Њујорк (град): Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
сНема опис на уредувањето
сНема опис на уредувањето
Ред 83:
Лоциран на природно пристаниште на брегот на Атлантскиот Океан во североисточниот дел на САД, градот се состои од пет [[Урбани подрачја во Њујорк|урбани подрачја]]: [[Бронкс]], [[Бруклин]], [[Менхетн]], [[Квинс]] и [[Стејтн Ајленд]]. Проценетата населеност на градот за 2008 година достигнува 8,3 милиони жители,<ref name="2008 Census population"/> и со површина од 790 km²,<ref name="NYC Land Estimate">{{цитирана веб страница |publisher=New York City Department of City Planning |title=NYC Profile |url=http://home2.nyc.gov/html/dcp/pdf/lucds/nycprofile.pdf |accessdate=2008-05-22|format=PDF}}</ref><ref name="NYT Land Estimate">{{cite news |publisher=''[[The New York Times]]'' (22 мај, 2008) |title=It’s Still a Big City, Just Not Quite So Big |first=Sam |last=Roberts |url=http://www.nytimes.com/2008/05/22/nyregion/22shrink.html |accessdate=2008-05-22}}</ref> Њујорк е [[Листа на градови во САД по густина на население|најгусто населениот]] голем град во САД.<ref>{{цитирана веб страница |url=http://www.demographia.com/db-2000city50kdens.htm |title=2000 Census: US Municipalities Over 50,000: Ranked by 2000 Density |publisher=Demographia |accessdate=2008-09-01}}</ref> Населението во [[метрополитенската област Њујорк]] е исто така во најголем број во државата, со 18,8 милиони во област од 17.400 km².<ref>{{цитирана веб страница|url=http://www.census.gov/popest/metro/files/2007/CBSA-EST2007-alldata.csv|publisher=U.S. Census Bureau |title=Annual Estimates of the Population of Metropolitan Statistical Areas: 1 април, 2000 to 1 јули, 2007|accessdate=2008-12-30}}</ref> Исто така, и [[метрополитенската област Њујорк|пошироката област на Њујорк]], која во 2008 година била дом на 22.155 милиони. Њујорк е основан како трговски центар од страна на [[Холанѓани]]те во 1624 година. Тогашното гратче било именувано [[Нов Амстердам]] се до 1664 година кога колонијата потпадна под контрола на [[Англиско кралство|Англија]]. Њујорк започнува да се смета за главен град на САД во периодот од 1785 се до 1790 година. Градот, како најголем од сите градови во САД, почнува да важи како таков од 1790 година.
 
Многу области и културни знаменитости во градот се добро познати низ целиот свет. [[Статуата на слободата]] поздравувала милиони [[Имиграција во САД|имигранти]] кои пристигнувале кон крајот на 19 и почетокот на 20 век. [[Волстрит]] во [[подолен Менхетн]], е доминантен финансиски центар од периодот на [[Втората Светскасветска Војнавојна]], и денес е седиште на [[Њујоршка берза|Њујоршката берза]]. Градот е дом на некои од [[Облакодер|највисоките згради во светот]].
 
Њујорк е град во кој се родиле многу културни движења, како што се [[Харлемската Ренесанса]] во литературата и визуелната уметност, [[Апстрактен експреонизам|Апстрактниот експреонизам]] (исто познат како „[[Њујоршка школа]]“) во сликарството, [[хип-хоп]]от, [[панк]]от, [[салса]]та, [[Диско музика|диското]] и [[Тин Пан Алеи]] во музиката, а претставува и дом на [[Бродвејскиот театар]].
Ред 94:
Регионот е населен со околу 5000 староседелци [[Ленапи]] во времето кога Европа за прв пат ја открила Америка во 1524, со помошта на [[Џовани Верацано]] италијански истажувач во служба на француското кралство кој го нарекол „Novvelle Angoulame“. Населувањето на европските жители во овој регион започнува со основањето на холандскиот центар за трговија со крзно, подоцна именуван како [[Нов Амстердам]], во јужниот дел од Менхетн во 1614. [[Питер Минуит]] главниот водач на холандската колонија, ја купил областа Менхетн од Ленапите во 1626 по цена од 1000 долари; една легенда којашто денес е побиена вели дека Менхетн бил купен за 24 долари.
 
Во 1664 амглиските трупи го освоиле градот, пошто тој бил преименуван во Њујорк, според [[англискиот војвода од Јорк и Албани]]. При крајот на [[Втора англо-холандска војна|Втората Англоангло-холандска војна]], Холанѓаните ја презеле контролата врз [[Ран]] (имот со бесценета вредност во тој период) во замена за англиската контрола врз Нов Амстердам (Њујорк) во Северна Америка. Многуте меѓуплеменски борби и бројните епидемии донесени со пристигнувањето на Европските народи причиниле огромни човечки загуби меѓу Ленапите во периодот помеѓу 1660 и 1670 година во 1700 година) популацијата на Ленапите се намалила и до 200. Во 1702 година градот загубил 10% од жителите поради [[жолта треска]], која брзо се проширила. Во периодот од 1702 до 1800 Њујорк претрпел не помалку од седум удари на епидемии од жолта треска.
 
Њујорк се здобил со важност за време на владеење на [[Британска империја|Британија]]. Во градот се одржало судењето [[Џон Питер Зенгер]] во 1735, кое помогнало за основање на [[Слобода на печатот|слободата на печатот]] во долниот дел на Менхетн. Во 1754, [[Универзитет Колумбија|Универзитетот Колумбија]] е основан како колеџ на кралството во долниот дел на Менхетн, од страна на Џорџ II од Велика Британија. Конгресот се состанал во Њујорк во октомври 1765 година, а [[Синови на Слободата|Синовите на Слободата]] го организирале градот, водејќи ги околу десет години британските трупи кои биле стационирани на тоа подрачје.
 
За време на [[Американска Револуционернареволуционерна Војнавојна|Американската Револуционернареволуционерна Војнавојна]], во областа на Њујорк се случиле неколку серии од поголеми битки, познати како ''[[њујоршкиЊујоршки војни]]''. По [[битката кај тврдината на Вашингтон]], која се случила во 1776 година во горниот дел на Менхетн, градот се претворил во воена и политичка база на Британија во Северна Америка, дури и како засолниште на бегалците од редовите на лојалистите, се до завршувањето на воената окупација во 1783. Пожар од огромни димензии довел до уништување на четвртина од градот за време на окупацијата. Собранието на [[Конгрес на Конфедерацијата|Конгресот на Конфедерацијата]] го именува Њујорк за главен град кратко по завршувањето на војната. Уставот САД бил ратификуван и во 1789 бил инаугуриран првиот [[претседател на САД]], [[Џорџ Вашингтон]]. За првпат во 1789 било одржано собранието на [[Конгрес на Соединетите Американски Држави|Конгресот]] и [[Врховен суд на Соединетите Американски Држави|Врховниот суд]] на САД, биле разработени правата; сите заедно во федералниот дом на Волстрит. До 1790 година Њујорк го надминал најголемиот град во САД, [[Филаделфија]].
 
[[Податотека:WK Vanderbilt 5th Ave Home.jpg|thumb|200px|left|Вендербилт Семејни Куќи во 1886]]
Ред 112:
[[Податотека:NewYorkCityManhattanRockefellerCenter.jpg|thumb|лево|200px|Менхетн во 1932]]
 
Ветераните од [[Втората Светскасветска Војнавојна]] во повоениот период создале економски бум и развојот на многу области-за изградба во источен Квинс. Од војната Њујорк излезе скоро без никакви штети и бил градот-водичводач на светот, со Волстрит на чело со Американскатаамериканската превласт кој станал доминантна економска сила, [[Седиште на Обединетите Нации|седиштето на ОН]] (комплетирано во 1950 година) го нагласува политичкото влијание на градот, а развојот на [[Апстрактен експресионизам|апстракниот експресионизам]] го постави Њујорк на местото на Париз, на местото како центар на светската уметност.
 
Во шеесетите години од 20 век, Њујорк се соочи со некои економски проблеми, пораснале стапките на криминалот, кои го достигнале својот врв во седумдесетите . Во 80-тите било поправено фискалното здравје на градот со помош на некои чекори во финансиската индустрија. До 90-тите, се намалиле стапките на криминалот, се забележале и нови емигратски бранови од Азија и Латинска Америка. Се појавиле нови битни сектори, како што е Силиконската долина кој расцветале во економијата на градот, а популацијата достигнала невиден број.