Википедија

Џамбатиста Вико: Разлика помеѓу преработките

Интерактивен преглед на историјата
[проверена преработка][проверена преработка]
← Постаро уредувањеПоново уредување →
Избришана содржина Додадена содржина
НагледноВикитекст
сНема опис на уредувањето
сНема опис на уредувањето
Ред 19:
== Биографија ==
Роден во Неапол, [[Италија]] во семејство од татко-трговец со книги и мајка чиј татко правел кочии, Вико го започнал школувањето во повеќе школи, но кревкото здравје и незадоволството од Језуитската схоластика довеле до тоа тој да го продолжи школувањето дома.
По нападот на [[тифус]] во 1960 г., Вико прифатил учителска позиција во Вaтола, јужно од Салерно, каде работел 9 години. Во 1969г1969 г. се оженил со пријателка од детството, Тереса Дестито и се запослил на катедрата за реторика при универзитетот во Неапол. За време на неговата кариера Вико се стремел но никогаш не постигнал да претседава на катедрата за правни науки. Во 1734г1734 г. бил назначен за царски историограф од кралот на Неапол, Чарлс III и му била овозможена плата што сосема ја надминувала неговата дотогашна професорска плата. Вико ја задржал работната позиција при катедрата за реторика сè додека не бил приморан да се пензионира во 1741г1741 г. поради лошата здравствена состојба во која се наоѓал.
 
== Најпознати дела и нивно восприемање ==
Џабатиста Вико е најпознат по својот “verum factum“ принцип, за првпат формулиран во 1710г1710 г. како дел од неговото дело “De Italorum Sapientia“. Според овој принцип, вистината се проверува преку создавање и пронаоѓање а не преку набљудување, како што рекол Декарт, па според Вико: ”Критериумот и правилото за вистинитото е тоа да е направено. Според тоа, нашата јасна идеја за умот не може да биде критериум за самиот ум, а уште помалку за другите вистини. Се додека умот се перцепира себеси, тој самиот не се создава”. Овој критериум за вистината ја обликувал историјата на цивилизацијата во делото на Вико, “Scienza Nuova“ (Новата наука, 1725г1725 г.) аргументирајќи дека граѓанскиот живот е сосема конструктивен, исто како математиката.
Потпирајќи се врз комплексна етимологија, Вико во своето дело “Scienza Nuova“ објаснува дека цивилизацијата се развива во повторувачки циклуси составени од 3 етапи: божествено, херојско и човечко. Секоја етапа е проследена со различни политички и општествени карактеристики и може да биде окарактеризирана со јазични стилски фигури. Таканаречените гиганти од божествената етапа зависат од метафората за компарација, па според тоа ги разбираат лугето и природните феномени. Во херојската етапа, метонимијата и синегдохата го подржуваат развојот на феудалните или монархиските институции овозожени од идеализирани фигури. Последната етапа е окарактеризирана со популарна демократија и рефлексија преку иронијата; во оваа епоха, порастот на рационалноста води кон “barbarie della reflessione“ т.е. варварство од рефлексија, и цивилизацијата се спушта уште еднаш во поетската ера. Сè заедно, повторувачкиот циклус од 3-те етапи, кој е заеднички за сите нации, ја сочинува идеалната вечна историја или “storia ideale eterna“.
Најпознатото дело на Вико било слабо прифатено во текот на неговиот живот но оттогаш има инспирирано повеќе познати мислители и уметници вклучувајќи ги [[Бенедето Кроче]], [[Џемс Џојс]], [[Бертранд Расел]], [[Самjуел Бекет]], Исаја Берлин, Ерих Ауербах, Нортроп Фрај, Харолд Блум, Едвард Сед, Маршал Меклуан, Томас Бери и Роберт Антон Вилсон.
Ред 36:
 
== Реторика во “Scienza Nuova” ==
Во 1720г.1720 г, Вико започнал да работи на делото “Scienza Nuova“ – неговото самопрогласено ремек-дело, како дел од расправа за универзалното право. Иако првичниот договор бил изадавањето да го финансира кардинал Корсини ( идниот папа [[КлементКлимент XII]] ), Вико бил приморан сам да јаго финансира публикацијатаобјавувањето откако кардиналот објавил финансиска криза и го повлекол своето патронство. Првото издание на “Новата наука“ се појавило во 1725г1725 г., а втората, преработена верзија била издадена во 1730г1730 г. Ниту една од верзиите не била добро прифатена во текот на животот на Вико.
Хуманизмот на Вико, неговиот интерес за класичната реторика и филологија, и неговиот одговор на Декарт придонесуваат за философските темели за втората “Scienza Nuova”. Преку детална латинска етимологија, Вико ги утврдува истакнатите карактеристики на првите луѓе и колку рано цивилизацијата развила колективна свест.
 
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/Џамбатиста_Вико“