Македонско движење и српската пропаганда: Разлика помеѓу преработките

'''Македонското движење и српската пропаганда''' првите контакти ги остваруваат во средината на 70-те години на [[19 век]], а поголема заедничка соработка се забележува во текот на 80-те години на [[19 век]]. До соработка меѓу двете страни дошло поради отворениот ''Македонизам[[македонизам]]'' од страна на [[Српска пропаганда во Македонија|српската пропаганда]], како и интересот на македонските дејци за помош против се повеќе засиленото настапување на бугарската црковно-просветната пропаганда во [[Македонија]]. Соработката меѓу двете страни траела до оној момент кога [[Македонците]] ги откриле вистинските намери на [[Белград]] и неговите пропагандисти.

По обединувањето на кнежествотоКнежеството [[Бугарија]] и [[Источна Румелија]] доаѓа до засилување на [[Бугарска пропаганда во Македонија|Бугарската пропаганда во Македонија]]. Српските владеачкивладејачки кругови истакнале дека треба да се преземат енергични мерки за заштита на српските интереси во [[Македонија]] од налетите на [[Бугари]]те <ref><small>''Ванчо Ѓорѓиев, Слобода или Смрт, Македонското националноослободително дело во Солунскиот вилает 1893 - 1903 година, Скопје, Институт за историја - Филозофски Факултет''</small> </ref>. Биле преземени активности на различни нивоа, а тоа вклучувало и придобивање на [[Македонците]] на страната на [[Србија]], а македонските дејци биле подготвени пак за соработка со секој кој би можел да им помогне да се трасира македонската идеја.

{{Цитатник|''Српската националистичка пропаганда, со оглед на своите слаби позиции во Македонија, испратила свои најеминентни емисари со задача да ја проучат положбата во врска со натамошната дејност меѓу македонскиот народ. Во допир со македонскиот народ емисарите установиле дека нациоанлниотнационалниот дух во Македонија стигнал до тој степен што и самиот Исус Христос да слезе од небото не може да го убеди Македонецот дека тој е Бугарин или Србин'' <ref name="SDIM" />}}

Затоа [[Српска пропаганда во Македонија|српската пропаганда]] решила да ги придобие [[Македонците]] и преку нив да се загрозат интерсеитеинтересите на [[Софија]] и да се подобрат позициите на [[Белград]] во [[Македонија]]. За да се постави бариера пред бугарските навлегувања во [[Македонија]], [[Срби]]те ја подржалеподдржале идејата дека:

''Македонизмот'' како концепт бил дооформен од [[Стојан Новаковиќ]]. Тој сметал дека: ''српската пропаганда ќе постигне најголем успех ако на бугаризмот му го спротистависпротивстави македонизмот како етапа за сузбивање на бугарската пропаганда во Македонија. Тој оваа своја идеја и ја предложил во 1888 година на својата влада во Белград <ref name="SDIM" />.'' Истакнувајќи:

{{Цитатник|''Бидејќи бугарската идеја, како што ни е познато, фати длабоки корени во Македонија, јас сметам дека речиси е невозможно сосем да се поколеба изнесувајќи ја спроти неа само српската идеја. Таа идеја, се плашам, нема да биде во сосотојбасостојба, како чиста и гола спротивност, да ја потисне бугарската идеја, па затоа на српската идеја ќе и биде помош некаков сојузник кој би бил остро против бугаризмот, а кој во себе би имал и елементи кои народот и народните чуствачувства можат да ги повлечат со себе, отцепувајќи ги од бугаризмот. Тој сојузник го гледам во македонизмот или, во извесни мудро одбележани граници, во одгледување на македонскиот дијалект и македонската посебност. Нема ништо толку спротивно на бугарските тенденции како тоа. Со никого Бугарите не можат да дојдат во понепомирлива положба отколку со македонизмот'' <ref name="SDIM" />}}

Со други зборови требало да се искористат патриотските чуствачувства на [[Македонците]] против [[Бугарска пропаганда во Македонија|бугарската пропаганда]] и да се засилат позициите на [[Срби|Србите]] во [[Македонија]].

:''1) ОтсранувањеОтстранување на Бугарската егзархија од Македонија, која е носител на бугаризмот''

:''4) Воведување на македонскиот јазик во училишната наставнастава и администрација овво Македонија''

И покрај фактот дека програмата и противречела на српската националистичка програма, сепак срспкитесрпските пропагандисти таквата програма ја прифатиле сметајќи дека ќе ја легализираат својата дејност меѓу макеоднскиотмакедонскиот народ и ќе го придобијат [[Таен македонски комитет|Тајниот македонски комитет]].

Во [[1887]] година во [[Цариград]], [[Коста Групче]] и [[Наум Евро]] со посредство на српскиот дипломатски преставникпретставник [[Стојан Новаковиќ]], од Великиот везир побарале издавање на ''Македонски лист''<ref name="spomeni"><small>''Љ. Љапе, Одбрани текстови II дел''</small></ref>. Весникот требало да се издава на ''чист македонски дијалект''<ref name="spomeni"/> и би пропагирал дека:

{{Цитатник|''нашата таковинататковина нема ништо општо со околните државички... и избегнување и строго предупредување од нивните интриги''''' <ref name="spomeni"/>}}

Барањето не било прифатено од страна на Великата порта. Во учебната [[1887]]/[[1888]] година дошло до бунт во [[Солунска машка гимназија „Св. Кирил и Методиј“|солунската гимназија]]. Поводот за бунтот биле политичките борби кој се воделе меѓу русофобите и русофилите во [[Бугарија]], првите биле [[Стефан Стамболов]], а вторите со [[Бугарска егзархија|Бугарската егзархија]]. Овие борби се пренеле во солунската црковно-училишна општина и во [[Солунска машка гимназија „Св. Кирил и Методиј“|Солунската машка гимназија]]. Учениците овие борби ги искористиле да го постватпостават прашањето за воведување на [[македонскиот јазик]] во наставата. Тие истакнале: ''дека не можат да работат на бугарски јазик, туку сакале да работат и да им се предава на нивниот домашен, македонски дијалект''

Поради овој бунт од гиманзијатагимназијата биле исклучени 38 ученика, од кокои 14 седмокласници. Во овој бунт предводници биле [[Даме Груев]] и [[Петар Поп Арсов]].

По исклучувањето на 38 ученика од [[Солунска машка гимназија „Св. Кирил и Методиј“|Солунска машка гимназија ]] тие преку [[Темко Попов]] стапиле во контакт со српскиот конзул Петар Карастојановиќ. Конзулот од своја страна им ветил дека ќе им овозможи да го продолжат образованието во Србија и дека ќе им биде дадена и финансиска поткрепа. Според [[Српска пропаганда во Македонија|српската пропаганда]] ученици по шкловувањетошколувањето: ''требало да се вратат по своите родни места и таму да дејствуваат во полза на српската идеја''

Поради таквата агитација тие биле исклучени, а во меѓувреме меѓу македонските ученици во [[Белград]] почнал да делува бугарскиот агент Минчович. Тој им ветил дека ако заминат за [[Бугарија]] ќе можат да дејствуваат врз македонска основа. Затоа набргу 34 ученика се нашле во [[Софија]] каде ја продолжиле својата агитација во против пропагнадитепропагандите.

Имено меѓу овие ученици имало идни дејци на [[Македонско студенскостудентско друштво|Македонското студенскостудентско друштво]], [[Лозарско движење|Лозарското движење]] и [[Македонска револуционерна организација|Македонската револуционерна организација]], односно македонската млада интелигенциинтелигенција тргнала по свој сопствен пат од кој немало враќњевраќање назад.

И покрај сите обиди на српските пропагнадистипропагандисти да ги искористат [[Македонците]] сепак таквото делување на [[Српска пропаганда во Македонија|српската пропаганда]] имала позитивно вцлијаниевлијание во развојот на македонсктомакедонското национално движење, а тоа го констатирал и самиот [[Стојан Новаковиќ]] во српскиот весник [[Отаџбина (весник)|Отаџбина]]:

Српската пропаганда не успеала да ја реализира својата намера, односно кога [[Македонците]] ја насетиле таквата позадина, тргнале по свој сопствен пат динстанцирајќидистанцирајќи се од сите надворешни влијанија. [[Крсте Петков Мисирков]] во својата книга [[За македонцките работи]] истакнува:

{{Цитатник|''Мислата за национално обединување на Македонците, иако под маската бугарска, се зафати во 1890 г. Во крајот на 1889 год. се префрлија во Бугарија 30-40 души ученици и студенти Македонци од Белград во Софија. Тие ученици се душата на сите настани во Македонија оттогаш досега. Тие беа запознаени со Србија и Бугарија, со нивните култури и цели во Македонија. Тие и ја сознаа опасноста за дележ на Македонија помеѓу тие две држави - ако Македонците самите не се вооружат за да си извојуваат сами, со сви сопствени сили и средства слобода и со тоа да го предупредат дележот на Македонија. По нивна иницијатива во почетокот на деведесетите години се образува едно национално сепаратистичко движење со цел да се одделат интересите на Македонците од бугарските со издигнување на едно од македонските наречја на степен на литературен јазик за сите Македонци. Орган на тоа сепаратистичко движење на Македонците во Бугарија беше списанието „Лоза”. Но тоа духовно движење на Македонците не и’ се бендиса на бугарската стамболовска влада, којашто забрани да се издава „Лоза” и фати да ги гони Македонците сепаратисти. Од тоа уште време побегна Дамјан Груев, којшто беше во бројот на Македонците ученици што паминаапоминаа од Белград во Софија и во бројот на сепаратистите. Немајќи во Бугарија почва за национален сепаратизам, Македонците што пребегаа од Белград во Софија, се зафатија со образување на револуционерни организации во Бугарија и во Македонија.Видните Македонци револуционери сепаратисти, како Делчев, беа само ученици на првото поколение Македонци ученици српски и бугарски. Исто така и Сарафови другите подоцнешни револуционери се јавија само како нивни продолжувачи и следбеници, но не иницијатори на револуционерната организација. Од самиот зафаток на револуционерната организација Македонците во Бугарија, или со бугарско образование, работеа под маската Бугари, едно затоа што така се викаше голем дел од населението, а друго, што по тој пат можеше да се добие поддршката на бугарската влада, на бугарскиот народ и на Бугарската егзархија.''}}