Карло Мартел: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
с Bot: Migrating 54 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q3301 (translate me)
сНема опис на уредувањето
Ред 1:
{{Infobox military person
|name= Карло Мартел, ФранскиФранкиски владетел
|image=[[File:Steuben - Bataille de Poitiers.png|300px]]
|caption=Карло Мартел е најпознат по неговата победа во [[Битка кај Тур|Битката кај Тур]], и сопирањето на инвазиите на муслиманите во Европа, како и за основањето на [[Каролиншка империја]]. (слика на платно, насликана од [[Шарл де Стебен]] од 1834 до 1837)
Ред 12:
{{Потекло на Каролинзите}}
 
'''Карло Мартел''' ({{lang-la|Carolus Martellus}}) (околу 688 – 22 октомври 741),<ref>{{Cite book|last=Schulman |first=Jana K. |title=[http://books.google.com/books?id=f_jLbHTM_zgC&pg=PA101&dq=Charles+Martel+688 The Rise of the Medieval World, 500-1300: A Biographical Dictionary] |publisher=[[Greenwood Publishing Group]] |year=2002 |page=101 |isbn=0313308179}}</ref><ref>{{Cite book|last=Littlewood |first=Ian |title=[http://books.google.com/books?id=u4ATzuYPXVYC&pg=PA34&dq=Charles+Martel+688 France] |publisher=[[Rough Guides]] |year=2002 |page=34 |isbn=1858288266}}</ref><ref>{{Cite book|last=Cawthorne |first=Nigel |authorlink=Nigel Cawthorne |title=[http://books.google.com/books?id=F-QawgVmYn8C&pg=PA52&dq=Charles+Martel+688 Military Commanders: The 100 Greatest Throughout History] |publisher=Enchanted Lion Books |year=2004 |pages=52–53 |isbn=1592700292}}</ref><ref>{{Cite book|last=Fouracre |first=Paul |title=[http://books.google.com/books?id=WsNnAAAAMAAJ&q=Charles+Martel+688&dq=Charles+Martel+688&pgis=1 The Age of Charles Martel] |publisher=[[Longman]] |year=2000 |page=55 |isbn=0582064759}}</ref><ref>{{Cite book|last=Kibler |first=William W. |last2=Zinn |first2=Grover A. |title=[http://books.google.com/books?id=4qFY1jpF2JAC&pg=PA205&dq=Charles+Martel+688#PPA205,M1 Medieval France: An Encyclopedia] |publisher=[[Routledge]] |year=1995 |pages=205–206 |isbn=0824044444}}</ref> буквално '''Карло Чеканот''', бил [[Франки|франскифранкиски]] воен и политички лидер, кој сслужел како [[мајордом]] на палатата под власт на [[Меровинзи| меровиншките]] кралеви и владеел ''де факто'' за време на [[интерегнум]]от (737–43) на крајот на неговиот живот, користејќи ја титулата [[Војвода и принц на Франките]]. Во 739 му била понудена титулата [[Римски конзул|Конзул]] од страна на [[папа]]та, но ја одбил.<ref>[http://www.bartleby.com/67/407.html The Frankish Kingdom]. 2001. The Encyclopedia of World History</ref> Тој е запаметен по победата во [[Битка кај Тур|битката кај Тур]] (исто така позната и како Битка кај Потје) во 732, во која ги победил [[муслиман]]ските војски и ја запрел исламската експанзија во Западна Европа.<ref>"Победата на Карло честопати се смета како одлучувачка во светската историја, бидејќи ја зачувала западна Европа од муслиманските освојувања и од Исламизацијата." [http://wwwa.britannica.com/eb/article-9060566 Battle of Tours - Britannica Online Encyclopedia]</ref>
Брилијантен генерал, се смета дека е важна фигура во [[средновековие]]то, кој одиграл значајна улога во развојот на [[феудализам| феудализмот]] и [[витештво| витештвото]], и кој ги поставил темелите на [[Каролиншка империја| Каролиншката империја]].<ref name=Fouracre>Fouracre, John. “The Age of Charles Martel''</ref><ref>deMartelly, Louis. [http://www.amazon.com/dp/1434360377]. "Charles Martel and the Lance of Destiny." Author Solutions (2008).</ref> Тој воедно бил и татко на [[Пипин Малиот]] и дедо на [[Карло Велики]].
 
Ред 19:
 
==Борбата за власт==
[[File:Francia at the death of Pepin of Heristal, 714.jpg|300px|thumb|лево|ФранскитеФранкиските кралства во време на смртта на Пипин Херисталски. Аквитанија (жолто) била надвор од власт на Арнулфидите а Неустрија и Бургундија (розово) биле обединети противејќи се на дополнителна доминација на Арнулфидите на високите позиции. Само Австразија (зелено) трпела арнулфски мајордом, прво Теудоалд а потоа Карло. Германските грофовства на иссток од Рона биле ''де факто'' надвор од франскафранкиска власт во тоа време.]]
Во декември 714, [[Пипин Херисталски]] умрел. Пред да умре, тој на барање на неговата жена Плектруда го назначил [[Теудоалд]], неговиот внук, синот на неговиот син [[Гримоалд II|Гримоалд]], за наследник на целото кралство. На ова веднаш се спротивставиле благородниците бидејќи Теудоалд бил дете кое имало одвај осум години. За да го спречи Карло да дојде во предност и да ја земе власта во своите раце, Плектруда го отрула во [[Колоњ]], град кој тогаш бил нејзина престолнина. Тоа го спречило да ја заземе [[Австразија]], но не и [[Неустрија]].
 
Ред 36:
==Зацврстување на моќта==
Откако ја поразил цела [[Австразија]], тргнал против [[Редбад, крал на Фризијците|Радбод]] и го протерал назад во неговите територии. Тој исто така ти протерал и [[Саксонци]]те преку [[Везер]] и ги осигурал границитеmdash;во име на новиот крал.
Во 718, Хилперик склучил сојуз со [[Одо Аквитански|Одо]], [[војвода на Аквитанија]], кој бил независен за време на граѓанската војна во 715, но кралот повторно бил поразен во [[Битка кај Соасон (718)|битката кај Соасон]], од страна на Карло. Кралот побегнал заедно со војводата јужно од Лоара а Рагенфрид побегнал во [[Анжер]]. Набргу Клотар IV починал и одо се откажал од Хилперик и во замена за признавање на неговото војводство, му го предал кралот на Карло кој го признал за крал на сите Франки во замена за тоа да добие кралска потврда на неговото мајордомство врз сите франскифранкиски кралства (718).
 
[[File:The Saracen Army outside Paris, 730-32 AD.png|266px|thumb|Сареценската војска пред Париз, 730-32, Јулиус Шнор вон Каролсфелд, ран 19 век.]]
Ред 46:
Кога умрел Хилперик II (во 720), Карло за негов наследник го назначил синот на Дагоберт III, [[Теудерик IV]], кој сé уште бил малолетен, и кој бил на престолот од 720 до 737. Кралевите кои ги именувал Карло (''мрзливи кралеви'') на кои наводно им служел како мајордом а впрочем ја имал целосната законодавна и извршна моќ имале само церемонијална улога и биле негови марионети; на крајот од своето владеење тие биле толку бескорисни што тој повеќе и не се трудел да ги именува. Во тоа време Карло уште еднаш ги нападнал Саксонците. Тогаш Неустријците под Рагенфрид се побуниле но лесно биле поразени (724). Рагенфрид ги дал своите синови за заложници во замена за тоа да ја сочува земјата. Ова било и крај на граѓанските војни за време на владеењето на Карло.
 
Следните шест години биле посветени на тоа да се наметне франскофранкиско влијание врз германските племиња. Меѓу 720 и 723, Карло се борел во Баварија каде војводите постепено станале независни владетели. Тој ги натерал [[Алемани]]те да му се придружат, а војводата [[Хугберт Баварски|Хугберт]] се предал на франскатафранкиската власт. Во 725 и 728, тој повторно навлегол во Баварија а во 730, извршил воен поход врз [[Лантфрид]], војвода од Алеманија, кој исто така станал независен, и го убил во тек на битката. Тој ги натерал Алеманите да се предададт на неговата власт и не назначил наследник на лантфрид. Со тоа јужна Германија уште еднаш станала дел од франскотофранкиското кралство исто како и северна Германија во тек на првите години на неговото владеење.
 
Во 721, [[емирот од Кордоба]] направил силна војска од [[Мароко]], [[Јемен]], и [[Сирија]] со цел да ја освои [[Аквитанија]], пространо војводство во југозападна Галија, имено под франскафранкиска власт но во пракса скоро независно кое било во рацете на [[Одо Аквитански]], откако меровиншките кралеви ја изгубиле моќта. Муслиманите го опседнале Тулуз, тогаш најзначаен град во Аквитанија, а Одо веднаш заминал да бара помош. Се вратил три месеци подоцна токму кога градот сакал да се предаде и ги поразил муслиманските окупатори на 9 јуни 721 во таканарешената [[Битка кај Тулуз (721)|Битка кај Тулуз]].
 
Поради ситуацијата во Иберија, Мартел помислил дека ќе му треба постојана војска која ќе биде целосно на располагање. (Во текот на [[Ран Среден век| Раниот Среден век]], војските биле на располагање дури после посевите и пред жетвите.) За да има соодветна пешадија која ќе се спротивстави на тешката муслиманска коњаница му требало пари да ги плати војниците кои доколку не би се бореле би работеле земјодели и би ги хранеле своите семејства. За да добие пари тој одземал дел од тоа што претходно го давал како донација на Црквата во текот на 724 до 732. Свештенството се налутило и за малку ќе го екскомуницирале доколку не се случела големата инвазија на муслиманите и победата врз истите од страна на Карло Мартел.