Лист (ботаника): Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
дополнување
дополнување
Ред 1:
{{Без извори|датум=ноември 2009}}
{| align="right"
[[Податотека:Dugla15a.jpg|thumb|250п|ИгличестИгличести листлистови на [[дуглазија]] (''Pseudotsuga menziesii'')]]
|}
{| align="right"
Ред 27:
=== Мезофил ===
 
Најголем дел од внатрешноста на листот, меѓу горните и долните слоеви од епидермис, се состои од [[паренхим]] (основно ткиво) или [[мезофил]]. Мезофилот се состои од хлорофилсинтетизирачки клетки, па затоа се употребува и називот ''хлоренхим''.
 
Кај папратите и голем дел од цветните растенија мезофилот е поделен на два слоја:
Ред 35:
 
[[File:Leaf Tissue Structure.svg|center|600px|Дијаграм на градбата на листот]]
[[Податотека:S-t-hahnii-super-marginata.jpg|250px|мини|десно|Вариегатно растение ''[[Sansevieria trifasciata]]'' 'Super Marginata']]
 
Лисјата најчесто се зелено обоени поради хлорофилот - фотосинтетски [[пигмент]] што се наоѓа во хлоропластите - зелените [[пластид]]и. Растенијата кај кои има недостаток или отсуствува хлорофил, не можат да фотосинтетизираат.
Листовите најчесто може да бидат ''прости'' или ''сложени''.
 
Во некои случаи (види [[Химера (биологија)|растителни химери]]), како резултат на соматски [[Мутација (генетика)|мутации]], на одредени места во мезофилот можно е образување на мутантни клетки кои не синтетизираат хлорофил, поради што лисјата добиваат [[Петнести растенија|петнесто]] (разнобојно или вариегатно) обојување, што е обусловено од наизменичните делови со нормален и мутантен мезофил.
 
Растенијата во умерените и северните широчини, а исто така и во сезонско-сувите климатски зони можат да бидат ''листопадни'', т.е. нивните лисја со настапување на неблагопријатната сезона отпаѓаат или изумираат. Овој механизам се нарекува [[листокап]]. На местото на отпаднатиот лист на гранката се образува лузна - трага од листот. Во [[есен]]скиот период лисјата можат да се обојат во жолта, портокалова или црвена боја, бидејќи со намалувањето на сончевата светлина, во растението се намалува производството на зелен хлорофил и листот ја менува бојата поради дополнителните пигменти, какви што се [[каротеноид]]и и [[антоцијанин]]и.
 
=== Жилки ===
 
Лисните жилки се всушност спроводно ткиво и се наоѓаат во сунѓерестиот слој на мезофилот. Разгранувањето на жилките, по правило, ја следи структурата на разгранување на растенијата. Жилките се составени од ксилеми - ткива кои служат за спроведување на водата и растворените во неа минерални материи и [[флоем]]и - ткива кои служат за спроведување на органските материи кои се синтетизираат во листот. Обично ксилемот лежи над флоемот. Заедно тие го образуваат основното ткиво познато како ''срцевина'' на листот.
 
=== Класификација според некои анатомски особености ===
[[Податотека:Blatt Unterteilung Querschnitt.png|250px|мини|десно|Напречен пресек на различни типови листови. Со ситни точки е претставено палисадното ткиво. Ксилемот од спроводните снопчиња е претставен со црна боја. Долната страна на листот е обележана со дебела линија. '''А''' - нормален бифацијален лист; '''B''' - обратен бифацијален лист (''Allium ursinum''); '''C''' и '''D''' - лист изведен од унифацијален заоблен лист (''[[Allium sativum]]'', ''[[Juncus effusus]]''); '''Е''' - унифацијален мечовиден лист (''Iris''); '''F''' - еквифацијален плоснат лист; '''G''' - еквифацијален игличест лист; '''H''' - еквифацијален заоблен лист (''[[Sedum]]'')]]
[[Податотека:Blatt Unterteilung Querschnitt.png|250px|мини|десно|Напречен пресек на различни типови листови]]
Според положбата на палисадното ткиво во листот, се разликуваат различни типови на листови.
 
Ред 47 ⟶ 56:
** Кај еквифацијалните листови (F, G) горната и долната страна имаат свои палисадни ткива (горно и долно, соодветно), меѓу кои лежи сунѓерестото ткиво. Типичен пример за ваков лист е игличестиот лист кај [[борови]]те (G).
* Кај ''унифацијалните'' листови (C, D) нема горна и долна страна. Тие се формално изведени од обратно бифацијалните листови, кај кои горната лисна површина е редуцирана. При напречен пресек на унифацијален лист, спроводните снопчиња се распоредени кружно (или во лак), при што [[флоем]]от доаѓа нанадвор. Унифацијални се листовите на многу монокотиледони. Посебен случај се листовите на [[перуника]]та (S), кои се секундарно унифацијални.
 
== Морфологија ==
 
Листот на скриеносемените растенија се состои од ''лисна дршка'' (petiolus), ''ламина'' или пластинка и ''прилисници'' (stipuli, парни додатоци кои се наоѓаат од двете страни на основата од лисната дршка). Местото каде дршката преминува во [[стебло]]то се нарекува влагалиште на листот. Аголот меѓу лисната дршка и горниот интернодиум на стеблото се нарекува ''пазува на листот''. Во пазувата на листот може да се образува [[пупка]] (во овој случај позната како пазувна пупка), [[цвет]] (познат како пазувен цвет), [[соцветие]] (познато како пазувно соцветие).
 
Овие делови на листот не се среќаваат кај сите растенија. Кај некои видови парните прилисници слабо се изразени или отсуствуваат; може да отсуствува лисна дршка, а структурата на листот може да не биде ламинарна.
 
Листовите најчесто може да бидат ''прости'' или ''сложени''.
 
[[Категорија:Растителна морфологија]]