Силно заемодејство: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
Нема опис на уредувањето
Ред 3:
'''Силно заемодејство''' — механизмот одговорен за силната нуклеарна сила, (наречена и '''силна сила''', '''силна нуклеарна сила''' или '''обоена сила''') едно од четирите [[основно заемодејство|основни заемодејства]] во природата, останатите три се [[електромагнетизам|електромагнетизмот]], [[слабо заемодејство|слабото заемодејство]] и [[гравитација]]та. Со сила ефективна само на растојание од неколку [[фемтометар|фемтометри]], истата сила е 137 пати посилна од електромагнетизмот, и милион пати посилна од слабото заемодејство и многупати посилна од гравитацијта на тоа растојание. Со ова заемодејство се обезбедува стабилната состојба на обичната материја, бидејќи ги обединува [[кварк]]овите во елементарните честички во [[хадрон]]ски честички како што се [[протон]]ите и [[неутрон]]ите, најголемите составни делови од масата на обичната материја. Понатмошно, поголемиот дел од [[еднаквост на масата и енергијата|масата и енергијата]] на обичниот [[протон]] или [[неутрон]] е во облик на силно поле од енергија, поединечните кваркови обезбедуваат само околу 1% од масата и енергијата на протонот.
 
Силното заемодејство се набљудува во две области: при поголеми растојанија (околу 1 до 3 фм.), фи поврзува [[протон]]ите и [[неутрон]]ите со што се создава [[атомско јадро|јадрото]] на [[атом]]от.При помали растојанија (помали од 0.8 фм., полупречникот на јадрото), е силата (пренесена преку [[глуон]]ите) која ги држи [[кварк]]овите заедно при што се образуваат протони,неутрони и останатите [[хадрон]]ски честички. Силното заемодејство има толку силно дејство така што енергијата на тело сврзано од оваа сила е доволно висока за да се [[еквивалентностеднаквост на масата и енергијата|добијат нови масивни честички]]. Така, ако хадроните се заглават од високо-енергетски честички, ќе се добијат нови хадронски честички, нема да се оддаде слободно зрачење ([[глуон]]и). Ова својство на силното заемодјство се нарекува [[запазување на бојата]], и истото го попречува „оддавањето“ на енергија од силното заемодејство: наместо тоа, во практиката, се набљудуваат [[млаз (физика на честичките)|млазови]] масивни честички.
 
Во однос на сврзувањето на протоните и неутроните за да се создадат атоми, силното заемодејство се нарекува [[нуклеарна сила]] (''или остаточна силна сила''). Во овој случај, станува збор за остатокот од силното заемодејство меѓу кварковите кои ги создале протоните и неутроните. Како такво, остаточното заемодејство е доста поразлично во зависност од растојанието меѓу нуклеоните, од кои делува преку поврзувањето на кварковите во нуклеоните.[[енергија на сврзување|Енергијата на сврзување]] која делумно се ослободува по распадот на јадрото е поврзана со остаточното заемодејство се користи во [[нуклеарна централа|нуклеарните централи]] и оружјата кои се засновани на цепење на јадрото т.е. [[нуклерано оружје|нуклеарното оружје]].<ref>on Binding energy: see [http://www.furryelephant.com/content/radioactivity/binding-energy-mass-defect/ Binding Energy, Mass Defect], Furry Elephant physics educational site, retr 2012 7 1</ref><ref>on Binding energy: see [https://netfiles.uiuc.edu/mragheb/www/NPRE%20402%20ME%20405%20Nuclear%20Power%20Engineering/Nuclear%20Processes%20The%20Strong%20Force.pdf Chapter 4 NUCLEAR PROCESSES, THE STRONG FORCE], M. Ragheb 1/27/2012, University of Illinois</ref>