та, а кај некои животни, особено кај [[месојадци|месојадните животни]], се користат како оружје.
Ред 16:
* [[Дентин]] е внатрешниот слој, главнината на забот.
* [[Пулпа]] е јадрото, кое содржи нерви и крвни садови.
* [[Цемент (заб)|Цемент]] е тенкиот слој околу коренот; коска[[Коска|коскен материјал]] штокој ги поврзува забите со вилицата.
 
</div>
Ред 32:
 
== Внатрешност на забот ==
Во внатрешноста на секој заб се наоѓа забната пулпа (она што во народот е неправилно познато како „нерв“ на забот) во која освен нервите кои му даваат на забот осет за топло/студено, болка и притисок се содржат и [[крвни садови|крвните садови]] кои го исхрануваат забот, [[лимфен систем|лимфни]] садови, одбранбени [[клетка|клетки]] и [[сврзно ткиво]]. Заедно со другите клеточни елементи, крвните и нервнтенервните садови ја исполнуваат пулпината комора која преку коренските канали е поврзана со околното ткиво околу врвовите на корените. Пулпината комора надворешно е ограничена со помош на средниот слој - [[дентин]]от.
 
Дентинот го изградува најголемиот дел од забот и покрај неговата цврстина (која е поголема од цврстината на коските) тој има и голема способност за прилагодување и по потреба се создава целиот живот, но само додека е здрава и пулпата, која го исхранува овој слој.
 
Во нивото на коренот, дентинот е покриен со цемент - цврсто ткиво кое го штити коренот на забот, и заедно со другите ткива од периодонциумот го поврзува забот за забната чашка - [[алвеола]]та.
 
Во нивото на забната коронка, дентинот е покриен со емајл ([[глеѓ]]) - кристална супстанција со најголема отпорност во човековото тело, која служи за спречување на [[кариес]]. Емајлот се создава пред никнувањето на забот и неговата градба е дефинитивна - во текот на животот не може повторно да се создаде. Затоа е значајно да се посвети внимание на правилната исхранатаисхрана на жените во периодот на бременоста и на децата пред никнувањето на трајните заби.
 
Здравите заби најчесто потемнуваат како што човекот созрева, [[пулпа|пулпата]] во рамките на забот се стеснува и на нејзино место доаѓа [[дентин]].
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/Заб