Википедија

Биатлон: Разлика помеѓу преработките

Интерактивен преглед на историјата
[непроверена преработка][непроверена преработка]
Поново уредување →
Избришана содржина Додадена содржина
НагледноВикитекст
Создадена страница со: '''Биатлон''' е термин со кој се означува спорт кој е комбиниран од две комбинирани ди...
 
Нема опис на уредувањето
Ред 1:
{{Во изработка}}
{{Превод}}
[[Слика:Biathlon Schalke.jpg|мини|десно|Натпреварувачи на стрелање]]
'''Биатлон''' е термин со кој се означува спорт кој е комбиниран од две комбинирани дисциплини. Меѓутоа со Биатлон најчесто се означува [[зимски спортови|зимски спорт]] кој е комбинација од cross-coutry – скијачко трчање и стрелање со пушка. Постои и летна варијанта на Биатлон која комбинира стрелање со трчање како и комбинација од возење ролери и стрелање.
 
Биатлонот е најпопуларен во земјата-татковина [[Норвешка]], но и во [[Германија]] и [[Русија]] во која се проценува дека во клупското натпреварување учествуваат дури и околу милион биатлонци.
 
[[Слика:Ole Einar Bjørndalen.jpg|мини|десно|[[Норвшека|Норвешки]] Биатлонец [[Оле Ејнар Бјорндален|Ole Einar Bjørndalen]], по многумина, најдобриот биатлонец на сите времиња.]]
 
 
== Кратка Историја ==
Биатлонот води потекло од обуката на [[норвешка|норвешките]] војници. Прво познато натпреварување е забележано во [[1767]] меѓу гранични патроли. Постепено се ширело низ [[Скандинавија]] како облик на војничка обука.

Под името “војничка патрола” комбинацијата од скијачко трчање и стрелање е за прв пат натпреварувачки воведена на [[Зимските Олимписки игри во 1924]], а потоа како демонстративен спорт на игрите 1928, 1936 и 1948, не добивајќи статус на олимписки спорт бидејќи постоеле несогласување околу правилата. Во средината на 1950-тите, биатлонот се ширел како натпреварувачки спорт во [[Шведска]] и [[Русија]] и започнал да добива на популарност помеѓу гледачите. Благодарение на стекнатата популарност е вратен на Олимписките игри и стана еден од престижните спортови, посебно во дисциплината [[штафета]].
 
Прво светско првенство во биатлон е одржано во 1958 во Австрија, а во 1960 е внесен како постојан спорт на Зимските Олимписки игри. На ЗОИ 1992 во Албертвил, по прв пат се натпреваруваа и жени. На натпреварувањета од 1958 до 1965, користена е мунициа од високо полнење (7.62мм – Нато), за да полнењето биде стандардизирано од 1978. Најпрво муницијата е носена на појасот, а натпреварувањето се со трчање на 20км, поединечно со четири стрелања на мети оддалечени од 100м, 150м, 200м и 250м. Од 1966 растојанието до метите е намалено до 150м, а воведена е и дисциплина штафета. Следна промена била намалувањето на оддалеченоста на 50м – 1978, а механички мети се воведени во 1980 на ЗОИ во Лејк Плесид. Најнови, електронски мети (по изглед исти на механичките) се користат денес на важните натпреварувања како Светски Куп, Светско Првенство и ЗОИ. Метите кои се компјутерски надгледувани со сензори се поповолни не само затоа што е потребно помалце судии, туку и за потребите на ТВ преносите.
 
Прво светско првенство во биатлон е одржано во [[1958]] во [[Австрија]], а во [[1960]] е внесен како постојан спорт на Зимските Олимписки игри. На [[Зимски Олимписки игри|ЗОИ]] 1992 во [[Албертвил]], по прв пат се натпреваруваа и жени.
 
На натпреварувањета од 1958 до 1965, користена е мунициа од високо полнење (7.62мм – Нато), за да полнењето биде стандардизирано од 1978. Најпрво муницијата е носена на појасот, а натпреварувањето се со трчање на 20км, поединечно со четири стрелања на мети оддалечени од 100м, 150м, 200м и 250м. Од 1966 растојанието до метите е намалено до 150м, а воведена е и дисциплина штафета. Следна промена била намалувањето на оддалеченоста на 50м – 1978, а механички мети се воведени во 1980 на ЗОИ во Лејк Плесид. Најнови, електронски мети (по изглед исти на механичките) се користат денес на важните натпреварувања како Светски Куп, Светско Првенство и ЗОИ. Метите кои се компјутерски надгледувани со сензори се поповолни не само затоа што е потребно помалце судии, туку и за потребите на ТВ преносите.
 
=== Основни концепти ===
 
== Основни концепти ==
Накратко, биатлонското натпреварување се состои од трчање на скии кое е испрекинато со стрелање во 2 или 4 наврати, пола од лежечка положба, а пола од стоечка положба. Зависно од резултатите од стрелањето, натпреварувачите се соочуваат со казнени секунди или пак мораат да трчаат казнен круг, за секоја промашена мета. Како и во секоја трка, за победа е потребна најбрзо време.
Секое стрелање има 5 мети кои е е потребно да се погодат, а за секоја промашена мета зависно од дисциплината може да донесе:
- * Казнен круг – додатно трчање на 150м, за кое обично е потребно 20-30 секунди на најдобрите натпреварувачи (сепак зависно од временските услови, квалитетот на снегот и сл.)
- * Додавање на ввреме од 1 минута на времето на трчање (ова правило е старо од времето кога се трчало поспоро, па може да се смета како престрого во одност на трчање на додатен круг)
- Додато* Додатно стрелање, со кое би се погодиле преостанатите мети, можни се само 3 додатни куршуми, кои мораат да се полнат рачно, еден по еден така што се одзема доста време. Во случај и тогаш да има непогодени мети, се трча казнен круг.
Се мерат и времињата на поминувања низ стазата, како и после стрелање. Во дисциплината спрт, тоа е исклучително важно, бидејќи натпреварувачите не тргнуваат во исто време, туку на растојание од 30 секунди.
 
=== Скијачко трчање ===
Биатлонот дозволува трчање со било која техника, што значи дека во правилата се користи слободен стил, кој е најбрз. Не е дозволена друга опрема освен скии и стапови. Минималната должина на скиите е висината на натпреварувачот, намалена за 4-{cm}-.
 
=== Стрелање ===
Натпреварувачите, постојано на рамената носат пушка тешка 3.5 [[килограм|kg]]. Пушката е од мал калибар и користи муниција [[.22 Long Rifle|.22 LR]] и рачно се репетира.
Оддалеченоста од метата е 50-{m}- или 164 стапки. Кога се гаѓа од лежечка положба, метата е со пречник од 45-{mm}-, а кога се гаѓа од стоечки став, метата е со пречник од 115-{mm}-.
 
== Дисциплини на биатлон ==
=== Скијачко трчање ===
=== Поединечно натпреварување ===
Биатлонот дозволува трчање со било која техника, што значи дека во правилата се користи слободен стил, кој е најбрз. Не е дозволена друга опрема освен скии и стапови. Минималната должина на скиите е висината на натпреварувачот, намалена за 4цм.
Трката, долга 20 -{km}- (15 -{km}- за жени) е најстара дисциплина. Се стрела 4 пати наизменично од лежеча и стоечка положба. Секое промашување носи дополнително време, обично 1 минута, кое се додава на времето на трчање. Натпреварувачите ја започнуваат трката во растојание од 30 секунди.
 
=== Спринт ===
Спринтот е 10 -{km}- долг за мажите, а 7,5 -{km}- долг за жените. Се стрела 2 пати најпрво од лежечка положба, а по после од и стоечка, вкупно 10 мети. Секое промашување нози казнен круг од 150-{m}-. И овде натпреварувачите трката ја започнуваат во различни временски растојанија.
 
=== СтрелањеПотера ===
Во потерата, натпреварувачите започнуваат по пласманот од претходната трка, во временско растојание по растојанието од првата трка, заокружено на цела секунда. Потоа натпреварувачите тргнуваат со временски заостаток позади претходниот за онолку колку што каснел на целта во претходната трка. Претходна трка на потерата е обично спринтот. Победник е оној кој прв ќе стигне на целта. Должината на стазата е 12,5 -{km}- за мажи, а 10 -{km}- за жени. Се стрела 4 пати, од кои првите две стрелања се од лежечка, а останатите 2 од стоечка положба. За секое промашување се трчаат дополнителни 150 -{m}- во казнениот круг. За да нема гужва на стазата и на стрелањето, по правилата на светскиот куп, учествуваат 60те најдобри од претходната трка. Местото на стрелање е по редослед на стигнување до метата.
Натпреварувачите, постојано на рамената носат пушка тешка 3.5кг. Пушката е од мал калибар и користи муниција .22 LR и рачно се репетира. Оддалеченоста од метата е 50м или 164 стапки. Кога се гаѓа од лежечка положба, метата е со пречник од 45мм, а кога се гаѓа од стоечки став, метата е со пречник од 115мм.
 
=== Масовен старт ===
Масовен старт, значи сите натпреварувачи да тргнат истовремено. Стазата е дола 15 -{km}-(12.5 -{km}- за жени), има четири стрелања (2 со 2). Прво се гаѓа на мета со стартниот број на натпреварувачот, а останатите гаѓања се по редоследод на пристигнување на метата. Како и во спринтот, казнениот круг е по 150 -{m}- за секоја промаѓена мета. По правилата на Светскиот куп, учествуваат само 30 натпреварувачи (напола од потерата, бидејќи овде сите тргнуваат истовремено).
 
=== Штафета ===
=== Дисциплини на биатлон ===
Секој тим се состои од 4 натпреварувачи, од кој секој трча по 7,5 -{km}- (мажи) или 6 -{km}- (жени), со две стрелања (едно со едно). За секое стрелање (5 мети), натпреварувачот има по 8 куршуми, од кои 5 идат во шаржер, а преостанатите 3 (доколку бидат потребни), мораат рачно да се наполнат. Доколку и после 8 испукани куршуми, има непогодени мети, се трча казнен круг од 150 метри за секоја промашена мета. Првите натпреварувачи од сите тимови тргнуваат истовремено, а секој следен, зависи од тоа по кој редослед неговиот претходник од тимот ќе стигне на местото на предавање на штафетата. Предавањето се врши со добир, на било кое место на телото, во зоната на предавање долга 50 метри. Предавањето го надгледуваат посебни судии. Првото стрелање на првиот натпреварувач е на мета која одговара на стартниот број, а другото стрелање на првиот и сите стрелања на останатите натпреваручи на тимот, се одвиваат на мети по редослед на стигање на стрелање.
-Поединечно натпреварување
Трката, долга 20км (15км за жени) е најстара дисциплина. Се стрела 4 пати наизменично од лежеча и стоечка положба. Секое промашување носи дополнително време, обично 1 минута, кое се додава на времето на трчање. Натпреварувачите ја започнуваат трката во растојание од 30 секунди.
 
=== Мешовита штафета ===
Ова е најмлада дисциплина на биатлонот, ги има истите правила како и штафетата, но состав на тимовите на мешаната штафета е двајца мажи и двајца жени. Прво трчаат жените, а потоа мажите. Секој трча по 6 -{km}-, а правилата на стрелање се исти.
 
==Места на натпревари==
=== Спринт ===
Во Светскиот куп и во шампионатот, трките се одржуваат, по традиција на исти места. Втора причина е и нивото на опременост која ја имаат тие места, што се однесува на функционалноста на стрелиштата.
Спринтот е 10км долг за мажите, а 7.5км долг за жените. Се стрела 2 пати најпрво од лежечка положба, а по после од и стоечка, вкупно 10 мети. Секое промашување нози казнен круг од 150м. И овде натпреварувачите трката ја започнуваат во различни временски растојанија.
 
==Mesta takmičenja==
 
U Svetskom kupu i šampionatu, trke se održavaju, po tradiciji, u istim mestima. Drugi razlog je nivo opremljenosti koje ta mesta imaju što se tiče funkcionisanja strelišta.
=== Потера ===
Во потерата, натпреварувачите започнуваат по пласманот од претходната трка, во временско растојание по растојанието од првата трка, заокружено на цела секунда. Потоа натпреварувачите тргнуваат со временски заостаток позади претходниот за онолку колку што каснел на целта во претходната трка. Претходна трка на потерата е обично спринтот. Победник е оној кој прв ќе стигне на целта. Должината на стазата е 12.5км за мажи, а 10км за жени. Се стрела 4 пати, од кои првите две стрелања се од лежечка, а останатите 2 од стоечка положба. За секое промашување се трчаат дополнителни 150м во казнениот круг. За да нема гужва на стазата и на стрелањето, по правилата на светскиот куп, учествуваат 60те најдобри од претходната трка. Местото на стрелање е по редослед на стигнување до метата.
 
{| border="1" cellpadding="2" cellspacing="1" class="wikitable"
! style="background:#efefef;" | Zemlja
! style="background:#efefef;" colspan=4 | Glavna takmičenja
|-
| {{AUT}}
| [[Hohfilcen]] || colspan=3 | [[Saalfelden]]
|-
| {{KAN}}
| [[Kenmur]] || colspan=3 | [[Valkartije]]
|-
| {{FIN}}
| [[Kontiolahti]] || [[Kuusamo]] || colspan=2 | [[Lahti]]
|-
| {{NEM}}
| [[Oberhof]] || [[Ruhpolding]] || colspan=2 | [[Veltins-Arena]]*
|-
| {{ITA}}
| [[Rasen - Antholc-Rasun - Anterselva|Antholc-Anterselva]] || colspan=3 | [[Ćezana-San Sikario]]
|-
| {{NOR}}
| [[Beitostelen]] || [[Holmenkolen]] || colspan=2 | [[Lilehamer]]
|-
| {{RUS}}
| [[Kanti-Mansijsk]] || colspan=3 | [[Novosibirsk]]
|-
| {{SVK}}
| colspan=4 | [[Brezno]]
|-
| {{SLO}}
| colspan=4 | [[Pokljuka]]
|-
| {{ŠVE}}
| colspan=4 | [[Estersund]]
|-
| {{SAD3}}
| [[Fort Kent]], [[Mejn]] || [[Presk Ajl]], [[Mejn]] || [[Lejk Plesid]], [[Njujork (država)]] || [[Soldžer Holou]], [[Juta]]
|}
 
== Други варијанти на биатлон ==
=== Масовен старт ===
Две вообичаени варијанти се летен биатлон, каде скијанјето е заменето со трчање и '''[[стреличарство|стреличарски]] биатлон''' или скијачко стреличарство, каде пушката е заменета со лак и стрела. Истотака, постоји и натпреварување на ролери, на маунтин бајк и биатлон со орентационо трчање. '''Примитивниот биатлон''' користи чевли за снег.
Масовен старт, значи сите натпреварувачи да тргнат истовремено. Стазата е дола 15км (12,5км за жени), има четири стрелања (2 со 2). Прво се гаѓа на мета со стартниот број на натпреварувачот, а останатите гаѓања се по редоследод на пристигнување на метата. Како и во спринтот, казнениот круг е по 150м за секоја промаѓена мета. По правилата на Светскиот куп, учествуваат само 30 натпреварувачи (напола од потерата, бидејќи овде сите тргнуваат истовремено).
 
 
=== ШтафетаНаводи ===
{{reflist}}
Секој тим се состои од 4 натпреварувачи, од кој секој трча по 7.5км (мажи) или 6км (жени), со две стрелања (едно со едно). За секое стрелање (5 мети), натпреварувачот има по 8 куршуми, од кои 5 идат во шаржер, а преостанатите 3 (доколку бидат потребни), мораат рачно да се наполнат. Доколку и после 8 испукани куршуми, има непогодени мети, се трча казнен круг од 150 метри за секоја промашена мета. Првите натпреварувачи од сите тимови тргнуваат истовремено, а секој следен, зависи од тоа по кој редослед неговиот претходник од тимот ќе стигне на местото на предавање на штафетата. Предавањето се врши со добир, на било кое место на телото, во зоната на предавање долга 50 метри. Предавањето го надгледуваат посебни судии. Првото стрелање на првиот натпреварувач е на мета која одговара на стартниот број, а другото стрелање на првиот и сите стрелања на останатите натпреваручи на тимот, се одвиваат на мети по редослед на стигање на стрелање.
 
 
=== Мешовита штафета ===
Ова е најмлада дисциплина на биатлонот, ги има истите правила како и штафетата, но состав на тимовите на мешаната штафета е двајца мажи и двајца жени. Прво трчаат жените, а потоа маѓите. Секој трча по 6км а правилата на стрелање се исти.
 
==Vidi još==
{{commonscat|Biathlon}}
 
Sportovi koji se kombinuju u biatlonu:
== Места на натпревари ==
*[[Skijanje]]
Во Светскиот куп и во шампионатот, трките се одржуваат, по традиција на исти места. Втора причина е и нивото на опременост која ја имаат тие места, што се однесува на функционалноста на стрелиштата.
*[[Стреличарство|Streličarstvo]]
 
Drugi multidiscilinarni sportovi - ne vezani za biatlon:
*[[Duatlon]]
*[[Nordijsko kombinovano skijanje]]
*[[Trijatlon]]
*[[Pentatlon]]
*[[Moderni pentatlon]]
*[[Heptatlon]]
*[[Dekatlon]]
 
== Spoljašnje veze ==
== Други варијанти на биатлон ==
*[http://www.ibu.at/rules/ Event & Competition Rules Authorized by the IBU Congress, June 1998] – Zvanična knjiga pravila, sa aneksima {{en}}
Две вообичаени варијанти се летен биатлон, каде скијанјето е заменето со трчање и стреличарски биатлон или скијачко стреличарство, каде пушката е заменета со лак и стрела. Истотака, постоји и натпреварување на ролери, на маунтин бајк и биатлон со орентационо трчање. Примитивниот биатлон користи чевли за снег.
*[http://www.biathlonworld.com Biathlonworld.Com] – Rezultati, TV program, i drugo. {{en}}
*[http://www.biathloncanada.ca/ Biatlon Kanada]{{en}}
*[http://www.biathlon.ca/ Biatlon Alberta]{{en}}
*[http://www.usbiathlon.com Biatlon Savez SAD]{{en}}
*[http://archerybiathlon.org/ Biatlon Streličarstvo SAD]{{en}}
*[http://www.usbiathlon.org/history.html Istorija biatlona]{{en}}
*[http://www.biathlon-aufschalke.de/ Veltins Biatlon Svetski izazov]{{en}}
*[http://www.xczone.tv Biatlon na DVD-u]{{en}}
*[http://www.biathlon.com.ua/?lang=eng Biatlon Ukrajina]{{en}}
 
{{DEFAULTSORT:Биатлон}}
 
[[Категорија:Биатлон| ]]
{{Link GA|de}}
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/Биатлон“