Средно време по Гринич: Разлика помеѓу преработките
[проверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
с Робот: Брише ur:مرکزی یورپی وقت (strongly connected to mk:Средноевропско време) |
сНема опис на уредувањето |
||
Ред 1:
{{Часовни
{{Часовни
[[Податотека:Greenwich clock.jpg|мини|десно|[[Кралска опсерваторија (Гринич)|Гриничкиот часовник]] со стандарди на мерките]]
'''Средното време по Гринич''' (крат. '''GMT''', од [[англ.]] ''Greenwich Mean Time'') is a term originally referring to [[сончево време|средно сончево време]] на [[Кралска опсерваторија (Гринич)|Кралската опсерваторија]] во [[Гринич]], [[Лондон]]. Може да се рече дека ова време е истоветно на [[координирано универзално време|координираното универзално време]] (UTC)
Пред воведувањето на UTC на [[1 јануари]] [[1972]], средното време по Гринич (наречено и „зулу-време“) било исто со [[универзално време|универзалното време]] (UT), што претставува стандарден астрономски концепт кој наоѓа примена во голем број на технички полиња. Астрономите повеќе не го користат поимот „средно време по Гринич“.
Ред 13:
==Историја==
Кога Британија станала напредна поморска сила, секој британски брод имал барен по еден времемерач (хронометар) наместен на GMT за да може да ја пресмета неговата [[географска должина]] во однос на гриничкиот меридијан, кој договорно се смета за [[нулти меридијан]] (прифатено ширум светот во 1884). GMT не се однесувало на времето на самиот брод, кое и понатаму било сончево време. Поради големиот морепловен сообраќај и врски на Британија, GMT било прифатено ширум светот како упатно време, независно од местоположбата. Највеќето часовни
Средното време по Гринич во е прв пат усвоено од Железничката управа на Велика Британија во 1847, и следната година прифатено од речиси сите железнички превозници. Постепено низ годините GMT наоѓало разни други примени, но во 1858 е досудено дека службено време мора да биде „локалното средно време“. Ситуацијата се изменила во 1880, кога GMT станало законски пропишано време низ сета Велика Британија. GMT was adopted on островот [[Ман (остров)|Ман]] во 1883, [[Џерси]] во 1898 и [[Гернзи]] во 1913. Ирска го усвоила GMT во 1916, укинувајќи го даблинското средно време.<ref name="Myers">Myers (2007).</ref> На 5 февруари 1924 започнало емитувањето на [[часовен сигнал|часовни сигнали]] од Гриничката опсерваторија, со тоа исфрлајќи ја од употреба [[часовна топка|часовната топка]].
Ред 19:
Вртењето на земјата во текот на едно деноноќие е помалку неправилно и полека забавува. Затоа се користат [[атомски часовник]] кои се многу постабилни. На 1 јануари 1972, GMT е заменет како меѓународно упатно време со [[координирано универзално време|координираното универзално време]] (UTM), кое се одржува со низа атомаски часовници на разни места во светот. [[Универзално време|Универзалното време (UT)]], a term introduced in 1928, initially го означувало средното време во Гринич утврдено по традиционален пат, во склад со првично определениот универзален ден. На 1 јануари 1956 (по одлука на [[IAU]]) овој „сиров“ облик на UT ја добил ознаката UT0 и потоа бил практично заменет со повточнетите облици [[UT1]] (UT0 прилагодено на ефектите од поместувањето на половите<ref>[http://www.iers.org/MainDisp.csl?pid=101-181 UT1 - објаснување на страницата на IERS] {{en}}</ref>) и UT2 (UT1 прилагодено на сезонските варијации во вртењето на Земјата). Денес при одредувањето на UTC се одзема или додава [[престапна секунда|престапни секунди]], така одржувајќи го во опсег од 0,9 секунди од UT1.
==Часовен појас==
Земјите означени со темносина боја на картата го користат [[западноевропско летно време|западноевропско летно време]] и лете го поместуваат часовникот за еден час понапред. Во Британија ова време се нарекува [[британско летно време]] (BST); во Ирска се нарекува ирско стандардно време (IST)<ref>Standard Time Act, 1968.</ref> — и се менува во GMT зиме. Земјите означени со светлосина боја користат UTC/GMT/WET преку целата година.
==Недоследности помеѓу пропишаното и географското време по Гринич==
Покрај географските, постојат и политички и економски критериуми при утврдувањето на часовните појаси. Затоа часовните
;Земји (или делови однив) западно од of 22°30' ЗГД (''физички'' UTC−2) што користат UTC
Ред 72:
[[Категорија:Време]]
[[Категорија:Мерење на време]]
[[Категорија:
[[Категорија:Географија на Лондон]]
|