Версајски договор: Разлика помеѓу преработките
| [непроверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
Целосно избришана страница |
с Откажано уредувањето 3153071 на уредникот 217.16.91.131 (разговор) |
||
Ред 1:
{{Без извори|датум=ноември 2009}}
[[Податотека:Council of Four Versailles.jpg|thumb|right|240px|Сојузниците на Антантата на Версајските преговори: (од лево на десно) премиерот Дејвид Лојд Џорџ од Велика Британија, Виторио Орландо од Италија, премиерот Жорж Клеменсо од Франција и претседателот Вудроу Вилсон од САД. ]]
'''Версајскиот договор''' бил мировен договор со кој и формално завршила [[Првата светска војна]] помеѓу силите на [[Антанта]]та и [[Германија]]. Бил потпишан на [[28 јуни]] [[1919]], точно 5 години по убиството на Надвојводата [[Франц Фердинанд]] во [[Сараево]], што бил повод за почетокот на војната. Иако примирјето со кое прекинала војната било склучено на [[11 ноември]] [[1918]], биле потребни уште 6 месеци на преговори за да се склучи мировниот договор. Најважни одредби од договорот биле дека Германија во целост ја прифаќа одговорноста за предизвикување на војната, се согласува да отстапи територии, да се разоружа и да плаќа воена отштета на одредени земји од Антантата.
Договорот не ја постигнал основната цел, а тоа било обезбедување на траен мир во Европа: поради понижувачките услови кои Германија била принудена да ги прифати, само неколку години подоцна дошло до појавата на [[Нацизам|нацизмот]] кој потоа постепено ги отфрлил обврските од договорот, а ја предизвикал и [[Втората светска војна]].
== Услови на договорот ==
По поразот, Германија била принудена да прифати понижувачки услови:
* Територијата ѝ била намалена за 13%
* Сите колонии во Азија и Африка ѝ биле одземени,
* 12,5% од населението останало надвор од новите граници на Германија,
* 16,5% од рудниците на јаглен и пола од индустријата на железо и челик останале надвор од Германија.
=== Територијални отстапки ===
Територијалните отстапки вклучувале:
:* Алзас и Лорен биле отстапени на [[Франција]],
:* Сарските јагленокопи биле предадени под Француска управа на 15 години,
:* Забрането е припојување на [[Австрија]],
:* Забрането е припојување на [[Чехословачка]],
:* Забрането е припојување на [[Полска]] и [[Гдањск]],
:* Дел од Горна Шлезија е предаден на Полска,
:* Сите прекуморски колонии биле одземени.
:* Литванија, Естонија и Летонија станале независни држави (претходно преземени од страна на Германија од Русија).
=== Воени ограничувања ===
Германија прифатила и низа воени ограничувања:
:* Рајнската област станала демилитаризирана зона,
:* Германските вооружени сили не смееле да бројат над 100.000 војници,
:* Регрутирањето било забрането,
:* Војниците да се задржуваат во службата најмалку 12 , а офицерите 25 години,
:* Производството на оружје било забрането,
:* Производството и складирањето на боеви отрови било забрането,
:* Тенковите биле забранети,
:* Поморските сили биле ограничени на 15.000 луѓе, 6 бојни бродови (до 10.000 тони секој), 6 крстосувачи (до 6.000 тони секој), 12 разурнувачи (до 800 тони секој) и 12 торпедни чамци (до 200 тони секој),
:* Подморниците биле забранети,
:* Воени авиони биле забранети,
:* Артилеријата била забранета,
:* Блокади на пристаништа ѝ биле забранети.
=== Правни мерки ===
:* Германија прифатила дека е единствено одговорна за војната и ветила дека ќе им ги надомести штетите на цивилното население на сојузниците,
:* Императорот на Германија Вилхелм II бил обвинет за тешко нарушување на меѓународниот морал и требало да биде суден како воен криминалец,
:* Многу лица од Германија биле судени како воени криминалци, а некои емигрирале или се криеле од прогонот.
== Формирање на Друштвото на народите ==
Со Версајскиот договор било предвидено формирањето на [[Друштво на народите|Друштвото на народите]] кое било претходник на [[Обединетите Нации]]. Тоа било иницијатива на претседателот на САД [[Вудроу Вилсон]], кој сакал да создаде механизам за арбитража на идни меѓународни спорови како средство превенција на војни.
== Наводи ==
* [[David Andelman]]. (2007). ''[[A Shattered Peace: Versailles 1919 and the Price We Pay Today]]''. New York: John Wiley & Sons Publishers. ISBN 978-0-471-78898-0
* Demarco, Neil. (1987). ''The World This Century: Working with Evidence.'' Collins Educational. ISBN 0003222179
* [[Margaret MacMillan|MacMillan, Margaret]]. (2001). ''[[Peacemakers: The Paris Peace Conference of 1919 and Its Attempt to End War]]'' (also titled ''Paris 1919: Six Months That Changed the World'' and ''Peacemakers: Six Months That Changed the World''). London: John Murray Publishers. ISBN 0-7195-5939-1.
* [[Harold Nicolson|Nicholson, Harold]]. (1933) ''Peacemaking, 1919, Being Reminiscences of the Paris Peace Conference.'' Boston: Houghton Mifflin. ISBN 1-931541-54-X
* [[John Wheeler-Bennett|Wheeler-Bennett, Sir John]]. (1972).''The Wreck of Reparations, being the political background of the Lausanne Agreement, 1932.'' New York: H. Fertig.
[[Категорија:Договори на Обединетото Кралство]]
[[Категорија:Договори на САД]]
[[Категорија:Договори на Јапонија]]
[[Категорија:Договори на Италија]]
[[Категорија:Договори на Франција]]
[[Категорија:Договори од Првата светска војна]]
[[Категорија:Франција во 20 век]]
[[af:Verdrag van Versailles]]
[[als:Versailler Vertrag]]
[[ar:معاهدة فرساي]]
[[an:Tractato de Versailles]]
[[az:Versal sülh müqaviləsi]]
[[bn:ভার্সাই চুক্তি]]
[[be:Версальскі дагавор]]
[[be-x-old:Вэрсальская мірная дамова 1919 году]]
[[bg:Версайски договор]]
[[bs:Versajski mir]]
[[br:Feur-emglev Versailhez]]
[[ca:Tractat de Versalles]]
[[cs:Versailleská smlouva]]
[[cy:Cytundeb Versailles]]
[[da:Versailles-freden]]
[[de:Friedensvertrag von Versailles]]
[[et:Versailles' rahu]]
[[el:Συνθήκη των Βερσαλλιών]]
[[en:Treaty of Versailles]]
[[es:Tratado de Versalles (1919)]]
[[eo:Traktato de Versajlo]]
[[eu:Versaillesko Ituna]]
[[fa:پیمان ورسای]]
[[hif:Treaty of Versailles]]
[[fr:Traité de Versailles]]
[[ga:Conradh Versailles]]
[[gl:Tratado de Versalles]]
[[ko:베르사유 조약]]
[[hy:Վերսալյան պայմանագիր]]
[[hi:वर्साय की सन्धि]]
[[hr:Versajski ugovor]]
[[io:Versailles-kontrato (1919)]]
[[id:Perjanjian Versailles]]
[[is:Versalasamningurinn]]
[[it:Trattato di Versailles (1919)]]
[[he:חוזה ורסאי]]
[[krc:Версаль мамырлыкъ кесамат]]
[[ka:ვერსალის საზავო ხელშეკრულება (1919)]]
[[kk:Версаль бейбіт келісімі]]
[[sw:Mkataba wa Versailles]]
[[la:Foedus Versaliis sancitum (1919)]]
[[lv:Versaļas līgums]]
[[lt:Versalio sutartis]]
[[hu:Versailles-i békeszerződés]]
[[ml:വെഴ്സായ് ഉടമ്പടി]]
[[mr:व्हर्सायचा तह]]
[[arz:معاهدة فيرساى]]
[[ms:Persetiaan Versailles]]
[[mn:Версалийн гэрээ]]
[[my:ဗာဆိုင်းစာချုပ်]]
[[nl:Vrede van Versailles (1919)]]
[[ja:ヴェルサイユ条約]]
[[no:Versaillestraktaten]]
[[nn:Versaillestraktaten]]
[[oc:Tractat de Versalhas]]
[[pnb:ورسائی دی ٹریٹی]]
[[pl:Traktat wersalski]]
[[pt:Tratado de Versalhes (1919)]]
[[ro:Tratatul de la Versailles]]
[[ru:Версальский договор]]
[[sq:Konferenca e paqës së Vërsajës]]
[[si:වර්සේල්ස් ගිවිසුම]]
[[simple:Treaty of Versailles]]
[[sk:Versaillská zmluva (1919)]]
[[sl:Versajska mirovna pogodba]]
[[ckb:پەیمانی ڤێرسای]]
[[sr:Версајски споразум]]
[[sh:Versajski sporazum]]
[[fi:Versailles’n rauha]]
[[sv:Versaillesfreden]]
[[tl:Tratado ng Versailles]]
[[ta:வெர்சாய் ஒப்பந்தம்]]
[[roa-tara:Trattate de Versailles (1919)]]
[[tt:Версаль килешүе]]
[[th:สนธิสัญญาแวร์ซาย (1919)]]
[[tr:Versay Barış Antlaşması]]
[[uk:Версальський договір 1919]]
[[ur:معاہدۂ ورسائے]]
[[vi:Hòa ước Versailles]]
[[fiu-vro:Versailles' rahulepüng]]
[[war:Kasabutan han Versailles]]
[[yi:ווערסיי אפמאך]]
[[yo:Àdéhùn Versailles]]
[[zh-yue:梵爾賽條約]]
[[bat-smg:Versale sosėtarėms]]
[[zh:凡尔赛条约]]
| |||