Варовник: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
поправка на правопис
Ред 16:
Варовникот има разни намени: како [[градежен материјал]], во изградбата на патишта, како бел пигмент или пополнувач во производи ([[паста за заби]] или бои) и како хемиска [[суровина]].
 
Во [[Македонија]], варовникот e најзастапен на [[Жеден]], [[Сува Планина]], [[Караџица]] и [[Галичица]],<ref>[http://share.pdfonline.com/3f7afa20397e4535ba2dce2de035f890/glava%204%20ig.htm Основи на петрологијата] {{mk}}</ref> а највеќенајмногу се експлоатира во [[Бањани]]<ref>[http://www.rudnicibanjani.com.mk/index.php?option=com_content&view=category&layout=blog&id=45&Itemid=98 сепариран] и [http://www.rudnicibanjani.com.mk/index.php?option=com_content&view=category&layout=blog&id=36&Itemid=99 микронизиран] варовник — Рудници „Бањани“</ref>, [[Говрлево]]<ref>[http://www.usje.com.mk/za_usje_3_mk.html?mid=59&Lan=MK Титан — Цементарница „Усје“]</ref> и [[Краста]].
 
== Опис ==
 
Како и другите седиментни карпи, највеќетонајголемиот број варовници се составени од зрнест материјал. Зрнцата најчесто се скелетни парченца од морски организми како [[корали]] или [[фораминифери]]. Во составот може да учествуваат и други карбонатни зрнца како ооиди, пелоиди, интракласти и екстралкастиекстракласти, добиени од лушпи на организмите.
 
Варовникот често содржи разни количества на [[силициум]] во облик на [[рожнец]] ([[калцедон]], [[кремен]], [[јаспис]] и тнитн.) или силицискисилициумови скелетни парченца (од сунѓери, [[силикатни алги]], [[радиоларии]]), како и мешавина од [[глина]], [[мил]] и [[песок]] (земјен [[детрит]]) што ги носат реките.
 
Некои видови варовници воопшто не се состојат од зрнца, туку настануваат исклучиво со хемиско [[таложење]] на [[калцит]] или [[арагонит]]. Вторичниот калцит може да се наслои со [[презаситување|презаситени]] [[подземни води]] што таложат материјал во пештерите. Со ова се создаваат пештерски образби како [[сталактит]]и и [[сталагмит]]и. Калцитот може да биде и во облик на оолитски варовник, што се распознава по округлите зрнца.
 
Главен извор на калцит кај варовникот се [[море|морскиморските]] организми. Некои од нив создаваат карпести гребени што ги надоградуваат со секое поколение. На длабочина под 3.000 метри, притисокот на водата и температурата предизвикуваат значајно поголемо растворање на калцитот, што значи дека варовникот не се создава на поголеми длабочини. Варовникот може да настане како со [[езеро|езерско]], така и со испарно наслојување.<ref>{{наведено списание |last=Trewin |first=N. H. |last2=Davidson |first2=R. G. |year=1999 |title=Lake-level changes, sedimentation and faunas in a Middle Devonian basin-margin fish bed |journal=Journal of the Geological Society |volume=156 |issue=3 |pages=535–548 |doi=10.1144/gsjgs.156.3.0535 }}</ref>
 
Калцитот може да биде растворен или наталожен од подземната вода, во зависност од неколку чинители како температурата на водата, [[киселост]]а и концентрацијата на растворени [[јон]]и. Необична одлика на калцитот е т.н,. обратна растворливост — со зголемувањето на температурата, тој станува сè помалку растворлив.
 
== Поврзано ==