Цар: Разлика помеѓу преработките

▲'''Цар''' ({{lang-bg|цар}}, {{lang-ru|царь}}, [[Украински јазик|украински]]: ''цар'', {{lang-hr|car}}, {{lang-sr|цар/car}}, во [[научната транслитерација]] car) и повремено спелуван како '''csar''' или '''Tzar''' на [[англиски]] е термин со потекло од латинскиот термин Cæsar (цезар или кајзер) значи Император во европската средновековна смисла на зборот, т.е., владетел кој тврди дека го има истиот ранг како Римскиот император, со одобрение на друг император или врховен еклезијастички претставник (Папата или Екуменскиот Патријарх).

▲Наспроти соодветниот латински збор "imperator", византискиот грчки термин basileus беше користен различно во зависност од тековниот политички контекст или од историскиот или библискиот контекст. Во историјата на грчкиот јазик, зборот басилеус/василевс оригинално значеше нешто како „моќник“ (potentate = суверен, монарх) и постепено се доближи до значењето на зборот „крал“ во Хеленистичкиот период, па се користеше за да означи „император“ во почетокот на Римската Империја. Како последица на тоа, византиските извори продолжија да ги нарекуваат древните кралеви со "basileus", дури и во случаевите кога тој збор почна да значи „император“, зашто се однесуваше на современите монарси (додека не беше применет на Западните европски кралеви, чија титула беше транслитерирана од латинското "rex" како ῥήξ, или на другите монарси чии именувања беа како архон/ ἄρχων "лидер", "главешина".)

▲Бидејќи грчкото "basileus/василевс" постојано беше давано како „цар“ во словенските преводи на грчките текстови, двојното значење се префрли во Црковниот словенски јазик. Оттаму, „цар“ не беше користен само како еквивалент на латинското "imperator" (во однос на владетелите на Византиската Империја, Светата Римска Империја и другите тамошни владетели), туку исто така беше користен за означување на библиски владетели и древни кралеви.

▲Од оваа нејаснотија, развојот тргнал во различни насоки кај различни словенски јазици. Така во бугарскиот и рускиот јазик зборот цар повеќе не се користи како еквивалент за зборот emperor/imperator, кој постои во западноевропската (латинска) традиција. Моментално, терминот цар се однесува на оние кои по потекло се суверени, древни и библиски владетели, како и монарси во бајките и слично. Титулата крал (руското korol', бугарското kral) се смета како туѓа и е резервирана за (Западните) Европски кралски семејства (и се проширува на оние модерни монарси надвор од Европа, чии титутли се преведени како king на англиски, roi на француски итн.). Надворешните монарси со империјален статус, во и надвор од Европа, древни и модерни, генерално повеќе се нарекуваат императори отколку цареви.

▲Наспроти ова, во српскиот јазик (заедно со блиску поврзаните хрватски и босански јазици) зборот "emperor" (Latinimperator) го предаваат како (car, цар), а не како император, при што еквивалентот king (kralj, краљ) се користи за да означи монарси со неимперијален статус, српски како и туѓи, вклучувајќи ги библиските и другите древни владетели – исто како латинското "rex".

▲Во западнословенските јазици и словенскиот јазик, употребата на термините е идентична со англиската и германската: кралот е означен со еден термин (чешки král, словачки král' , полски król, словенски kralj), императорот е означен со друг, а пак егзотичниот термин „цар“ е резервиран за руските владетели.