Рагнар Фриш: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
KetiV (разговор | придонеси)
Создадена страница со: '''Рагнар Антон Китил Фриш''' (3 март 1895- 31 јануари 1973) бил Норвешки економист кој ја ос...
 
Нема опис на уредувањето
Ред 1:
{{Infobox scientist
| name = Рагнар Фриш
| image =
| image_size =
| birth_date = {{birth date|1895|3|3|df=y}}
| birth_place = [[Осло|Кристијанија]], [[Норвешка]]
| death_date = {{death date and age|1973|1|31|1895|3|3|df=y}}
| death_place = [[Осло]], [[Норвешка]]
| nationality = [[Норвешка]]
| field = [[Економија]]
| work_institutions = [[Универзитет Осло]]
| alma_mater = Универзитет Осло
| known_for = [[Економетрија]]<br />[[Производна теорија]]
| influences =
| influenced = [[Тригве Хавелмо]]
| prizes = [[Нобелова награда за економија]] (1969)
}}
 
'''Рагнар Антон Китил Фриш''' ({{роден|3 |март |1895}} - {{починат|31 |јануари |1973}}) бил Норвешки[[Норвешка|норвешки]] [[економист]] кој ја освоил првата Нобеловата[[нобелова награда за [[економија]] заедно со [[Јан Тинберген]], за неговото истражување и основање на [[Економетрија|економетријатаеконометрија]]та како наука. Во 1933 година Фриш прв го употребил зборот [[микроекономија]] упатувајќи на проучување на индивудалнитеиндивидуалните фирми и индустрии, и [[макроекономија]] кое што го поврзал со проучувањето на аграрната економија.
Во 1931 година, Фриш бил назначен за професор по економија и [[статистика]] во “Royal Frederick University” во Осло каде што предавал сè до неговото пензионирање во 1965 година.<ref>http://www.econlib.org/library/Enc/bios/Frisch.html</ref>
 
Во 1931 година, Фриш бил назначен за професор по економија и [[статистика]] во “Royal„Royal Frederick University”University“ во Осло каде што предавал сè до неговото пензионирање во 1965 година.<ref>http://www.econlib.org/library/Enc/bios/Frisch.html</ref>
==Биографија==
 
== Биографија ==
==== Детство и образование= ===
 
====Детство и образование====
Фриш бил роден на 3 март 1895 година во Осло. Неговиот татко, Антон Фриш, бил во бизнисот со накит (бил кујунџија), како и многу генерации пред него, па така и од Фриш се очекувало да ја продолжи долгогодишната семејната традиција. Па, на тој начин тој започнал да работи во една работилница во Осло. Но, поради инсистирање на неговата мајка Рагна Фредерик Китилсен, тој се запишал на Универзитет во Осло каде како главен предмет ја земал економијата. Фриш дипломирал во 1919 год. Во наредната година, тој станал соработник во работилницата на неговиот татко. Во 1921 година, Фриш добил стипендија која му овозможила да помине три години во [[Франција]], [[Англија]], [[Германија]] и [[Италија]] студирајќи [[математика]] и економија. Во 1923 година, тој се вратил во Норвешка и сватил дека неговата страст лежи во економијата, поради што продолжил со неговите истражувања во таа област.<ref>http://www.uio.no/english/about/facts/nobel-prize/ragnar-frisch.html</ref>
 
==== Кариера= ===
 
Во 20тите години на минатиот век, тој предавал за [[теорија на прозводствопроизводство]], за што подоцна во 1965 објавил книга на истата тема. Неговиот труд за пресметка на еластичности кој го составувал за време на војната, бил објавен дури во 1959 год. Тој работел и на познатиот програм за “макро динамички временски серии” , но никогаш не го завршил, ниту публикувал. Тој објавил и неколку трудови за [[теоријата на веројатност]] во 1925 година, и следната година се здобил со називот- доктор по математичка статистика.
 
Во 1927 година, Фриш добил стипендија од Рокфелер Фондацијата за да ги посети Соединетите Американски Држави. Таму барал други економисти заинтересирани во нови статистички и математички пристапи кон економијата, и на тој начин станал соработник со [[Ирвин Фишер]], Весли Клер Мајкл и Хенри Шулц. Иако патот понатака го водел кој Франција и Италија, тој морал да се врати во Норвешка поради смртта на неговиот татко. Тој една цела година посветил на модернизација и рекапитализација на работилницата на татко му. Тој го продал семејниот имот и пронашол поискусен кујунџија кој ќе му помага во бизнисот и ќе ја менаџира неговата работилница.
 
Во 1928 година се враќа на академската кариера, кога бил назначен за асистент професор по статистика и економија на Универзитетот во Осло. Во наредните две години, тој објавувал статии поврзани со [[статистичките временски серии]]. Во 1929 година, тој го објавил неговиот прв важен есеј за методите на економетријата “ Меѓусебниот однос на променливите вредности” кој бил проследен со “Статика и динамика во економската теорија”.
Во 1930, по покана на Ирвин Фишер, Фриш повторно заминал за САД да помине неколку години на Јејл (Yale) и во Минесота. Овие години биле многу плодни за неговиот живот, за кое време тој напишал некои одлични трудови и го основал Економетриското здружение.
 
Една година подоцна, Фриш се вратил во Осло каде станал редовен професор на Универзитет во Осло. Во 1932 тој го основал Факултетот за економија, кој бил поддржан од Рокфелер Фонадицијата, каде Фриш станал директор на истражување.Во меѓувреме, кога Нацистичка Германија ја окупирала Норвешка, тој бил затворен во концентрационен логор од октомври 1943 до октомври 1944.
 
Ред 21 ⟶ 43:
На него имало големо влијание разорувањето и пустошот од [[Втората Светска војна]] и [[Големата депресија]] , што сфатил дека ниту економијата, или пак политиката сами не можат да ги решат проблемите во светот. Тој кажал дека двете области мораат заедно да вложат напор за да успеат да го трансформираат општеството.
 
==== Приватен живот= ===
 
====Приватен живот====
Фриш се оженил со Мари Смедал во 1920 година, со која заедно имале ќерка Рагна. По смртта на неговата прва жена, Рагнар стапил во брак со неговата другарка од детството Астрид Јохансен.
==== Смрт= ===
 
Рагнар Фриш умрел на 31 јануари 1973 година, во Осло, Норвешка.<ref>http://www.nndb.com/people/585/000108261/</ref>
 
== Достигнувања ==
 
Рагнар Фриш бил тој кој ја трансформирал економијата во модерна наука. Тој иницирал значајни напредоци на полето на економијата и измислил одреден број на зборови во економетријата и макроекономијата. Во 1926 неговитот труд за теоријата на потрошувачите, помогнал во поставувањето на Нео-Валсариското истражување. Тој работел на временски серии во областа на економетријата во 1927 и линеарна регресиона анализа во 1934. Заедно со [[Фредерик Воу]], ја претставиле Фриш-Воу теоремата во 1933 година. Тој исто така, повеќе од дваесет години бил уредник на списанието “Економетрика”. Фриш вовел нови дисциплини во областа на економијата, вклучувајќи ги економетријата, макроекономијата и микроекономијата.
 
Како основач на Економетриското здружение (Econometric Society) и уредник на списанието “Економетрика”, во негова чест , на секои две години, се доделува Фришеровиот медал за најдобра статија во истоименото списание.
 
== Необјавени трудовитрудов и==
Рагнар ги објавувал неговите статии на четири јазици, вклучувајќи ги англискиот, норвешкиот, францускиот и германскиот. Додека некои негови трудови станале познати и прочуени, други останале необјавени и непознати за јавнста. Овие статии содржеле фрази кои биле малце потешки да се разберат за помалку школуваните луѓе во полето на математиката и статистиката. Голем број на неговите дела останале непубликувани поради неговиот перфекционизам, бидејќи сметал дека секогаш имало повеќе истражувања да се направат.<ref>http://web.quick.cz/jackmail/</ref>
 
Рагнар ги објавувал неговите статии на четири јазици, вклучувајќи ги англискиот, норвешкиот, францускиот и германскиот. Додека некои негови трудови станале познати и прочуени, други останале необјавени и непознати за јавнста. Овие статии содржеле фрази кои биле малце потешки да се разберат за помалку школуваните луѓе во полето на математиката и статистиката. Голем број на неговите дела останале непубликувани поради неговиот перфекционизам, бидејќи сметал дека секогаш имало повеќе истражувања да се направат.<ref>http://web.quick.cz/jackmail/</ref>
==Публикации==
•(1926). "Kvantitativ formulering av den teoretiske økonomikks lover”. Statsøkonomisk Tidsskrift 40: 299–334.
 
•(1926). "Sur un problème d'économie pure”. Norsk Matematisk Forenings Skrifter, Oslo 1 (16): 1–40.
 
•(1927). "Sammenhengen mellem primærinvestering og reinvestering". Statsøkonomisk Tidsskrift 41: 117–152.
 
•(1929). "Correlation and scatter in statistical variables". Nordic Statistical Journal 1: 36–102.
 
== Публикации ==
•(1929). "Statikk og dynamikk i den økonomiske teori". Nationaløkonomisk Tidsskrift 67: 321–379.
 
* (1926). "Kvantitativ formulering av den teoretiske økonomikks lover”. Statsøkonomisk Tidsskrift 40: 299–334.
•(1933). “Propagation Problems and Impulse Problems in Dynamic Economics.” Во чест на Густав Касел, London: Allen and Unwin, 1966.
* (1926). "Sur un problème d'économie pure”. Norsk Matematisk Forenings Skrifter, Oslo 1 (16): 1–40.
* (1927). "Sammenhengen mellem primærinvestering og reinvestering". Statsøkonomisk Tidsskrift 41: 117–152.
* (1929). "Correlation and scatter in statistical variables". Nordic Statistical Journal 1: 36–102.
* (1929). "Statikk og dynamikk i den økonomiske teori". Nationaløkonomisk Tidsskrift 67: 321–379.
* (1933). “Propagation Problems and Impulse Problems in Dynamic Economics.” Во чест на Густав Касел, London: Allen and Unwin, 1966.
* (1934). “Statistical Confluence Analysis by Means of Complete Regression Systems”. Oslo: University Institute of Economics.
* (1936). “Annual Survey of General Economic Theory: The Problem of Index Numbers.” Econometrica 4, no. 1: 1–38.
* (1970). “Econometrics in the World of Today.” In W. A. Eltis, M. F. Scott, and J. N. Wolfe, eds., Во чест на Рој Харод, Лондон.
 
== Наводи ==
•(1934). “Statistical Confluence Analysis by Means of Complete Regression Systems”. Oslo: University Institute of Economics.
{{наводи}}
 
== Надворешни врски ==
•(1936). “Annual Survey of General Economic Theory: The Problem of Index Numbers.” Econometrica 4, no. 1: 1–38.
 
* [http://nobelprize.org/nobel_prizes/economics/laureates/1969/frisch-autobio.html Автобиографија на страницата за Нобелова награда]
•(1970). “Econometrics in the World of Today.” In W. A. Eltis, M. F. Scott, and J. N. Wolfe, eds., Во чест на Рој Харод, Лондон.
* [http://www.nobel-winners.com/Economics/ragnar_frisch.html Рагнар Фриш на nobel-winners.com]
* [http://ideas.repec.org/e/pfr8.html IDEAS/RePEc]
 
{{Нобелова награда за економија}}
 
{{Authority control|VIAF=19739592}}
==Наводи==
{{Persondata
<references />
|NAME= Фриш, Рагнар
|ALTERNATIVE NAMES=
|SHORT DESCRIPTION= [[економија]]
|DATE OF BIRTH= 3 март 1895
|PLACE OF BIRTH= [[Осло]]
|DATE OF DEATH= 31 јануари 1973
|PLACE OF DEATH= [[Осло]]
}}
{{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Фриш, Рагнар}}
[[Категорија:Норвешки економисти]]
[[Категорија:Економетристи]]
[[Категорија:Добитници на Нобелова награда за економија]]
[[Категорија:Норвешки добитници на Нобелова награда]]
[[Категорија:Луѓе од Осло]]
[[Категорија:Родени во 1895 година]]
[[Категорија:Починати во 1973 година]]