Генотип: Разлика помеѓу преработките

[непроверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
Vikinata (разговор | придонеси)
Создадена страница со: '''Genotip''' (ген + grč. τύποσ = týpos = лик, трага, белег) е збир на сите генина еден о...
 
Vikinata (разговор | придонеси)
Нема опис на уредувањето
Ред 1:
 
'''GenotipГенотип''' ([[ген]] + grč. τύποσ = týpos = лик, трага, белег) е збир на сите [[ген|гени]]на еден [[организам|организам]], со наследните упатства за формирање на неговите [[орган|органи]] и функции и на нивните [[особина|особини]]). Поимите [[фенотип]] и генотип во науката ги вовел данскиот данскиот [[ботаника|ботаничар]] Вилхелм Јохансен (Wilhelm Johannsen).
 
Сите формирани својства на еден организам го прават неговиот [[фенотип]]. Живиот [[организам]] не ги наследува особините туку гените на своите родители и тоа – кај бисексуалното [[размножување]] – само оние од [[сперматозоидот]]и од [[јајчната клетка]] кои го зачнуваат. Кај организмот со [[размножување|вегетативно размножување]], се наследува комплетен генотип, родителски гени, туку само една од нивните копии, а надворешната и внатрешната средина ги додава новонастанатите влијанија. Генотипот ги опфаќа сите соматски фактори, кои имаат способност за авторепродукција, без оглед дали се лоцирани во [[хромозо|хромозомите]] или се ''[[плазма]][[ген]]''. Другите клеточни структури не создаваат свои реплики, туку настануваат од други [[клетка(биологија)|клеточни]] состојки, a во крајна луинија – или со помош – или од самиот генетички материјал.<ref>Alberts B., Johnson A., Lewis J., Raff M., Roberts K., Walter P. (2002):Molecular biology of the cell, 4th Edition Garland Science, New York, ISBN 0-8153-3218-1.</ref>
<ref>Hartl D., Jones E. (2005): Genetics: Analysis of genes and genomes, 6th Edition, Jones & Bartlett, New York, ISBN 0-7637-1511-5.</ref><ref>Krebs J. E., Goldstein E. S., Kilpatrick S., T. (2014): Lewin's Genes XI. Jones & Bartlett Publishing, Burlington, ISBN 13-978-1449-65985-1.</ref><ref>Lawrence E. (1999): Henderson's Dictionary of biological terms. Longman Group Ltd., London, ISBN 0-582-22708-9.</ref><ref>King R. C., Stransfield W. D. (1998): Dictionary of genetics. Oxford niversity Press, New York, Oxford, ISBN 0-19-50944-1-7; ISBN 0-19-509442-5.</ref><ref>Lincoln R. J., Boxshall G. A. (1990): Natural history - The Cambridge illustrated dictionary. Cambridge University Press, Cambridge, ISBN 0 521 30551-9.</ref>
 
++
Всушност, генот ја опфаќа истата суштина како и [[геном|геномот]].
 
Во врска со [[биологија|биолошките]] основи на изразување на индивидуалната варијација, неопходно е да се познава природата на интеракцијата на генотипот и надворешната средина и на создавањето на поедини [[фенотип|фенотипски својства]] и [[организам|организми]] во целина. Бидејќи во [[генетичка анализа|генетичката анализа]] се посматра ограничен обем на индивидуалната променливост, вообичаено е поимот на генотип да се однесува и на генетичките фактори на некои својства и на нивните комбинации.
Од друга страна, и фенотипските особини исто така може да се посматраат парцијално или комплексно. Со генотип и со фенотип се означуваат и некои групи на [[организам|организми]] со одредени заеднички наследни.
Nasljeđivanje mnogih normalnih i patoloških svojstava može se prihvatljivo objasniti osnovnim postulatima [[Gregor Mendel|mendelovske (mendelijanske) genetike]], bez obzira na prirodu varijacije (boja, oblik, veličina, [[morfologija|morfološka]] i [[anatomija|anatomska]] struktura, [[funkcija]], [[biohemija|biohemijski]] sastav, mentalni i [[etologija|etološki]] sklop i dr.) ili njen nivo ([[molekula]]rni, [[ćelije|ćelijski]], [[tkivo|tkivni]], [[organ]]ski, [[jedinka|individualni]]). Međutim, organizam nije prosti zbir jedinačnih osobina i elemenata, a posjedovanje jednog gena ne znači da njegovi nosioci nužno imaju odgovarajuće obilježje. Sve uočljive osobine organizma u ogromnoj većini slučajeva su rezultat uzajamnog djelovanja mnogih gena (''[[poligenija]]''), odnosno određeni gen polivalentno (''[[plejotropija]]'') utiče na formiranje više svojstava (''[[polifenija]]''). S tim u vezi treba podsjetiti da, i u hipotetičnim okolnostima učešća kompletnog genotipa u formiranju svakog individualnog svojstva, u [[gametogeneza|gametogenezi]] [[gen]]i (izuzimajući [[vezani geni|vezane]]) nezavisno [[segregacija|segregiraju]], tj. održavaju svoju individualnost i partikularizam. [[Gamet]]i, uostalom, sadrže genetičku šifru svih individualnih svojstava i potencijala (od kojih neke uopće ne ispoljavaju), što se, u principu, ne odnosi i na sve somatične ćelije i tkiva – u kojima se realizuju samo njihove specifične konstelacije.<ref>Bajrović K, Jevrić-Čaušević A., Hadžiselimović R., Ed. (2005): Uvod u genetičko inženjerstvo i biotehnologiju. Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB), Sarajevo, ISBN 9958-9344-1-8.</ref>
<ref>Kapur Pojskić L., Ed. (2014): Uvod u genetičko inženjerstvo i biotehnologiju, 2. izdanje. Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB), Sarajevo, ISBN 978-9958-9344-8-3.</ref><ref>Hadžiselimović R. (2005): Bioantropologija – Biodiverzitet recentnog čovjeka. Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB), Sarajevo, ISBN 9958-9344-2-6.</ref>
Dug je i kompleksan, a još uvijek nedovoljno poznat, splet procesa što se dešavaju od formiranja [[zigot]]nog genotipa pa do [[fenotip]]a odraslog organizma, koji je obuhvaćen općim pojmom razvića. U suštini, život i jeste neprekinuti [[razvoj]] i starenje, a njihove [[fenotip]]ske manifestacije se mogu posmatrati na svakom proučavanom stupnju individualne [[metamorfoza|metamorfoze]]. Fenotip se, prema tome, neprestano mijenja – u [[morfologija|morfološko]]-[[anatomija|anatomskom]], funkcionalnom, [[etologija|etološkom]], mentalnom i [[sociologija|socijalnom]] kompleksu. Tokom [[ontogeneza|ontogeneze]], naslijeđeni geni samo određuju prirodu i raspon mogućeg variranja odgovarajućeg svojstva unutar koga se ostvareni fenotip formira kao rezultanta njihove interakcije sa sredinskim utjecajima. Začetna ćelija ([[zigot]]) kojom počinje [[život]] individue, dakle, sadrži sve nasljedne osnove građe i funkcije odraslog organizma, čija se svojstva oblikuju u složenim razvojnim procesima na koje neizbježno utiče i spoljna sredina.
 
== Također pogledajte ==
*[[Fenotip]]
*[[Gen]]
*[[Interakcija gena]]
*[[Genom]]
 
== Reference ==
{{reference}}
 
[[Kategorija:Polimorfizam]]
[[Kategorija:Genetika]]
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/Генотип