Џингис-хан: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
Нема опис на уредувањето
Ред 35:
 
Покрај неговите освојувања, Џингис Хан исто така делувал и врз културниот и економксиот подем на [[Монголци|Монголците]] и нивната империја. Под неговото водство, ујгурското писмо било во Монголската Империја. Овој валдетел исто така промовирал и верската толеранција во неговата држава. Денешните Монголци го сметаат за ''татко на Монголија''.
==Потекло ==
== Рано детство ==
=== Лоза ===
Темуџин бил роднина од таткова страна со Кабул Хан, Амбагај и Кутула Хан. Кога династијата Џин се здобила со повеќе татарска одошто со монголска подршка во 1161, тие го уништиле Кабул Хан<ref>Genghis Khan: His Life and Legacy, [[Blackwell Publishing]], 1991, стр. 9–10</ref>. Таткото на Џингис, Јесугеј, се истакнал како водач на Монголците.
 
=== Раѓање ===
Поради недостаток од повеќе податоци, има многу малку факти за раниот живот на Темуџин. Неколку извори постојат за неговиот ран живот, но до некоја мера се контрадикторни помеѓу себе. Темуџин бил роден во 1162 во Монголско племе во близина на планината [[Бурхан Халдун]] и реките [[Онон (река)|Онон]] и [[Херлен (река)|Херлен]], во близина на денешната местоположба на Улан Батор. [[Тајна историја на Монголците|Тајната историја на Монголците]] прикажува дека Темуџин бил роден со крваво топче во неговите раце, знак дека ќе бил голем лидер. Тој бил трето дете на неговиот татко [[Јесугај Батур]], минорен племенски водач на [[Кијади]]те<ref>{{цитирана книга|author=Morgan, David|title=The Mongols (Peoples of Europe)|year=1990|page=58}}</ref>. Според Тајната Историја, Темуџин бил именуван по татарски водич кој бил заробен од таткото на Џингис.
[[Податотека:onon.jpg|thumb|200px|лево|[[Онон (река)|Онон]], [[Монголија]] во есен, регион каде Темуџин се родил и израснал.]]
 
Поради недостаток од повеќе податоци, има многу малку факти за раниот живот на Темуџин. Неколку извори постојат за неговиот ран живот, но до некоја мера се контрадикторни помеѓу себе.
 
Темуџин бил роден во 1162 во Монголско племе во близина на планината [[Бурхан Халдун]] и реките [[Онон (река)|Онон]] и [[Херлен (река)|Херлен]], во близина на денешната местоположба на Улан Батор. [[Тајна историја на Монголците|Тајната историја на Монголците]] прикажува дека Темуџин бил роден со крваво топче во неговите раце, знак дека ќе бил голем лидер. Тој бил трето дете на неговиот татко [[Јесугај Батур]], минорен племенски водач на [[Кијади]]те<ref>{{цитирана книга|author=Morgan, David|title=The Mongols (Peoples of Europe)|year=1990|page=58}}</ref>. Според Тајната Историја, Темуџин бил именуван по татарски водич кој бил заробен од таткото на Џингис.
 
Кланот на Јесухеј бил именуван како Борџигин. Како и останатите племиња и тие биле номади. Бидејќи таткото на Џингис бил лидер на племето, Џингис важел како дел од благородничката класа. Оваа висока социјална положба му ја олеснило соработката со останатите номадски монголски племиња. Денес не постојат прецизни портрети од Џингис Хан, и секое прикажување на ликот на Џингис претставува уметничка презентација. Според персискиот историчар [[Рашид ал Дин]] во неговата книга „Хроники“ наследниците на Џингис Хан ги опишал како високи луѓе, со долги бради, црвенкасти коси и со зелени очи. Исто така, овој историчар ја опишал и првата средба помеѓу Џингис Хан и [[Кублај Хан]].
 
===Семејство ===
=== Ран живот и фамилија ===
Темуџин имал три браќа и една сестра: Хазар или Казар, Хаџиун и Темуге и Теулен. Покрај нив имал и двајца полу-браќа по име Бехтер и Белгутеј. Како и останатите монголски [[Номад|номадски]] племиња, животот на Темуџин бил тежок. На девет години, тој бил верен за неговата идна жена Борте, која била член на истото племе како и неговата мајка. Тој таму служел на Сансар, главата на куќата, сѐ додека не наполнил 12 години. Додека тој бил кај Сансар, неговиот татко бил отруен за време на јадење. Тогаш Темуџин се вратил дома за да ја превземе власта како [[Хан (титула)|хан]].
 
Наредните неколку години, [[Хоелиун]], мајката на Џингис Хан, живеела во сиромаштија ловејќи диви животни и собирајќи плодови. За време на еден лов, Темуџин го убил својот полубрат, Бехтер<ref>{{цитирана веб страница|accessdate=2008-05-20|url=http://www.csuchico.edu/~cheinz/syllabi/fall99/kong/Index1.htm|title=The Emperors of Emperors |publisher=[[California State University, Chico]]}}</ref>. Овој инцидент му обезбедила сигурна позиција за власт. За време на еден друг инцидент во [[1182]], Темуџин бил заробен и чуван како затвореник од поранешниот противник на таткото на Џингис Хан, [[Бџарцкулар]]. Подоцна со помош на индиот генерал на Џингис Хан, [[Чилаун]], тој успеал да побегне криејќи се во [[река]]. Во истото време двајца идни генерали му се приклучиле на Џингис Хан. Заедно со генералите, браќата и Џингис Хан создале воена сила спремна за експанзија.
 
За време на еден друг инцидент во [[1182]], Темуџин бил заробен и чуван како затвореник од поранешниот противник на таткото на Џингис Хан, [[Бџарцкулар]]. Подоцна со помош на индиот генерал на Џингис Хан, [[Чилаун]], тој успеал да побегне криејќи се во [[река]]. Во истото време двајца идни генерали му се приклучиле на Џингис Хан. Заедно со генералите, браќата и Џингис Хан создале воена сила спремна за експанзија.
 
Во меѓу време, ниту една од племенските конфедерации не биле обединети и поради тоа договорените [[брак]]ови биле сметани како обединување. Темуџин пораснал набљудувајќи ја политичката клима во [[Монголија]], опколен со насилство, грабежи, [[корупција]] и омраза помеѓу различните племиња а во исто време и под опасност од [[Кина|кинеска]] окипација. Мајката на Темуџин го учела него за политиката во Монголија и силата на политичкото здружување.
 
Во меѓу време, ниту една од племенските конфедерации не биле обединети и поради тоа договорените [[брак]]ови биле сметани како обединување. Темуџин пораснал набљудувајќи ја политичката клима во [[Монголија]], опколен со насилство, грабежи, [[корупција]] и омраза помеѓу различните племиња а во исто време и под опасност од [[Кина|кинеска]] окипација. Мајката на Темуџин го учела него за политиката во Монголија и силата на политичкото здружување. Како и што било договорено, Темуџин се оженил со Борте кога имал 16 години. Тоа му ги обезбедиле добрите односи со тоа племе и тие имале четири сина: [[Џочи]], [[Чагатај Хан]], [[Огедеј Хан]] и [[Толуи]]. Покрај овие, Џингис Хан имал многу други деца со останати жени но нема податоци за женски деца.
 
=== Религија ===