Светозар Марковиќ: Разлика помеѓу преработките
| [проверена преработка] | [непроверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
Создадена страница со: {{Научник | име = Светозар Марковиќ | слика = Svetozar Markovic.jpg | ширина_слик... |
Нема опис на уредувањето |
||
Ред 20:
}}
'''Светозар Марковиќ''' ([[1846]] — [[1875]]), [[публицист]], [[социјализам|социјалист]] и [[политика|политичар]] друге половине [[19. век|XIX век]].
== Биогpафија ==
[[Податотека:Svetozar Marković.JPG|thumb|250п|десно|''Биста на Светозар Марковиќ пред истоимената универзитетска библиотека во Белград'']]
Роден од татко Радоја, срески начелник, и мајка Стана кои имале уште пет деца, ќерки Катарина, Персида, Христина и Милица и син [[Јеврем Марковиќ|Јеврем]]. Радоје како вдовец се оженил 1853 со Марија - Маца (1822 — 1905), родена Рајиќ, вдовица на Пантелеј - Панте Перишиќа (1817 — 1852). Радоје Марковиќ починал 1854 година, за децата се грижела неговата втора жена Марија.<ref>Нинослав Станојловић: „Генерал Љубивој Г. Перишић (1846 — 1921) - живот и професионални пут“, стр. 83-84, у публикацији „[http://www.istorijskiarhiv.rs/sites/default/files/PODACI/materijali/GALASNIK%2034/Glasnik%2034.pdf Гласник“, број 34], Историјски архив Ваљево, 2000. године.</ref>
Гимназија учел во [[Крагуевац]] и во [[Белград]], година [[1863]]. Во Белград започна со студии по техника, кои подоцна ги продолжил во [[Санкт Петербург]] како стипендист [[Србија|српске владе]], а подоцна преминал на студии во [[Цирих]]. Во Петроград бил вклучен во работата на [[Русија]] ''револуционарнитње кружоци'', а во [[Швајцарија]] започнал со проучување на научен [[социјализам]].
Како многу млад започнал да се занимава со публицистика. Поради статијата ''Српски обмани'', објавен во новосадскиот ''[[Застава (списание)|Застави]]''ја изгубил стипендијата, затоа што во овој напис го нападнал целиот државен систем во Србија, а посебно [[бирократијата]]. Останувајќи без средства,се вратил во Србија каде започнал со издавање на списанието ''[[Radenik|Раденик]]'', ([[1871]] — [[1872]]), а посоцна [[1873]]. во Крагуевац го издава списанието ''[[Јавност (списание)|Јавност]]''.
Светозар Марковиќ бил вистински поборник на [[реализмот]] во [[литературата]]и социјалистички теоретичар. Целата своја дејност ја усмерил во правец на решавање на политичките проблеми и подготовка на народните маси за остварување на граѓанските права на[[револуција]]. Неговото главно дело, ''[[Србија на исток (дело на Светозар Марковиќ)]]'', расправа за [[социологија]], [[економија]] и [[политички науки]] проблемите на Србија со социјалистичките позиции. Многу рано покажал интерес и за литературните проблеми, образувајќи се под влијание на [[Николај Чернишевски]], [[Александар Херцен]] и [[Николај Доброљубов]].
У екот на процветувањето на [[романтизмот]] во [[романтизам во српската литература]],го објавил написот ''Пеење и мислење'', и подоцна расправата ''Реалниот правец во науката и животот'', (1871 — 1872), со кои се обидел да предизвика преокрет во српската литература. Според Марковиќ, поетите биле виновни за лошиот вкус на публиката, суеверието на народот и недостатокот на јасни социјални и [[културни|културни]] перспективи на тагашното српско друштво. Тој притоа не ги поштедил ни најголемите поети на српскиот романтизма, [[Лаза Костић]] и [[Ѓура Јакшиќ]], додека кон [[Јован Јовановиќ Змај]] имал повеќе обзир.
Освен критикување на тогашната [[поезија]], Марковиќ оштро ја критикувал и тогашната прозна литература, при што је неговиот напис ''Реалниот правец во науката и литературата'' бил широко заснована и втемелена расправа, основана на научниот социјализам,за историските законитости во друштвото и друштвените процеси кои довеле до триумф на научните гледања на тие законитости и процеси. Според него тие [[наука]] закони и процеси важат и за [[уметност]], па според тоа и за [[поезијата]]. Неговите статии имале многу големо влијание на понатамошниот тек на развојот на [[српска литература]], а посебно на творењето на младите генерации на писатели.
[[Ђура Јакшиќ]] започнал да пишува песме со социјална содржина. [[Јован Јовановиќ Змај|Змај]], кој во својата политичка поезији има многу елементи на реализама и во потпнолност го подржал движењето ''нова младина'', а од појавата на Марковиќ на литературната сцена се помалку се појавувале поети, а се повеќе прозни писатели, готово секогаш со многу критички став кон савремените друштвени збиднувања.
Поради нападот на власта, [[1874]]година осуден е на девет месеци затвор, од каде излегол со тешко нарушено здравје. Набргу во дваесет и деветата години го покосиллаа [[туберкулозата]]. Починал [[1875]] година во [[Трст]].
| |||