Епистемологија: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
с r2.7.2) (Робот: Додава ilo:Epistomolohia
сНема опис на уредувањето
Ред 1:
{{внимание}}
'''Епистемологијата''' (од грчкиот[[грч.]] ἐπιστήμη (epistēmē), што значи „знаење„''знаење'', наука“''наука''“, и λόγος (logos), што значи „знаење“„''знаење''“) е гранка на филозофијата[[философија]]та која се занимава со природата и опсегот (ограничувањата) на знаењето[[знаење]]то. Ги опфаќа прашањата:
 
- Што е знаењето?
-# КакоШто се добивае знаењето?
-# Како госе знаемедобива она што го знаемезнаењето?
# Како го знаеме она што го знаеме?
Голем дел од дебата за ова поле се фокусира на анализирањето на природата на знаењето и како е поврзано со сродните замисли како вистина, верба и оправдување. Исто така, се однесува и на начините за добивање на знаење, како и на скептицизам за различни тврдења за знаење.
 
Терминот бил воведен од шкотскиот филозоф Џејмс Фредерик Фериер (1808–1864). Голем број од дефинициите во речниците може да дадат впечаток дека епистемологијата е тесно поврзана со критичкото размислување: „студија или теорија за природата и основи на знаење особено со упатување на нејзините граници и валидност“ (Merriam-Webster's Online Dictionary, 11th Edition). Но делумно затоа што епистемологијата го дефинира познавањето како вистина, за разлика од критичкото размислување, епистемологијата речиси ги игнорира механизмите, темите и методите нагласени во критичкото размислување, како што се тестирањето за специфични пропозиции, логични недоследности, нејаснотии и измама кои се среќаваат во секојдневни услови и решавање проблеми.
Голем дел од дебатадебатата за ова поле се фокусира на анализирањето на природата на знаењето и како тоа е поврзано со сродните замисли како [[вистина]], [[верба]] и [[оправдување]]. Исто така, се однесува и на начините за добивање на знаење, како и на [[скептицизам]] за различни тврдења за знаење.
Во физиката, концептот на епистемологија е битен во модерната интерпретација на квантната механика, и се употребува од многу автори за анализирање на делата на доминантните физичари како што се Вернер Хајзенберг, Макс Борн и Волфганг Паули.
 
Терминот бил воведен од шкотскиот филозоф [[Џејмс Фредерик Фериер]] (1808–1864). Голем број од дефинициите во речниците може да дадат впечаток дека епистемологијата е тесно поврзана со [[Критичко мислење|критичкото размислување]]: „студија„истражување или теорија за природата и основиосновите на знаењезнаењето, особено со упатување на нејзините граници и валидност“ (Merriam-Webster's Online Dictionary, 11th Edition). Но, делумно затоа што епистемологијата го дефинира познавањето како вистина, за разлика од критичкото размислување, епистемологијата речиси ги игнорира механизмите, темите и методите нагласени во критичкото размислување, како што се тестирањето за специфични пропозиции, логични недоследности, нејаснотии и измама кои се среќаваат во секојдневни услови и решавање проблеми.
 
Во физиката[[физика]]та, концептот на епистемологија е битен во модерната интерпретација на [[Квантна механика|квантната механика,]] и се употребува од многу автори за анализирање на делата на доминантните физичари како што се [[Вернер Хајзенберг]], [[Макс Борн]] и [[Волфганг Паули]].
 
==Знаење==
 
=== Знаење дека, знаење како и знаење преку дознавање ===
Во овој дел, и во епистемологијата општо, знаењето кое обично се дискутира е пропозициското знаење, исто познато и „знаење дека“. Ова е различно од „знаење како“ и „знаење преку дознавање“. На пример: во математика, познато е дека 2 + 2 = 4, но постои и знаење како да се пресмета два броја и знаење на лице, знаење на место, на предмет или на активност. Некои (иако не сите) филозофи сметаат дека има битна разлика меѓу „знаење дека“, знаење како“ и знаење преку дознавање“, каде епистемологијата примарно се интересира за првото.
 
Бертрант Расел е познат по тоа што правел разлика на „знаење преку опис“ (форма на знаење дека) и „знаење преку дознавање“ во Проблемите на филозофијата. На Гилберт Рајл честопати му се припишува нагласувањето на разликата меѓу знаење како и знаење дека во Концептот на умот. Во Лично знаењ, Михаел Поланји дискутира за епистемолошката релевантност на знаење како и знаење дека; употребува пример со актот на баланс при возењето велосипед, сугерира дека теоретското знаење на физиката кое вклучува одржување на состојба на баланс не може да го замени практичното знаење на тоа како да се вози, и дека е важно да се разбере како обете се утврдени. Оваа позиција во суштина е на Рајл, кој спори дека неуспевањето да се признае разликата меѓу знаењето дека и знаењето како води до суров регрес.
Во овој дел, и во епистемологијата општо, знаењето кое обично се дискутира е [[пропозициското знаење]], исто познато и како „знаење дека“. Ова е различно од „знаење како“ и „знаење преку дознавање“. На пример: во [[математика]], познато е ''дека'' 2 + 2 = 4, но постои и знаење ''како'' да се пресметасоберат два броја и знаење на ''лице'' (на пример, еден човек), знаење на ''место'' (пр., родниот град на еден човек), на ''предмет'' (пр., колите) или на ''активност'' (пр., собирање). Некои (иако не сите) филозофифилософи сметаат дека има битна разлика меѓу „знаење дека“, знаење„знаење како“ и знаење„знаење преку дознавање“, кадепри што епистемологијата примарно се интересира за првото.
 
Бертрант[[Бертранд Расел]] е познат по тоа што правел разлика на „знаење преку опис“ (форма на знаење дека) и „знаење преку дознавање“ во Проблемите на филозофијата. На Гилберт Рајл честопати му се припишува нагласувањето на разликата меѓу знаење како и знаење дека во Концептот на умот. Во Лично знаењ, Михаел Поланји дискутира за епистемолошката релевантност на знаење како и знаење дека; употребува пример со актот на баланс при возењето велосипед, сугерира дека теоретското знаење на физиката кое вклучува одржување на состојба на баланс не може да го замени практичното знаење на тоа како да се вози, и дека е важно да се разбере како обете се утврдени. Оваа позиција во суштина е на Рајл, кој спори дека неуспевањето да се признае разликата меѓу знаењето дека и знаењето како води до суров регрес.
Во поново, некои епистемолози (Соса, Греко, Кванвиг, Загзебски) спорат дека епситемиологијата треба да ги издигнува карактеристиките на луѓето (имено, интелектуалните доблести), а не само карактеристиките на пропозициите или пропозиционалните ментални ставови. Една причина тоа што се вели дека повисоките форми на когнитивен успех (имено, разбирањето) вклучува карактеристики кои не може да бидат проценети од оправдано поглед на знаење на оправдано вистинско верување.