Битолски Вилает: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
сНема опис на уредувањето
сНема опис на уредувањето
Ред 1:
[[Податотека: Monastir Vilayet, Ottoman Empire (1900).svg|мини|десноthumb|300п300px|Битолскиот вилает во 1900 година]]
[[Податотека: Monastir Vilayet — Memalik-i Mahruse-i Shahane-ye Mahsus Mukemmel ve Mufassal Atlas (1907).jpg|thumb|300px|Карта на Битолскиот вилает од 1907 година]]
'''Битолскиот вилает''' ([[турски]]{{lang-ota|ولايت ''Manastirمناستر}}, vilayet''{{lang-tr|Vilâyet-i Manastır}}) бил административно - управна единица во рамките на [[Османлиската империја]] со седиште во [[Битола]], формиран во 1873 година, со повремени територијални промени.
 
На чело на вилаетот стоел [[валија]], со титула [[паша]], кој бил назначуван со [[Султан|султанско ираде]].
 
Кога бил формиран вилаетот го опфаќал речиси целиот Вардарски дел и западната територија од Егејскиот дел на [[Македонија]], навлегувал длабоко на територијата на [[Албанија]], а со помал дел и на [[грчка]] територија. Се простирал на територија од околу 32 000 km <sup>2</sup>. На север граничел со [[Косовски вилает|Косовскиот вилает]], на исток и југоисток со [[Солунски вилает|Солунскиот вилает]], на југ со [[Кралство Грција|Кралството Грција]], на југоисток со [[Јанински вилает|Јанинскиот вилает]] и на запад и северозапад со [[Скадарски вилает|Скадарскиот вилает]].<ref>Die Provinzen des Osmanischen Reiches von Andreas Birken, Wiesbaden, 1976</ref><ref>Uredba o organizaciji vilajeta 1867 godine, Prilozi za orijentalnu filologiju, XII-XII/1962, br. 3</ref><ref>Orijentalni institut u Sarajevu, Sarajevo, 1965</ref><ref>Кратка историја Битољског вилајета. Превео Глиша Елезовиќ, „Братство“ XXVII, 43, Београд, 1933.</ref>
 
Кон крајот на 19 век вилаетот имал помеѓу 800.000 и 900.000 жители, а во 1908 година тој број пораснал на 1 000 576 жители.
 
Вилаетот престанал да постои со српското освојување на [[Битола]] во [[ноември]] [[1912]].
 
== Територијално-административна поделба ==
Ред 20 ⟶ 19:
# [[Дебарскиот санџак]] со казите: [[Горно Дебарска каза|Горен Дебар]], [[Елбасанска каза|Елбасан]], [[Долно Дебарска каза|Долен Дебар]] и [[Матска каза|Мат]].
 
Со формирањето на [[Скадарски вилает|Скадарскиот вилает]], во 1876 година, од Битолскиот вилает бил одвоен [[Скадарскиот санџак]], а со формирањето на [[Косовски вилает|Косовскиот вилает]] (во 1877 година), од Битолскиот вилает биле одземени казите од [[Источна Македонија]] и од [[Косово]], кои влегле во состав на новоформираниот [[Косовски вилает]].
 
1878. година [[Призренска лига|Призренската лига]] излегува со предлог [[Скадарски вилает|Скадарскиот]], [[Јанински вилает|Јанинскиот]], [[Косовски вилает|Косовскиот]] и Битолскиот вилает да се обединат во еден [[Албански вилает]].
 
1912. година во состав на Битолскиот вилает вегуваат: [[Битолскиот санџак]], [[Дебарскиот санџак]], [[Елбасанскиот санџак]], [[Корчанскиот санџак]] и [[Сервијскиот санџак]].<ref>[http://tarihvemedeniyet.org/documents/makaleler/20.%20yy%20Osmanli%20Vilayetleri.pdf Ottoman Provinces before 1908.]</ref>
 
== Расформирање ==
 
Битолскиoт вилает за време на [[Првата балканска војна]], 1912 година е окупиран и поделен помеѓу [[Кралството Грција]], [[Кралството Србија]] и [[Кнежеството Албанија]], со што и престанало неговото постоење.
 
== Битолски револуционерен округ ==
{{main|Битолски револуционерен округ}}
'''Битолскиот револуционерен округ''' како дел од [[Структура на револуцинерните окрузи - МРО|структурата]] на [[Македонска револуционерна организација|Македонската револуционерна организација]] делувал на територијата на Битолскиот вилает. Тој бил најдобро организиран, опремен и вооружен револуционерен округ, масовно востанал во екот на [[Илинденското востание]]. По востанието округот е заплиснат од четите на [[Елиномакедонскиот комитет]] и [[Српско четничко движење|Српското четничко движење]], борбите траеле се до [[Младотурска револуција|Младотурската револуција]]. Револуционерниот округ постоел од 1894. до 1908. година.
 
Во текот на [[Првата балканска војна]], револуционерите од битолскиот округ ги помагале српските и грчките војски против [[Отоманската империја]]. Во текот на [[Втората балканска војна]] и [[Првата светска војна]] дел од поранешните револуционери на округот ја помагаат бугарската војска. Во 1919 година [[Тодор Александров]] ја формирал [[ВМРО (Автономистичка)]] и во духот на старата организациска поделба го возобновил ''Битолскиот револуционерен округ'' иако неговата територијата веќе била поделена помеѓу [[Кралството Југославија]] и [[Кралство Грција|Кралството Грција]].
 
== Референци ==
Ред 27 ⟶ 40:
{{Вилаети на Отоманската империја}}
 
[[Категорија: Вилаети во Отоманската империја]]
[[Категорија:Географија на Турција]]
 
[[bg:Битолски вилает]]