Фанариоти: Разлика помеѓу преработките
| [проверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
Нема опис на уредувањето |
Нема опис на уредувањето |
||
Ред 1:
'''Фанариотите''' ([[грчки]]: ''Φαναριώτες'', [[романски]]: ''Fanarioți'', [[турски]]: ''Fenerliler'') биле членови на истакнати грчки семејства кои живееле во населбата [[Фенер]] во [[Истанбул]]<ref name="BritB">Encyclopædia Britannica,''Phanariote'', 2008, O.Ed.</ref>, каде се наоѓа денешната [[Цариградска патријаршија]]. Тие се појавиле како класа на богати грчки трговци кон крајот на [[16 век]] и во следниот период имале големо влијание во администрацијата на [[Османлиската империја]]. Од [[1669]] до 1821 година ([[Грчка војна за независност]]), голем дел од фанариотите биле мнозинство од [[драгомани]]те (преведувачи) на османлиската власт, работејќи во странските амбасади. Тие имале значително повисок степен на образование во споредба со општата османлиска популација. Во времето на Грчката војна за независност, Фанариотите одиграле клучна улога. По 1700-те години, голем дел од нив биле именувани како Господари на дунавските кнежества Молдавија и Влашка.
Веднаш по [[Падот на Константинопол (1453)|освојувањето на Константинопол]], [[Мехмед II]] наредил депортирање на целото христијанско население, оставајќи ги само [[евреи]]те<ref name=ma98>Mamboury (1953), p. 98</ref>. Во следниот период престолнината започнала да биде населувана главно од [[муслимани]], но христијанското (посебно грчкото) население се засолнило во населбата [[Фенер]]<ref name=ma99>Mamboury (1953), p. 99</ref>.
Веднаш по освојувањето на Константинопол Мехмед II наредил депортирање на целото христијанско население, оставајќи ги само евреите. Во следниот период престолнината започнала да биде населувана главно од муслимани, но христијанското (посебно грчкото) население се засолнило во населбата Фенер. Корените на грчката надмоќ може да биде проследено на потребата на османлиските власти од квалификувани кадри и образовани преговарачи во времето кога силата на империјата започнала да се намалува и кога било потребно од потпишување на разни мировни договори. Исто така од 17 век Османлиите започнале да се соочуваат со проблеми во однесувањето на нивните односи со странство односно со дипломатски преговори. Османлиската традиција долго време ги игнорирала западните европски јазици, па Високата порта овие задачи ги доделила на Грците кои имале долга трговска и образователна традиција. Како резултат на тоа овие луѓе биле наречени фанариоти кои најчесто потекнувале од Фенер. Како резултат на фанариотската и црковната администрација, Грците го прошириле своето влијание во текот на 18 век но ја задржиле својата православна вера за разлика од босанското насление на пример, кое за да се вклучи во административниот дел од имеријата го прифатила исламот. Од друга страна пак, под влијание на фанариотите, грчкиот патријарх на Константинопол станал апсолутен православен верски лидер на сите православни христијани во империјата, бидејќи најпрвин била укината Охридската архиепископија а по ова на чело на сите цркви биле поставувани грчки владици. Во составот на импријата, Османлиите не правеле разлика меѓу националноста и религијата и на тој начин сите православни христијани ги одликувале како единствен ентитет. Позицијата на патријаршијата во империјата довело до охрабрување на грчките жители кои постојано мечтаеле за обновување на Византија. Освен тоа, фанариотите добивале и работа како собирачи на данок и држеле монополи во трговијата. Ова најмногу дошло до израз кога стекнале контрола над трговијата со пченица на Црно море. По проширувањето на своите комерцијални активности од денешна Романија кон Унгарија, тие своите контакти ги интензивирале со останатите земји од Западна Европа, а како последица на тоа тие слободно можеле да ги изучат странските западни јазици. Во 1669 г., драгоманот Панајотис Никузис помогнал на Османлиите во зазимањето на Кандија на Крит. Во времето на Карловачкиот мир, султанот останал толку задоволен од драгоманот Александрос Маврокордатос што го направил свој личен советник. Во периодот на Прутската војна, Влашка и Молдавија застанале на страната на Руската империја. По крајот на војната, синот на Александрос, Николај Маврокордатос , бил назначен за кнез на Молдавија (1711) и Влашка (1715). Во следните сто години, двете земји биле постојано под власта на фанариотските кнезови. По грчкото востание во 1821 г., фанариотскиот режим во земјата бил отстранет. Со издавањето на Ѓулханскиот хатишериф влијанието на фанариотите значително се намалило. ▼
Корените на грчката надмоќ може да биде проследено на потребата на османлиските власти од квалификувани кадри и образовани преговарачи во времето кога силата на империјата започнала да се намалува и кога било потребно од потпишување на разни мировни договори<ref name=BritB/>. Исто така од [[17 век]] [[Османлии]]те започнале да се соочуваат со проблеми во однесувањето на нивните односи со странство односно со дипломатски преговори. Османлиската традиција долго време ги игнорирала западните европски јазици<ref name="Stavrianos" />, па Високата порта овие задачи ги доделила на [[Грци]]те кои имале долга трговска и образователна традиција. Како резултат на тоа овие луѓе биле наречени фанариоти кои најчесто потекнувале од Фенер<ref name="Hobsbawm"/>.
▲
== Наводи ==
| |||