Википедија

Социологија: Разлика помеѓу преработките

Интерактивен преглед на историјата
[непроверена преработка][проверена преработка]
← Постаро уредувањеПоново уредување →
Избришана содржина Додадена содржина
НагледноВикитекст
Нема опис на уредувањето
с Отстрането уредувањето на 217.16.90.61 (разговор), вратено на последната верзија на [[User:Вик Ретлхед|Вик Рет...
Ред 1:
{{внимание}}
{{вики}}
''':*:*<3<3СоциологијаСоциологија''' е наука за [[човек|човечките]] [[општество|општества]].<ref>"Comte, Auguste, A Dictionary of Sociology (3rd Ed), John Scott & Gordon Marshall (eds), Oxford University Press, 2005, ISBN 0-19-860986-8, ISBN 978-0-19-860986-5</ref> Таа е [[општествена наука]] (што е и всушност нејзин неформален [[синоним]]) која користи разновидни методи на [[позитивизам|емпириско истражување]]<ref name="Classical Statements8">{{Цитирана книга |author=Ashley D, Orenstein DM |title=Sociological theory: Classical statements (6th ed.) |publisher=Pearson Education |location=Boston, MA, USA |year=2005 |pages=3–5, 32–36 |isbn=}}</ref> и [[критичка теорија|критичка анализа]]<ref name="Classical Statements4">{{Цитирана книга |author=Ashley D, Orenstein DM |title=Sociological theory: Classical statements (6th ed.) |publisher=Pearson Education |location=Boston, MA, USA |year=2005 |pages=3–5, 38–40 |isbn=}}</ref> за развивање и обработување тело на знаење и теорија за човечката општествена дејност, често со цел да се примени таквото знаење за проследување на општествената благосостојба. Предметот на проучување се движи од [[микросоциологија|микро]] ниво на [[агенси (социологија)|агенси]] и [[општествена интеракција|интеракција]] до [[макросоциологија|макро]] ниво на системи и [[општествени структури]].<ref name="Giddens Intro"> Giddens, Anthony, Duneier, Mitchell, Applebaum, Richard. 2007. ''Introduction to Sociology. Sixth Edition.'' New York: W.W. Norton and Company</ref>
 
Социологијата е тематско и методолошки многу пространа дисциплина. Во нејзини традиционални фокуси спаѓаат, [[општествена стратификација|општествената стратификација]] (како [[општествена класа|класните релации]]), [[социологија на религија|религијата]], [[секуларизација]]та, [[современост]]а, [[културна социологија|културата]] и [[девијантно однесување|девијацијата]], а нејзините приоди вклучуваат [[квалитативно истражување|квалитативни]] и [[квантитивно истражување|квантитивни истражувачки]] техники. Многу од она што го прават луѓето спаѓа во рамките на категоријата на општествената структура и агенси, социологијата постепено го проширува својот фокус кон понатамошни субјекти, како [[медицинска социологија|медицинските]], [[воена социологија|воените]] и [[социологија на казнување|казнените]] институции, [[интернет]]от, а дури и улогата на општествената активност во развојот на [[социологија на научно знаење|научното знаење]]. Опсегот на општествено научните методи во голема мера се има проширено. Лингвистичките и културните пресврти во средината на XX век довеле до повеќе толкувачки, [[Херменевтика|херменевтички]] и [[филозофија|филозофски]] пристапи кон анализа на општеството. Спротивно на тоа, последниве децении го сведочат порастот на нови математички и [[изчислителна социологија|изчислителни]] ригорозни техники, како што е [[агентско моделирање]] и анализа на [[социјална мрежа|социјалната мрежа]].<ref>{{цитирано списание|last1=Macy |first1=Michael |first2=Robert |last2=Willer 2002. |title=From Factors to Actors: Computational Sociology and Agent-Based Modeling |journal=Annual Review of Sociology |volume=28 |pages=143–66}}</ref><ref>{{цитирано списание|url=http://www.sciencemag.org/cgi/content/summary/323/5915/721 |title=Computational Social Science |journal=Science |date=6 февруари, 2009 |volume=323 |issue=5915 |pages=721–723 |doi=10.1126/science.1167742 |first1=David |last1=Lazer |first2=Alex |last2=Pentland }}</ref>
Ред 10:
Општественото размислување му претходи на основањето на дисциплината. Општествената анализа води потекло од вообичаените сфери на западњачко знаење и филозофија и истата се врши најрано уште од пред времето на Платон. Потеклото на прегледот, односно збирката на информации од примерок на испитаници, може да се утврди дека датира уште од времето на книгата „Последниот суд“ од 1086 година, кога важни филозофи, како на пример, Конфучие, пишувале за важноста на општествените улоги. Постојат податоци за најрана социологија во средновековниот ислам. Некои го сметаат Ибн Калдун, арапски стручњак (учено лице) по ислам од 14-иот век од северна Африка, за прв социолог; неговата книга Mugaddimah веројатно била првото дело кое ги унпредило општествено-научните размислувања за општествената кохезија и општествениот конфликт.
Зборот социологија потекнува од латинските зборови socius што значи „придружник“ и ology, „проучување на“, и од грчкиот збор logos, што значи „збор“ и „знаење“.Тој првпат е употребен како кованица во 1780 година од францускиот есеист Емануел-Јозеф Сијес (1748-1836) во еден необјавен ракопис. Подоцна социологијата беше дефинирана одделно од страна на францускиот научен филозоф Огуст Комт (1798-1857), во 1838 година. Комт порано го имаше користено терминот „општествена физика“, кој подоцна беше користен и од други, особено од белгискиот статистичар Адолф Кетеле. Комт се обидел да ги соедини историјата, психологијата и економијата преку научно разбирање на „кралството“ на општественото. Пишувајќи непосредно по неспокојот доведен од Француската револуција, тој тврдел дека општествените проблеми би можеле да се санираат преку општествен позитивизам, еден епистемолошки (епистемологија: наука за спознанието) пристап изнесен во Правци во позитивната филозофија (1830-1842) и во Оптш преглед на позитивизмот (1848). Комт верувал дека фазата на позитивизмот ќе биде конечното доба, по претпоставените теолошки и метафизички фази, во напредувањето на човековото сфаќање. Во проучувањето на кружната зависност на теоријата и набљудувањето во науката, а и по извршено класифицирање на науките, Комт може да се смета за првиот научен филозоф во модерната смисла на зборот.
56413516565151
теолошки и метафизички фази, во напредувањето на човековото сфаќање. Во проучувањето на кружната зависност на теоријата и набљудувањето во науката, а и по извршено класифицирање на науките, Комт може да се смета за првиот научен филозоф во модерната смисла на зборот.
 
Комт изврши значително влијание врз развојот на социологијата, влијание кое донесе плодови во подоцнежните децении на деветнаесеттиот век. Тврдејќи го ова, секако не тврдиме дека француските социолози, како на пример, Дуркеим, биле посветени следбеници на високиот свештеник на позитивнизмот. Но, со самото инсистирање на неменливиот карактер на секоја од неговите науки, односно, неможноста тие да се сведат на некоја конкретна наука над сите науки, која е претпоставена во хиерархијата, како и со нагласување на природата на социологијата како научно проучување на општествените феномени, Комт ја стави социологијата на врвот на пиедесталот. За посигурни податоци, почетоците на социологијата можат да се померат уште поназад, пред Комт, сè Монтескје и Кондорсе, а да не зборуваме и за Сен Симон, непосредните претходници на Комт. Но, Комтовото очигледно прифаќање на социологијата како одделна наука, со свој сопствени особености, го оправда Дуркеим, кој го сметаше Комт како татко или основач на оваа наука, и покрај фактот дека Дуркеим не ја прифатил идејата на трите држави и го критикувал пристапот на Комт кон социологијата.
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/Социологија“