Јагуар: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
с Отстрането уредувањето на 92.55.109.205 (разговор), вратено на последната верзија на Bjankuloski06
сНема опис на уредувањето
Ред 12:
| ordo = [[Ѕверови]]
| familia = [[Мачки]]
| genus = ''[[Panthera|Пантери]]''
| species = '''Јагуар'''
| binomial = ''Panthera onca''
Ред 20:
}}
 
'''Јагуарот''' (''{{науч|Panthera onca''}}) е [[големи мачки|голема мачка]] од [[род]]от [[пантери]]. Ова е единственото животно од родот пантери кое живее во [[Америка]]. Јагуарот е трета најголема [[Felidae|мачка]], зад [[тигар]]от и [[лав]]от, и најголема и најмоќна мачка во [[западна хемисфера|западната хемисфера]]. Денешната распространетост на јагуарот се протега од [[Мексико]] преку поголемиот дел на [[централна Америка]], до [[Парагвај]] и северна [[Аргентина]]. Освен една позната популација во [[Аризона]] (југозападно од Тускон), оваа голема мачка изумрела во [[САД]] за време на раните 1900-ти. Сепак постои голема можност ненабљудувани популации на јагуар да живеат во јужна Аризона, Ново Мексико па дури и Тексас.
Оваа дамчеста мачка физички доста е слична со [[леопард]]от, иако најчесто е поголема. По однесувањето и живеалиштето многу е поблиска до тигарот. Омилено живеалиште на јагуарот се густите [[дождовна шума|дождовни шуми]], но го среќаваме и во многу други шумски и отворени животни средини. Секогаш живее во близина на вода, и како тигарот, е една од ретките мачки кои уживаат во пливањето. Јагуарот е [[самотно животно]], предатор кој напаѓа од заседа и опортунист во поглед на избирање на пленот. Овие животни се и познати [[суперпредатор]]и кои играат голема улога во стабилизирање на екосистемите и регулирање на бројноста на популациите на нивниот плен. Јагуарот има развиено исклучително моќен загриз, дури и во споредба со останатите мачки<ref name=Bite>{{цитирано списание | author = Stephen Wroe, Colin McHenry, and Jeffrey Thomason | title = Bite club: comparative bite force in big biting mammals and the prediction of predatory behaviour in fossil taxa | year = 2006 | journal = [[Proceedings of the Royal Society B#Proceedings of the Royal Society B|Proceedings of the Royal Society B]] |publisher=[[Royal Society]] | volume = 272 |issue=1563 |pages=619-625 | format = PDF | accessdate = 7 август 2006 | url = http://www.bio.usyd.edu.au/staff/research/swroe/Wroeetal2005Biteclub.pdf}}</ref>. Ова му овозможува да го крши оклопот на некои [[рептил]]и<ref name=HAMDIG>{{цитирана веб страница | url = http://web.archive.org/web/20080201022320/www.ecology.info/ecology-jaguar-puma.htm | first = Paul | last = Hamdig | title = Sympatric Jaguar and Puma | publisher = Ecology Online Sweden via archive.org | accessdate = 19 март 2009}}</ref> и да употребува специфичен метод на убивање – тој директно го загризува [[череп]]от на пленот со што нанесува фатален удар на [[мозок]]от.
Ред 38:
== Таксономија ==
[[Податотека:Jaguar sitting.jpg|thumb|right|Јагуар во стоечка положба]]
Јагуарот е единствениот преживеан член на родот ''[[Panthera]]'' кој го среќаваме во новиот свет. [[ДНК]] анализи покажуваат дека [[лав]]от, [[тигар]]от, [[леопард]]от, јагуарот, [[снежен леопард|снежниот леопард]] и [[облачен леопард|облачниот леопард]] имаат заеднички предок кој живеел пред 6-10 милиони години <ref name=Johnson2006>{{цитирано списание | author = Johnson, W.E., Eizirik, E., Pecon-Slattery, J., Murphy, W.J., Antunes, A., Teeling, E. & O'Brien, S.J. | year = 2006 | doi = 10.1126/science.1122277 | title = The Late Miocene radiation of modern Felidae: A genetic assessment. | journal = [[Science]] | volume = 311 | pages = 73–77 | pmid = 16400146}}</ref>. [[Фосили|Фосилните остатоци]] укажуваат на одвојување на ''Panthera'' пред само 2-3,8 милиони години <ref name=Johnson2006/><ref name="Turner1987">{{цитирано списание | last = Turner | first = A. | authorlink = | coauthors = | year = 1987 | month = | title = New fossil carnivore remains from the Sterkfontein hominid site (Mammalia: Carnivora) | journal = Annals of the Transvaal Museum | volume = 34 | issue = | pages = 319–347 | issn = 0041-1752 | url = | accessdate = | quote = }}</ref>. [[Филогенетика|Филогенетските]] истражувања покажале дека [[облачен леопард|облачниот леопард]] е базичниот вид на овааова [[подфамилијапотсемејство]] <ref name=Johnson2006/><ref name=Yu>{{цитирано списание | author = Yu L & Zhang YP | year = 2005 | title = Phylogenetic studies of pantherine cats (Felidae) based on multiple genes, with novel application of nuclear beta-fibrinogen intron 7 to carnivores | journal = Molecular Phylogenetics and Evolution | volume = 35 | issue = 2 | pages = 483–495 | doi = 10.1016/j.ympev.2005.01.017 <!--Retrieved from CrossRef by DOI bot-->}}</ref><ref name=Johnson1997>{{цитирано списание | author = Johnson WE & Obrien SJ | year = 1997 | title = Phylogenetic reconstruction of the Felidae using 16S rRNA and NADH-5 mitochondrial genes | journal = Journal of Molecular Evolution | volume = 44 | page = S098 | doi = 10.1007/PL00000060 <!--Retrieved from CrossRef by DOI bot-->}}</ref><ref name=Janczewski>{{цитирано списание | author = Dianne N. Janczewski, William S. Modi, J. Claiborne Stephens, and Stephen J. O'Brien | year = 1996 | title = Molecular Evolution of Mitochondrial 12S RNA and Cytochrome b Sequences in the Pantherine Lineage of Felidae | journal = Molecular Biology and Evolution | volume = 12 | issue = 4 | page = 690 | url = http://mbe.oxfordjournals.org/cgi/reprint/12/4/690 | accessdate = 6 август 2006}}</ref>. Позициите на останатите видови се разликуваат според различни истражувања, па нивната позиција се уште не е целосно разјаснета. Многу истражувања го сместуваат снежниот леопард во родот Пантери <ref name=Johnson2006/><ref name=Yu/><ref name=Janczewski/>, меѓутоа се уште нема консензус дали неговото [[научно име]] треба да остане ''Uncia uncia'' <ref name=iucn/><ref>Felid Taxon Advisory Group: Alan H. Shoemaker (1996) [http://www.felidtag.org/pages/Reports%5CProtocol%5Ctaxon_legal.htm ''Taxonomic and Legal Status of the Felidae'']</ref> или треба да биде префрлен како ''Panthera uncia'' <ref name=Johnson2006/><ref name=Yu/><ref name=Johnson1997/><ref name=Janczewski/>.
Базирајќи се на морфолошки докази, британскиот зоолог [[Реџиналд Покок]] (Reginald Pocock) заклучил дека јагуарот е најблизок со леопардот <ref name=Janczewski/>. Сепак, ДНК доказите од истражувањата се неубедливи па неговата позиција меѓу останатите видови доста варира <ref name=Johnson2006/><ref name=Yu/><ref name=Johnson1997/><ref name=Janczewski/>. Фосили од изумрени видови од родот пантери како [[Европски јагуар|европскиот јагуар]] (''Panthera gombaszoegensis'') и [[Американски лав|американскиот лав]] (''Panthera atrox'') имаат карактеристики кои се заеднички за лавот и за јагуарот <ref name=Janczewski/>. Анализи на јагуаровата [[митохондрија|митохондриална]] ДНК почетокот на лозата на овој вид го поставиле пред помеѓу 280 000 и 510 000 години, што е подоцно отколку што укажуваат фосилните остатоци <ref name=Eizirik>{{цитирано списание | author = Eizirik E, Kim JH, Menotti-Raymond M, Crawshaw PG Jr, O'Brien SJ, Johnson WE. | year = 2001 | title = Phylogeography, population history and conservation genetics of jaguars (Panthera onca, Mammalia, Felidae) | journal = Molecular Ecology | volume = 10 | issue = 1 | page = 65 | url = http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Retrieve&db=PubMed&list_uids=11251788&dopt=Abstract|accessdate = 2006-08-07|doi = 10.1046/j.1365-294X.2001.01144.x}}</ref>.
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/Јагуар