Средно време по Гринич: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
MerlIwBot (разговор | придонеси)
с Робот: Брише ur:مرکزی یورپی وقت (strongly connected to mk:Средноевропско време)
сНема опис на уредувањето
Ред 1:
{{Часовни зонипојаси во Европа}}
{{Часовни зонипојаси во Африка}}
[[Податотека:Greenwich clock.jpg|мини|десно|[[Кралска опсерваторија (Гринич)|Гриничкиот часовник]] со стандарди на мерките]]
'''Средното време по Гринич''' (крат. '''GMT''', од [[англ.]] ''Greenwich Mean Time'') is a term originally referring to [[сончево време|средно сончево време]] на [[Кралска опсерваторија (Гринич)|Кралската опсерваторија]] во [[Гринич]], [[Лондон]]. Може да се рече дека ова време е истоветно на [[координирано универзално време|координираното универзално време]] (UTC) andи whenкога thisсе isсмета viewed as aза [[часовначасовен зонапојас]], името „средно време по Гринич“ наоѓа особена примена во организациите поврзани со [[Велика Британија]] како што се [[Светска служба на Би-Би-Си|Светската служба на Би-Би-Си]],<ref>[http://www.bbc.co.uk/worldservice/institutional/2009/03/000000_gmt_1.shtml Што е тоа GMT? - Светска радиослужба на Би-Би-Си] Note that all broadcasters now transmit atomic time signals.</ref> [[Кралска морнарица|Кралската морнарица]], Метеролошката служба на Британија и други.
 
Пред воведувањето на UTC на [[1 јануари]] [[1972]], средното време по Гринич (наречено и „зулу-време“) било исто со [[универзално време|универзалното време]] (UT), што претставува стандарден астрономски концепт кој наоѓа примена во голем број на технички полиња. Астрономите повеќе не го користат поимот „средно време по Гринич“.
Ред 13:
 
==Историја==
Кога Британија станала напредна поморска сила, секој британски брод имал барен по еден времемерач (хронометар) наместен на GMT за да може да ја пресмета неговата [[географска должина]] во однос на гриничкиот меридијан, кој договорно се смета за [[нулти меридијан]] (прифатено ширум светот во 1884). GMT не се однесувало на времето на самиот брод, кое и понатаму било сончево време. Поради големиот морепловен сообраќај и врски на Британија, GMT било прифатено ширум светот како упатно време, независно од местоположбата. Највеќето часовни зонипојаси се изразувале во часови и половини часови „понапред од GMT“ или „поназад од GMT“.
 
Средното време по Гринич во е прв пат усвоено од Железничката управа на Велика Британија во 1847, и следната година прифатено од речиси сите железнички превозници. Постепено низ годините GMT наоѓало разни други примени, но во 1858 е досудено дека службено време мора да биде „локалното средно време“. Ситуацијата се изменила во 1880, кога GMT станало законски пропишано време низ сета Велика Британија. GMT was adopted on островот [[Ман (остров)|Ман]] во 1883, [[Џерси]] во 1898 и [[Гернзи]] во 1913. Ирска го усвоила GMT во 1916, укинувајќи го даблинското средно време.<ref name="Myers">Myers (2007).</ref> На 5 февруари 1924 започнало емитувањето на [[часовен сигнал|часовни сигнали]] од Гриничката опсерваторија, со тоа исфрлајќи ја од употреба [[часовна топка|часовната топка]].
Ред 19:
Вртењето на земјата во текот на едно деноноќие е помалку неправилно и полека забавува. Затоа се користат [[атомски часовник]] кои се многу постабилни. На 1 јануари 1972, GMT е заменет како меѓународно упатно време со [[координирано универзално време|координираното универзално време]] (UTM), кое се одржува со низа атомаски часовници на разни места во светот. [[Универзално време|Универзалното време (UT)]], a term introduced in 1928, initially го означувало средното време во Гринич утврдено по традиционален пат, во склад со првично определениот универзален ден. На 1 јануари 1956 (по одлука на [[IAU]]) овој „сиров“ облик на UT ја добил ознаката UT0 и потоа бил практично заменет со повточнетите облици [[UT1]] (UT0 прилагодено на ефектите од поместувањето на половите<ref>[http://www.iers.org/MainDisp.csl?pid=101-181 UT1 - објаснување на страницата на IERS] {{en}}</ref>) и UT2 (UT1 прилагодено на сезонските варијации во вртењето на Земјата). Денес при одредувањето на UTC се одзема или додава [[престапна секунда|престапни секунди]], така одржувајќи го во опсег од 0,9 секунди од UT1.
 
==Часовен појас==
==Часовна зона==
Земјите означени со темносина боја на картата го користат [[западноевропско летно време|западноевропско летно време]] и лете го поместуваат часовникот за еден час понапред. Во Британија ова време се нарекува [[британско летно време]] (BST); во Ирска се нарекува ирско стандардно време (IST)<ref>Standard Time Act, 1968.</ref> — и се менува во GMT зиме. Земјите означени со светлосина боја користат UTC/GMT/WET преку целата година.
 
==Недоследности помеѓу пропишаното и географското време по Гринич==
Покрај географските, постојат и политички и економски критериуми при утврдувањето на часовните појаси. Затоа часовните зонипојаси не се совпаѓаат точно со меридијанските линии. Земено чисто [[географија|географски]], зонатапојасот „GMT“ би се протегала точно помеѓу меридијаните 7°30' ЗГД и 7°30' ИГД. Но поради претходно споменатото, постојат места во Европа чие ''физичко'' време е UTC, но всушност користат другадруг часовначасовен зонапојас (особено [[UTC+1]]). Од истите причини, има и подрачја во Европа што користат UTC, иако ''физички'' се во зонатапојасот [[UTC-1|UTC&minus;1]] (на пр. најголемиот дел од [[Португалија]]), па дури и UTC&minus;2 (најзападниот дел на [[Исланд]]). Бидејќи зонатапојасотпојасот UTC во Европа е „поместена“ на запад, на само 1°45' ИГД, [[Лоустофт]] во [[Англија]] е најисточното населено место во Европа кајшто важи UTC. Еве список на „недоследности“:
 
;Земји (или делови однив) западно од of 22°30' ЗГД (''физички'' UTC&minus;2) што користат UTC
Ред 72:
[[Категорија:Време]]
[[Категорија:Мерење на време]]
[[Категорија:ВременскиЧасовни зонипојаси]]
[[Категорија:Географија на Лондон]]