Голем Корален Гребен: Разлика помеѓу преработките

| Image = [[File:Map of Great Barrier Reef Demis.png|center|250px|TheГолемиот GreatКорален BarrierГребен Reefво liesводите offна the coast of QueenslandКвинсленд]]

| State = [[QueenslandКвинсленд ]]

| Type = ПрироденПриродно

| Session = 5th5-то

'''Големиот кораленКорален гребенГребен''' ([[англиски јазик|англиски]]: ''Great barrierBarrier reefReef'') е најголемиот [[морски гребен]] во светот и се протега во должина од 2030 [[км]] крај североисточниот брег на [[Австралија]]. Се наоѓа на североисточниот брег на [[Австралија]] и бил признат и вклучен во [[УНЕСКО]] како светско природно наследство во [[1981]]. Големиот кораленКорален гребенГребен е една од најголемите туристички атракции во Австралија.Гребенот со еден дел ги следи природните острови, односно врвовите на одамна потонатиот планински венец. Неговата инзвонредна разновидност потекнува од 3000 корални гребени, острови, атоли и лагуни од кои секој се наоѓа во различна фаза од развојот.Коралните гребени се резултат од активност која траела 10.000 год. години, а во исто време океаните се подигнале до денешно ниво, по завршувањето на последниот леден период.

На тие опасности треба да им се додадат и грабливците како што е рибата папагал што со својата челоуствилица ги џвака коралите и морската ѕвезда наречена ''круна од боцки'', која го шири својот желудник и така ги вари. Тие морски ѕвезди периодично се појавуваат во голем број и тогаш уништуваат цели гребени. Океанските луњибури и циклони, исто така, ги мелат и ги кинат коралите, претворајќи ги во прав.

Дење во плитките води на коралните гребени не е мирно но најголемата активност, сепак, се случува ноќе. Коралните полипи се хранат ноќе, исфрлувајќи ги своите разнобојни пипала за да ги фатат ситните животинки и растенија наречени [[планктони]]. Кога ќе се појават милијарди пипала изгледа како да процветал целиот гребен. Дење тоа не може да дојде, бидејќи краците би ги затскриле од сонцето алгите ''zooxantellae''.

===ЖивототЖив восвет на Големиот кораленКорален гребенГребен===

Коралниот гребен непрекинато расте.А штом ново парче од коралот ќе ја пробие морската површина на него веднаш се појавува капа од бел песок , каде почнуваат да растат растенијата.Големиот гребен е прашума во океанот. Во неа коралите заземаат места на дрвја и растенија, а рибите и мекотелите ги заменуваат животните и птиците. Богатството и разновидноста на живите видови се исти, а и борбата во сето тоа да се најде место еднакво е тешка. Крај 150 видови риби, односно 100.000 единки на секој [[хектар]] корален гребен, конкуренцијата е жестока. Секаде наоколу владеат бои-бои со кои се привлекува, зад кои се крие или со чија помош се залажува противникот. Белоцрвените каури-школки или црвените корални пастрмки со сини очи се стопуваат со карпестата заднина. Некои други како што се пурпурните и сребрените костороги кловнови имаат пруги со кои се камуфлираат. Некои видови, како на пример, рибата лист можат да ја сменат бојата за да се вклопат во околината.

Јатата харинги и ципали ловат помали риби, а нив ги демнат ајкулите со црни перки , делфините и баракудите. На оддалечениот дел од коралниот гребен најголемите грабливци (големата бела ајкула и тигрестата ајкула) ги демнат делфините и желките.

Големиот кораленКорален гребенГребен е еден од најживите и најдобро поврзани екосиситеми. Наедно и рамнотежата во него е најчувствителна. Ако само еден вид од ова живеалиште се изложи на притисок, тоа би можело да има катастрофални последици за сите.Коралниот гребен може да ги поднесе и луњитебурите и бесот на морето, но на почетокот на 21 век на најголема опасност го изложува современиот човек. Абориџините со векови ловеле риби и други животни крај коралниот гребен и не го оштетиле. Копањето гуан(птичји измет) во 19 век, неконтролираниот риболов, ловот на китови и вадењето бисери, оставиле свои траги.

Големиот кораленКорален гребенГребен е еден од најубавите украси на нашата планета, чија убавина се гледа дури и од Месечината. Необично е тоа што првите Европејци кои го виделе Големиот корален гребенгребенот употребиле толку малку зборови за него. Се разбира станува збор за морепловци кои имале поголеми грижи од опишување на природните убавини.

Во 1606г1606 г. луњатабурата го натерала Шпанецот Луис ВаезБаез де Торес, да го заобиколи врвот [[Квинсленд]] и да помине крај теснецотпротокот кој денес го носи неговото име ([[Торесов Прото]]). Потоа дошол капетанот Џемс Кук, чиј брод во 1770г. се закачил и тешко се оштетил меѓу надворешниот гребен и копното. Тогаш во 1789 дошол капетанот Блај, кој верните и изгладнети членови на екипажот на Баунти ги спровел низ премините преку гребенот и ги однел до мирните води крај брегот. Кај Џозеф Бенгс, ботаничарот од бродот на Кук, гребенот предизвикал стравопочит. Откако неговиот брод бил поправен тој напишал: ,,''Гребен како што е овој каде штотуку поминавме е нешто што во Европа воопшто не постои, а не постои ниту на друго место освен во овие мориња. Тоа е ѕид од корална карпа кој се издигнува од бесконечниот океан...''". Иако за растење на коралот е потребно плитко море со многу сончева светлина, Бенгс имал право кога рекол дека Големиот Корален Гребен е единствен.

{{Commonscatрв|Great Barrier Reef}}

* [http://www.gbrmpa.gov.au/ ЗваничнаМорски страницапарк МорскогГолем паркаКорален Велики корални гребенГребен]

* [http://www.reef.crc.org.au/ НаучноистраживачкиНаучноистражувачки центар за ВеликиГолемиот коралниКорален гребенГребен]

[[Категорија:Светско наследство на УНЕСКО во Австралија]]