Животни: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
сНема опис на уредувањето
Нема опис на уредувањето
Ред 65:
'''Животните''' се [[Многуклеточен организам|многуклеточни]] [[хетеротроф]]ни организми, од кои поголем дел минуваат одредени растојанија во потрага по [[храна]], а друг, помал дел, има седентарен начин на [[живот]]. Науката што ги проучува животните се нарекува [[зоологија]]. Порано, во животинското [[Царство (биологија)|царство]] било вклучени и [[праживотни]]те и некои други претставници, но со денешните поделби на [[Жив свет|живиот свет]], тие се во посебно царство - [[Протиста|протисти]].
 
Од [[Екологија|еколошки]] аспект, животните претставуваат потрошувачи (консуматори) во рамките на [[екосистем]]от. Може да се исхрануваат со [[Растенија|растителна]] (хербивори или растенојади), животинска (карнивори, месојади) или мешана храна (омнивори, сештојади). Исто така, одредени [[без‘рбетницибез’рбетници]] и [[‘Рбетници’Рбетници|‘рбетници’рбетници]] се исхрануваат со мртва органска материја (сапрофаги) и со тоа придонесуваат за побрзо разградување на органската материја, правејќи ја полесно достапна за редуцентите - [[Бактерија|бактериите]]. Со својата хетеротрофност, животните всушност вршат природна контрола врз бројноста на популациите од живи организми во природата.
 
== Животински клетки, ткива и органски системи ==
Ред 121:
=== Присуство и отсуство на телесна празнина ===
Основна карактеристика на животните со двострана симетрија е присуство или отсуство на простор меѓу цревата и ѕидот на телото, наречен телесна празнина.
Сплесканите црви, на пример, немаат телесна празнина Најголемата група, во која спаѓаат сите посложено градени животни, како што се прстенестите црви, мекотелите, иглокожите и 'рбетниците’рбетниците, имаат вистинска телесна празнина.
 
=== Симетрија на телото ===
Ред 134:
 
=== Општо групирање на животните ===
* [[праживотни]]
 
* [[без’рбетни животни]]
* ПРАЖИВОТНИ
* [[’рбетни животни]]
 
* БЕЗРБЕТНИ ЖИВОТНИ
 
* ‘РБЕТНИ ЖИВОТНИ
 
 
== Движење ==
Животните се приспособиле да се движат со посебни органи и на посебен начин во сите животни средини: во водата на копното и во воздухот. Органи за движење кај животните се: нозе, крила, перки и друго. Движењата се должат на коските и на мускулите. Коските им даваат цврстина и потпора на телото. За нив се прицврстени мускулите, како меки и еластични делови. Тие имаат особина да се стегаат и отпуштаат, со што ги движат коските и целото тело. Коските на нозете кај животните се поврзани со зглобови - подвижно. Мускулите за својата работа трошат енергија која ја добиваат со согорување на органските материи во клетките.
Во водната средина живеат и се движат преставници од најпростите едноклеточни животни до најсложените 'рбетници’рбетници - цицачите.
 
* Камшикарите се едноклеточни животни кои се движат со помош на камшичето.
Ред 164 ⟶ 160:
* Дождовни црви - Телото на дождовниот црв постојано се собира и издолжува. Тоа му го овозможуваат мускулите и четинките. Под кожата се наоѓа слој од кружни, а под него слој од надолжни мускули. Со нивно собирање и издолжување црвот се движи.
 
* Копнените 'рбетници’рбетници: водоземците, влекачите, птиците и цицачите се движат со нозе.
Жабата како и другите копнени 'рбетници’рбетници освен птиците, имаат два пара крајници (предни и задни нозе). Задните нозе имаат поактивна улога во движењето, па затоа тие се подобро развиени. Нозете на 'рбетниците’рбетниците се изградени од долги и кратки коски, зглобно кои се подвижно поврзани. Коските се покриени со мускули кои имаат особина да се стегаат и отпуштаат, со што ги движат нозете.
 
* Птиците се приспособиле за живот во воздушната средина. Како последица на тоа, кај птиците настанале големи промени во градбата на нивното тело. Еве некои од нив: имаат аеродинамично тело покриено со пердуви а на крилата имаат поголеми пердуви кои ја зголемуваат нивната површина.
Ред 213 ⟶ 209:
* Кај некои видови на животни во кожата има различни пигменти кои заедно со количеството на крвни садови ја определуваат бојата на кожата. Бојата на кожата кај некои животни им овозможува да се кријат од напаѓачите. Кај други животни бојата ги прави незабележливи во средината, а кај некои животни има предупредувачко обојување, односно таа ги плаши напаѓачите. Менувањето на бојата е предизвикано од ширење или стегање на посебни видови на клетки во кои има пигменти. Со движењето на пигментите во овие клетки се менува бојата на кожата. Некои видови ракови или жаби во покривката можат да имаат неколку видови пигменти кои се сместени во ѕвездести клетки. Телесната покривка кај повеќето животни е изградена од два типа ткива: епително и сврзно.
 
=== Телесна покривка кај безрбетницитебез’рбетниците ===
Телесната покривка кај безрбетницитебез’рбетниците се состои од еден слој од цилиндрични епителни клетки и е наречена епидермис. Овој слој се наоѓа над слој од клетки наречен базална мембрана. Кај прстенестите црви горниот слој на клетките во епидермисот е задебелен и создава заштитен слој наречен кутикула. Кај мекотелите, како што се полжавите и школките, телото е заштитено со варовита черупка.
 
Кај членконогите животни телото е прекриено со посебен вид обвивка наречена хитинска обвивка. Оваа обвивка има и заштитна и потпорна улога. При растење на животните оваа обвивка не може да се растегнува, па затоа периодично се отфрла, односно животното се преслекува. Ваквото преслекување кај некои членконоги се врши во текот на целиот живот (ракови). Спротивно на нив, кај инсектите и пајаците преслекувањето се врши на одредено време.
Ред 221 ⟶ 217:
 
=== Телесна покривка кај ’рбетниците ===
Телесната покривка кај сите ‘рбетници’рбетници е составена од покривен слој епидермис кој се состои од повеќеслоен епител. Овој слој на клетки ја покрива вистинската кожа. Кога одредени делови на овој дел се зајакнуваат се создава крзно, како што е случајот кај добитокот. Кај некои ‘рбетници’рбетници епителните клетки создаваат и складираат рожна белковина која е нерастворлива во вода. Кај најпросто градените хордови животни, туники, телото им е покриено со обвивка, или туника, која ги прави овие животни единствени во царството на животните.
Епидермисот кај рибите е тенок и не содржи рожна белковина. Повеќеклеточните жлезди во овој слој излачуваат слуз со што нивната кожа станува мазна и лигава. Тоа на рибите им помага полесно да пливаат. Кожата кај рибите создава коскени крлушки. Надворешните крлушки често се преобразуваат во лушпи.
Кожата кај водоземците е слична на кожата кај рибите, а се разликува само по отсуството на коскени лушпи и создавањето на рожна белковина. Таа е набрана, растеглива и влажна. Како што ‘рбетниците’рбетниците се приспособувале кон копнените услови за живеење, така количеството на рожнатиот слој се зголемувало и добивал се поголема заштитна улога. Овој дел на кожата кај влекачите создава тенок слој од рожни плочки. Кај повеќето од влекачите создаваат рожни лушпи или плочки кои го штитат телото од штетните зрачења и повреди и ја намалуваат загубата на водата од телото. Новите клетки што се развиваат во подлабоките слоеви на епидермисот, во вид на рожни слоеви кај желките се носат на себе, а кај змиите и некои гуштери се преслекуваат. Во кожата на влекачите имаат само неколку жлезди и поради тоа кај нив кожата е сува. Кај некои змии и гуштери има жлезди кои излачуваат материи, кои имаат предупредувачко обојување, што обезбедуваат заштита од напаѓачите.
Пердувите се најкарактеристичен дел за препознавање на птиците. Пердувите се израстоци на кожата. Тие претставуваат издолжени и распердушени рожни лушпи. Пердувите се составени од централна оска, што е навлезена во вдлабнатини на кожата
На горниот дел на оската има многу странични гранчиња. Секое странично гранче има ситни куки кои се спојуваат со куките на соседните гранчиња. На овој начин пердувите создаваат целина. Птиците кои се добри летачи, на своите крилја имаат збиен распоред на пердувите кој им овозможува полесно да летаат. Бидејќи пердувите се неживи творби со нивното стареење се отфрлаат и се заменуваат со нови.
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/wiki/Животни