Ѕвезда: Разлика помеѓу преработките
| [непроверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
с Отстрането уредувањето на 217.16.91.153 (разговор), вратено на последната верзија на Bjankuloski06 |
|||
Ред 15:
Просечната галаксија содржи околу 100 милијарди ѕвезди. Бројот на ѕвезди во [[универзум]]от е проценет помеѓу 10{{exp|22}} и 10{{exp|23}}, што е приближно еднакво на бројот на [[молекула|молекули]] во кубен центиметар [[воздух]].
=== Набљудување на ѕвездите ===
[[Податотека:Dibuix_de_Leo.png|мини|десно|250п|Карта на која е претставена формата на соѕвездието [[Лав (соѕвездие)|Лав]]]]
Историски гледано, ѕвездите биле многу важни за цивилизациите кои живееле во [[Стар век|стариот век]]. Тие биле дел од религиозните обреди и биле користени за навигација во просторот. Многу антички астрономи верувале дека ѕвездите се прицврстени на небесната сфера и дека не се движат. По договор, астрономите ги групирале ѕвездите во соѕвездија кои ги користеле за да ги следат движењата на тогаш познатите планети и [[Сонце]]то.<ref name="forbes">{{Цитирана книга
| author=Forbes, George | title=History of Astronomy
| publisher=Watts & Co. | location=London | year=1909
| format =Free e-book from [[Project Gutenberg]]
| url=http://www.gutenberg.org/etext/8172}}</ref> Движењето на Сонцето наспроти позадината од ѕвезди (и хоризонтот) е употребено за да се состави [[Соларен календар|календар]], кој се користел за регулирање на земјоделството.<ref>{{цитирана веб страница
| last = Tøndering | first = Claus
| url = http://webexhibits.org/calendars/calendar-ancient.html
| title = Other ancient calendars | publisher = WebExhibits
| accessdate = 2006-12-10 }}</ref> Движењето на Сонцето спроти ѕвезденета сфера која што била во позадина, било искористено за создавање на календари кои тогаш се користеле за одржување на редоследот во земјоделието. Грегоријанскиот календар којшто денес се користи насекаде во светот е соларен календар којшто е направен врз база на аголот на ротација на [[Земја|Земјината]] оска во однос на најблиската ѕвезда - Сонцето.
Најстарата прецизно напишана табела на ѕвезди се појавува во [[Стар Египет]] во 1534 г. п.н.е.<ref>{{цитирано списание
| last=von Spaeth | first=Ove
| title=Dating the Oldest Egyptian Star Map
| journal=Centaurus International Magazine of the History of Mathematics, Science and Technology
| year=2000 | volume=42 | issue=3 | pages=159–179
| url=http://www.moses-egypt.net/star-map/senmut1-mapdate_en.asp
| accessdate=2007-10-21 }}</ref> Старогрчкиот астроном [[Аристел]] го создал првиот ѕвезден каталог во 300 г.п.н.е. со помош на [[Тимохарис од Александија]].<ref>{{Цитирана книга
| last=Murdin | first=P. | year=2000 | month=November
| chapter=Aristillus (c. 200 BC)
| doi=10.1888/0333750888/3440
| title=Encyclopedia of Astronomy and Astrophysics | chapterurl=http://adsabs.harvard.edu/abs/2000eaa..bookE3440
| accessdate=2009-06-02}}</ref> Птоломеевиот каталог на ѕвезди се базирал на понови записи од II в.п.н.е. кои потекнувале од [[Хипарх]].<ref>{{Цитирана книга
| first=Gerd | last=Grasshoff | year=1990
| title=The history of Ptolemy's star catalogue
| publisher=Springer | pages=1–5 | isbn=0387971815}}</ref> Тој е познат по откривањето на првата [[супернова]].<ref>{{цитирана веб страница
| first=Antonios D. | last=Pinotsis
| title=Astronomy in Ancient Rhodes
| publisher=Section of Astrophysics, Astronomy and Mechanics, Department of Physics, University of Athens | url=http://conferences.phys.uoa.gr/jets2008/historical.html
| accessdate=2009-06-02 }}</ref> Исламските астрономи на многу ѕвезди им дале арапски имиња кои се користат и денес, а измислиле и безбројни астрономски инструменти со кои ја одредувале местоположбата на ѕвездите. Во XI в. [[Ел-Бируни]] го опишал [[Млечен пат|Млечниот пат]] како множество од делови кои имаат својства на замаглени ѕвезди, а исто така ги опишал и местоположбите на повеќе ѕвезди за време на затемнувањето на [[Месечина]]та во 1019 г.<ref>{{цитирана веб страница
| last=Zahoor | first=A. | year=1997
| url=http://www.unhas.ac.id/~rhiza/saintis/biruni.html
| title=Al-Biruni | publisher=Hasanuddin University
| accessdate=2007-10-21 }}</ref>
Без оглед на очигледната непроменливост на небото, кинеските астрономи биле свесни дека може да се појават нови ѕвезди.<ref name="clark">{{cite conference
| author=Clark, D. H.; Stephenson, F. R.
| title = The Historical Supernovae
| booktitle = Supernovae: A survey of current research; Proceedings of the Advanced Study Institute
| pages = 355–370
| publisher = Dordrecht, D. Reidel Publishing Co
| date = 1981-06-29 | location = Cambridge, England
| url = http://adsabs.harvard.edu/abs/1982sscr.conf..355C
| accessdate = 2006-09-24 }}</ref> Младите европски астрономи како [[Тихо Брахе]] пронашле нови ѕвезди на небото, сугерирајќи дека не се непроменливи. Во 1584, [[Џордано Бруно]] сугерирал дека ѕвездите се всушност други сонца и можеби имаат други планети, слични на Земјата во [[орбита]]та околу нив,<ref name="he history">{{цитирана веб страница
| last = Drake | first = Stephen A.
| date = 2006-08-17
| url = http://heasarc.gsfc.nasa.gov/docs/heasarc/headates/heahistory.html
| title = A Brief History of High-Energy (X-ray & Gamma-Ray) Astronomy
| publisher = NASA HEASARC | accessdate = 2006-08-24
}}</ref> идеја која била порано сугерирана од старите грчки философи, како [[Демокрит]] и [[Епикур]].<ref>{{цитирана веб страница
| date = 2006-07-24
| url = http://www.eso.org/outreach/eduoff/edu-prog/catchastar/CAS2004/casreports-2004/rep-226/
| title = Exoplanets | publisher = ESO
| accessdate = 2006-10-11 }}</ref> До следниот век идејата за оддалечената ѕвезда [[Сунс]] го постигнува консензусот меѓу астрономите. За да се објасни зошто ѕвездите немаат гравитација во Соларниот систем, [[Исак Њутн]] сугерирал дека ѕвездите се еднакво распоредени во секоја насока. За оваа идеја се заинтересирал [[Ричард Бентли]].<ref>{{цитирана веб страница
| last = Hoskin | first = Michael | year=1998
| url = http://www.stsci.edu/stsci/meetings/lisa3/hoskinm.html
| title = The Value of Archives in Writing the History of Astronomy
| publisher = Space Telescope Science Institute
| accessdate = 2006-08-24 }}</ref>
Италијанскиот астроном [[Џеминиано Монтанари]] со набљудување ги забележал варијациите во сјајот на ѕвезадата [[Алгол]] во 1667 г. [[Едмонд Халеј]] ги обајвил првите мерења на правилните движења на пар од блиски ѕвезди, покажувајќи дека ја промениле својата позиција од времето на старите грчки астрономи [[Птоломеј]] и Хипарх. Првите директни мерења на растојанието до некоја ѕвезда (61 Cygni за 11,4 [[светлосни години]]) биле направени во 1838 г. од страна на [[Фридрих Безел]], кој ја употребил ја техниката [[паралакса]]. Паралаксните мерења покажале огромна оддалеченост на ѕвездите на небото.<ref name="he history" />
[[Вилијам Хершел]] бил првиот астроном кој сакал да го прикаже распоредот на ѕвездите на небото. Во текот на 1780-тите, тој направил серии од мерења во 600 правци и линерано ги подредил според нивната светлосна магнитуда. Со ова заклучил дека бројот на ѕвезди постепено се зголемува во една страна на небото кон центарот на [[Млечен пат|Млечниот пат]]. Неговиот син [[Џон Хершел]] го повторил неговото истажување во јужната хемисфера и открил совпаѓачко покачување во истиот правец.<ref>{{цитирано списание
| last=Proctor | first=Richard A.
| title=Are any of the nebulæ star-systems? | journal=Nature
| year=1870 | pages=331–333
| url=http://digicoll.library.wisc.edu/cgi-bin/HistSciTech/HistSciTech-idx?type=div&did=HISTSCITECH.0012.0052.0005&isize=M
| doi=10.1038/001331a0
| volume=1 }}</ref> Како додаток на неговите други постигнувања, Вилијам Хершел е запомнет и по неговото откритие дека некои ѕвезди и ѕвездени групи правеле отстапки според нивната светлосна магнитуда.
Први што започнале да ја проучуваат [[ѕвездена спектроскопија|ѕвездената спектроскопија]] биле [[Јозеф фон Фраунхофер]] и [[Анџело Секи]]. Со споредување на спектарот на ѕвездите како на пример [[Сириус]] со [[Сонце]]то, тие пронашле разлики во должината и бројот на нивните апсорбирачки линии-темни дамки кај ѕвездите. Во 1865, Анџело Секи почнал да ги класифицира ѕвездите во групи според нивниот спектар. Како и да е најновата шема за ѕвездена групација била развиена од [[Ени Џамп Канон]] во 1900-тите.<ref>{{цитирана веб страница
| last = MacDonnell | first = Joseph
| url = http://www.faculty.fairfield.edu/jmac/sj/scientists/secchi.htm
| title = Angelo Secchi, S.J. (1818–1878) the Father of Astrophysics
| publisher = Fairfield University | accessdate = 2006-10-02}}</ref>
=== Именување на ѕвездите ===
| |||