Јужноафриканска култура: Разлика помеѓу преработките
| [проверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
с Bot: Migrating 7 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q2621549 (translate me) |
сНема опис на уредувањето |
||
Ред 3:
{{вики}}
[[Јужна Африка]] е позната по својата етничка и културна разновидност. Оттаму и не постои една единствена култура на Јужна Африка. Во Јужна Африка се уште има значителен број на црно население кое живее во руралните средини и кое води многу сиромашен живот. А кај овие луѓе пак најмногу се почитува традицијата, бидејќи многу црнци се урбанизирале и го прифатиле западниот начин на живот, а погледите кон традиционалната култура ги занемариле. Урбанизираните црнци зборуваат англиски, но го зборуваат и нивниот мајчин јазик, африканс. Тие мала но значајна група која ги зборува Коисанските јазици, кои не припаѓаат во групата на единаесетте службени јазици, но се едни од други девет признати службени јазици. Постои мала група која ги зборува јазици кои се пред прагод на изумирање, тоа се најчесто семејствата Кои-Сан ( Khoi-San ), кои немаат никаков статус. Сепак, некои групи во Јужна Африка се обидуваат да ја промовираат употребата на јазиците и нивното оживување.▼
▲Јужна Африка е позната по својата етничка и културна разновидност. Оттаму и не постои една единствена култура на Јужна Африка. Во Јужна Африка се уште има значителен број на црно население кое живее во руралните средини и кое води многу сиромашен живот. А кај овие луѓе пак најмногу се почитува традицијата, бидејќи многу црнци се урбанизирале и го прифатиле западниот начин на живот, а погледите кон традиционалната култура ги занемариле. Урбанизираните црнци зборуваат англиски, но го зборуваат и нивниот мајчин јазик, африканс. Тие мала но значајна група која ги зборува Коисанските јазици, кои не припаѓаат во групата на единаесетте службени јазици, но се едни од други девет признати службени јазици. Постои мала група која ги зборува јазици кои се пред прагод на изумирање, тоа се најчесто семејствата Кои-Сан ( Khoi-San ), кои немаат никаков статус. Сепак, некои групи во Јужна Африка се обидуваат да ја промовираат употребата на јазиците и нивното оживување.
Припадниците на средната класа, кое вклучува и црно и бело население, индиско население, имаат сличен начин на живот како луѓето од Западна Европа, Северна Америка и Австралазија. Припадниците на средната класа најчесто учат и работат во странство за подобра изложеност во светските пазари.
Ред 11 ⟶ 9:
Индијците од Јужна Африка го зачувале своето културно богатство, јазик и религиозни верувања без разлика на тоа дали се христијани, хиндуисти или сунити или луѓе кои го зборуваат англискиот јазик. Индијските јазици како што се хиндискиот, телугу, тамилскиот и гуџарати јазиците се зборуваат многу поретко како втор јазик. Првите Индијци пристигнале со бродот Труро за да работат како чираци на полињата со шекерна репка во Натал, додека пак други дошле како трговци. Бранот имиграција по апартхејдот на Јужна Азија ( вклучувајќи го и Пакистан ) исто така влијаел врз културата на Индијците од Јужна Африка. Постои помала заедница на Кинези од Јужна Африка, сочинета од првите имигранти, имигранти од Тајван од ерата на апартхејдот и имигранти од Кина од ерата по апартхејдот.
Најстарите уметнички предмети се откриени во пештера во Јужна Африка. Тоа се мали школки во форма на полжав кои се нижеле на конец и служеле како ѓердан, а датираат од пред 75 000 години. Јужна Африка е лулка на човековиот род. Една карактеристика на нашиот род е уметноста ( потекнува од латинскиот збор ‘ars’ со значење изработена или составена од основен материјал ).
Ред 20 ⟶ 18:
Архитектурата на Јужна Африка ја отсликува богатата етничка и културна разновидност на земјата и нејзиниот историски колонијален период. Понатаму, влијанијата од други подалечни земји придонеле во разновиодноста на архитектонската сцена на Јужна Африка.
Ред 30 ⟶ 28:
Руралните пејсажи на Јужна Африка изобилуваат со традиционална африканска архитектура.
Од единствената социјална и политичка историја на Јужна Африка се родила група на писатели од локалната средина кои пишуваат за деновите на апартхејдот па се за животите на луѓето во „ новата Јужна Африка “.
Ред 46 ⟶ 44:
Џон Роналд Руел Толкин роден во Блумфонтејн во 1892 година, го напишал Хобитот, Господарот на прстените и Силмарилион.
Монган Воли Серот станал истакнат поет во 1970-тите години, чие најпознато дело е Ниедно бебе не мора да плаче , го отсликал секојдневниот живот на црните Јужноафриканци под апартхејдот. Закес Мда е уште еден познат романописец, кој во ист временски период станал и поет и драматург и романописец. За неговиот роман, Срцето на Црвенилото доби Награда за писателите на Федерацијата. Џон Максвел Куци за прв пат издал во 1970-тите години, а во 1983 година за неговиот роман Животот и времето на Мајкл К. ја добил [[Букерова награда|Букеровата награда]]. За романот Бесчестие од 1999 година ја доби втората Букерова награда како и Награда за писателите од Федерацијата во 2000 година. А во 2003 година ја добил Нобеловата награда за литература.
==Филм==
Додека многу странски филмови се продуцирани за Јужна Африка ( најчесто во нив станува збор за расни односи ), неколку локални продукции се познати надвор од границте на Јужна Африка. Исклучок е филмот од 1980 година, „[[Боговите
▲Додека многу странски филмови се продуцирани за Јужна Африка ( најчесто во нив станува збор за расни односи ), неколку локални продукции се познати надвор од границте на Јужна Африка. Исклучок е филмот од 1980 година, Боговите мора да се луди, поставен во Калахари . Станува збор за тоа како животот на една традиционална заедница на Бушманите се менува кога шише од кока кола било фрлено од авион. Покојниот Џејми Јуис , кој го напишал и режирал филмот Боговите мора да се луди , а во 1970-тите години се здобил со успех во прекуокеанските земји со неговите филмови Смешни луѓе 1 и 2 , слични на Тв серијалот Скриена камера во САД. Во истиот жанр спаѓа и филмот на Леон Шустер, Мора да се шегувате! кој е доста познат меѓу Јужноафриканците.
Филмот Дистрикт 9 , кој го режирал Нил Бломкамп и продуцирал Питер Џексон, несомнено најдобро ја отсликува Јужна Африка во последните години. Акцијата/ научна фантастика ја прикажува подкласата на бегалци вонземјани кои се присилени да живеат во сиромашните квартови на Јоханесбург, она што многумина го сметаат за креативна алегорија за апартхејдот. Имало критики за филмот но имал комерцијален успех низ светот, а бил номиниран за најдобар филм на Осумдесет и второто доделување на наградите Оскар.
▲'''Музика'''
Музиката на Јужна Африка претставува вистинско богатство. Многу музичари кои за време на апартхејдот пееле на африкански или англиски, нивната кариера ја започнале на традиционалните африкански јазици и го развиле единствениот стил наречен Кваито ( Kwaito ). Тука ќе ја споменеме Бренда Фаси и нејзината песна испееана на англиски “ Weekend special”. Меѓу познатите традиционални музичари спаѓа и Лејдисмит Блек Мамбацо ( Ladysmith Black Mambazo ), додека пак Совето Стринг квартетот ( Soweto String Quartet ) изведува класична музика со африкански стил. Историски гледано, на пејачите од Јужна Африка влијаеле европските музички стилови.
Ред 68 ⟶ 64:
Денес, големите корпорации како што се Сони, БГМ и ЕМИ се присутни на јужноафриканската сцена за да ја произведуваат и дистрибуираат Кваито музиката. Што се однесува до популарноста, Кваито музиката се пренесува преку радио, телевизија и списанија.
== Храна и пијалоци ==
{{Главна|Јужноафриканска кујна}}
===Винарство===
Јужна Африка е една од поголемите производители на вино, со најдобрите лозја во долините на Stellenbosch, Franschoek, Paarl и Barrydale. Виното од Јужна Африка датира уште од 1659 година, а видот Константиа се сметало за едно од најдобрите вина во светот. Пристап кон новите пазари отпочнал брзо со нова енергија и нови вложувања. Производството главно се концентрирало околу Кејп Таун, со лозјата и центрите за производтво во Paarl, Stellensch и Worcester.
Постојат околу 60 именувања на вината од Јужна Африка, кои биле воведени во 1973 година со хиерархија на назначени производствени региони, населби и одделенија. Вината мора да бидат направени 100 %
Ред 86 ⟶ 84:
За време на апартхејдот, училиштата за црнците биле предмет за дискриминација преку несоодветно финансирање и посебна програма наречена Банту Образование со кое се стекнувале со вештини само за работници. Поправање на овие нееднаквости се во фокусот на неодамнешната образовна политика.
Општо гледано сите расни и етнички групи во Јужна Африка имаат посебни верувања во однос на родовите улоги, кои во основа се смета дека жената е помалку важна или не заслужува моќ отколку мажите. Во повеќето африкански традиционални организации доминира машката популација. Дури во 1990-тите години, во некои рурални области на Јужна Африка, жените оделе само неколку метри позади мажите и сето тоа во согласност со традиционалните практики. Мал број на ултра конзервативни африкански религиозни верувања се поистоветуваат со Библијата дека придонесот на жените во општеството би требало да биде одобрен од или во име на мажите. Белците кои зборуваат англиски јазик настојуваат да бидат најлиберални групи и се осврнуваат кон прашања за родовите улоги.
Ред 95 ⟶ 93:
Иако со управниот и правниот систем на Јужна Африка се обезбедува еднаквост, постои општествено неприфаќање, особено во урбаните области. Геј жените од малите градови се често жртви на насилство и силување. Ова е вака бидејќи се претпоставуваа дека тие се закана за традиционалните мажи. Иако доказите за омраза може да влијаат во одлуките за поедини случаи, Јужна Африка нема посебно законодавство за „ злосторство на омраза “, многу организации за човекови прави ја критикуваат полицијата на Јужна Африка во нејзиниот неуспех во решавањето на злосторствата поттикнати од пристрасност.
Ред 101 ⟶ 99:
На пример, невладината организација ActionAid ја осуди неказнетоста и ги обвини владите кои премолчале пред пријавените убиства на лејзбејки во хомофобични напади во Јужна Африка. Така наречените “corrective “ силувања кои ги извршуваат мажите со цел дека ќе ја излечат лезбејката од нејзината сексуална ориентација. Заштитниците на човековите права веруваат дека причина за појавувањето на сексизмот и хомофобијата е тесно поврзана со фрустрацијата на мажите и нивната невработеност и сиромаштија.
Неколку важни научни и технолошки развивања потекнуваат од Јужна Африка. Во декември 1967 година, првото пресадување на срце го извршил кардио хирургот Кристиан Барнард во болницата Groote Schuur. Мах Тејлер ја пронашол вакцината против жолтата треска, Алан МекЛеод Кормак ја пронашол рендген компјутерската томографија, а Арон Клуг ги пронашол електронските микроскопски техники. Сите овие пронајдоци ( освен на Барнард ) се наградени со Нобелова награда. Во 2002 година, Сиднеј Бренер доби Нобелова награда за неговата работа во молекуларната биологија.
Ред 107 ⟶ 105:
Марк Шатлворт е основач на интернет безбедносната компанија Thawte, која ја презема светскиот лидер VeriSign. И покрај владините напори да го охрабрат претприемништвето во биотехнологијата, информатичката технологија и другите полиња на техниката, никакви други компании не биле основани во Јужна Африка. Сепак, тоа е целта на владата за измена на економијата за таа се повеќе да се осврнува кон технологијата, со сознание дека Јужна Африка не може да се натпреварува со економиите на Далечниот Исток и дека не секогаш може да се потпре на своите минерални богатства .
Најпопуларни спортови во Јужна Африка се фудбал, рагби и крикет. Преостанати спортови кои се поддржуваат се пливање, атлетика, голф, бокс, тенис и нетбол. Иако младите најмногу играат фудбал, интересот за кошарка, сурфање и скејбординг станува се поголем.
Ред 119 ⟶ 117:
Гери Плејер е награден за најдобар голфер на сите времења и е еден од петте голфери кој го освои Гран Слемот. други јузноафрикански голфери кои освоиле поголеми турнири се Боби Лок, Ерни Елс, Ретјеф Гусен, Тревор Имелман Луис Остујзен.
Јужна Африка е успешна и во извидништво, со многу традиции и церемонии пренесени од основачот на извидништвото, Роберт Бејден Повел кој во 1980-тите бил воен офицер во Јужна Африка. Јужноафриканската извидничка асоцијација е една од првите младински организации отворена за сите млади и стари од сите раси во Јужна Африка. Ова се случило на 2 јули 1977 година на конференцијата Quo Vadis.
[[Категорија:Јужноафриканска култура| ]]
[[Категорија:Категорија:Култура по националност]]
[[Категорија:Јужноафриканска Република]]
| |||