Трескавец: Разлика помеѓу преработките

'''Манастирот Трескавец''' се— наоѓа[[манастир]] наво надморскаобласта височина од 1280 метри[[Пелагонија]], на 10 километри од градот [[Прилеп]]. Се наоѓа на надморска височина од 1280 метри, меѓу карпите под [[Златоврв]] (1422 м.). Во рамките на манастирот се наоѓа и црквата „[[Успение на Пресвета Богородица]]“. Манастирот има свои конаци и трпезарија. Издигнат високо над карпите во планината, дава прекрасна глетка на околните планини [[Баба]], [[Бабуна]] и [[Кајмакчалан]], на рамнината [[Пелагонија]], како и на градовите [[Прилеп]], [[Битола]] и [[Крушево]].

Манастирот Tрескавец е еднокорабна градба, со тристрана олтарска апсида на исток и бочни капели, посветен на [[Успението на Пресвета Богородица]], изградена во XIII-ти век на остатоците на ранохристијанаки храм, кој во XIV-тиот век бил обновен и даруван од српскиот [[Стефан Урош II Милутин]]. [[Цар Душан]] станал ктитор на манастирот после победата над [[Византија]] во [[1334]] година. Манастирот Трескавец бил изграден во текот на отоманската управа над ова подрачје, во архитектонски стил кој се развил под влијание на византиското градежништво. Податоците за изградбата на средновековниот манастир со црквата „[[Успение на Пресвета Богородица]]“, за жал, не се зачувани. Единствен извор кој не упатува за неговото постоење од првата половина на XIII-ти век се Трескавечките повелби на [Цар Душан]], во кои е истакнато дека манастирот бил под јурисдикција на [[Охридската архиепископија]], а во него било практикувано источноправославното монаштво под заштита на византиските владетели. Споменувањето на Душановите претходници, освен во повелбите, е зачувано и во натписот над влезната манастирска врата, каде се насликани фигурите на владетелите Андроник II и Мануил IX. Како дарител на манастирот се споменува и српскиот [[Стефан Урош II Милутин]], а подоцна царот Душан и неговиот син [[Стефан Урош V]]. Датирањето на манастирот од почетокот на XIII-ти век се поткрепува и врз основа на архитектонската конструкција на црквата „[[Успение на Пресвета Богородица]]“, која е доградувана во неколку фази.

За континуитетот на култот ни говорат и патешественичките записи за [[Прилеп]] и [[Прилеп]]ско од XIX-ти век во кои посебно се истакнува тешкото совладување на стрмниот, карпест терен на патот до манастирот. Авторите забележале дека на некои од карпите има вдлабено стапки и скали по кои луѓето можат да се искачуваат. Во врска со нив Ј. Хаџи-Васиљевиќ забележал едно интересно предание, според кое, доколку некој од поклониците во моментот кога се искачувал по стрмните обележани стапки на карпата бил грешен, тогаш каменот започнувал „да се ниша ту на едната страна, ту на другата страна“. Изнесеното предание јасно го потенцира мотивот на проверка и искушение на грешните на патот до светиот центар. Во врска со светиот пат и патувањето до светото место - манастирот Трескавец со црквата „[[Успение на Пресвета Богородица]]“, интересно е тоа што е одбележан со повеќе свети култни места на кои патниците - поклоници, намерници, гости, божјаци застануваат да се помолат и да запалат свеќа. Поминувањето на овие мали култни светилишта може да се протолкува како прочистување и просветлување на луѓето за да можат подготвени да застанат пред чудотворниот лик на [[Богородица]] од Трескавец. Всушност искачувањето до планинскиот врв [[Златоврв]], под чиешто плато е сместен манастирот, асоцира на настаните кои се случиле на Таворската Гора (Преображението на [[Исус Христос]]) и на Синајската Гора (местото каде Мојсеј се среќава со Бога и кадешто пророкот Илија се подвижува), но и на тешкиот свет пат во освојувањето на врвот Атон на [[Света Гора]], места коишто биле цел на монашките патувања и подвижувања. Идентично на нив и во оклоината на манастирот Трескавец постоеле монашки пештерски испосници - црквички чии остатоци се наоѓаат и денес во масивните карпи како на Златворв, така и по целиот планински венец.

Таа во основата е еднокорабна, со наос надвишен со купола и разделен со пиластри на неколку краеви. Однадвор олтарната апсида, на исток е тристрана. Под длабокиот слој малтерисани ѕидови од северниот параклис, видливи се фрески што датираат од XIV-ти век. Од овој век е и припратата со двете куполести кули, сместени на западниот дел на црквата. Фрескоживописот во црквата „[[Успение на Пресвета Богородица]]” го сочинуваат фрески од различни временски периоди. Најстари се оние на ѕидовите во просторот на двете кули, од [[1334]] – [[1343]] година, чиј ктитор бил цар Душан. Тие илустрират теми на календар и на светии претставени во полна големина, проследени со стиховите на Христофор Митиленски.

Од средината на XIV-ти век потекнуваат фреските на некогашната фасада на доградениот параклис со ктиторските композиции, на кои е насликан ликот на ктиторот, тепчијата Градислав. Веднаш потоа се насликани и фреските на фасадите од ексонартексот.

За убавината на сегашната црква придонесуваат и мермерните декорации кои се вградени од многу постариот ранохристијански храм. Особено е впечатлива манастирската трпезарија од XIV-ти век со зачувани камени седишта и долги камени трпези во кои се вдлабени посебни места за нозете. Не дека во тоа време не знаеле како се прават дрвени маси, туку луѓето сакале да направат нешто посебно за [[Богородица]], и вложиле огромен труд и пари обработувајќи ги огромните камени блокови, тешки повеќе од два тона. Во трпезаријата има фрески од XVII-ти век и XIX-ти век, под кои се наоѓаат остатоци од фрескоживопис од XIV-ти век.

==ЗначењеЗначењето на Трескавец==

На Трескавец се пронајдени мермерни антички споменици од третиотIII век пред нашата ерап.н.е., посветени на боговите [[Аполон]] и [[Артемида]]. Во црквата „[[Успение на Пресвета Богородица]]“ го има најстарото фрескосликарство од XIV-ти век со исклучително уметнички и иконографски вредности, изработено од вештите зографи. Најстариот живопис во храмот, кој се однесува на хронолошкиот приказ на светителите и празниците од православниот календар, датира од [[1334]] до [[1343]] година. До денес се зачувани претстави на шеесетина календарски денови.

Податотека:Трескавец стара.jpg|Манастирот во почетокот на XX-ти век