Спартаково востание: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
сНема опис на уредувањето
граматички поправки, поправка на правопис
Ред 23:
Вознемирен од вестите за постојаните напади над римските села и градови и за успесите на робовите, [[Римски сенат|римскиот сенат]] одлучил да испрати осум легии под строга команда на војсководецот Марк Лициниј Крас. По големиот број на битки, војната конечно завршила во 71 п.н.е кога робовите, соочени со Крас, дознале дека легиите на [[Гнеј Помпеј|Помпеј]] и [[Марк Терентиј Варо]] им се доближуваат од зад грб за да им постават стапица, поради што тие одлучиле да го нападнат Крас по што биле потполно поразени.
 
Спартаковото востание имало големо значење во развојот на римската историја, особено поради ефектот од победите на двајватадвајцата војсководци, Помпеј и Крас. Тие го искористиле успехот од ова востание за да ги зацврснат своите политички кариери. Заканувајќи се со своите легии тие го добиле сенатот на нивна страна зана изборите наза конзули во [[70 п.н.е.]] Нивната работа како конзули довела до радикални промени во римските политички институции што подоцна довело до преминот на [[Римска Република|римската република]] во [[Римска Империја|Римска империја]].
 
== Ропство во римската република ==
 
Еден од важните фактори за развојот на економијата на стариот Рим било постоењето на ефтина работна сила, односно робоциробови. Робовите се набавувале на различен начин, со купување од странски трговци, поробување на жителите од освоените територии итн.<ref>-{„Smith, A Dictionary of Greek and Roman Antiquities“}-, [http://www.ancientlibrary.com/smith-dgra/1041.html -{„Сервиј“,}- стр. 1038]; детален опис на правните и воените средства со кои луѓето биле претворани во робови </ref> Со оглед на големите походи на Рим во текот на првиот и [[2 век п.н.е.|вториот век п.н.е.]], стотици робови биле донесени од разни [[Европа|европски]] и [[Средоземно море|медитерански земји]].<ref>-{„Smith, Greek and Roman Antiquities“,}- [http://www.ancientlibrary.com/smith-dgra/1047.html -{„Севиј“,}- стр. 1040;] Смит овде говори за купувањето на 10.000 робови од киликијските [[Пиратство|пирати]]а</ref><ref>-{[[Гај Јулиј Цезар|Цезар]], „Commentarii de Bello Gallico“}, [http://en.wikisource.org/wiki/Commentaries_on_the_Gallic_War/Book_2#33 2:33.]}- Цезар говори за тоа како римската војска фатила 53.000 [[Адуатуци]] и ги одвела да робуваат.</ref> Многу мал број од тие работеле како слуги на нивните сопственици, а најголемиот дел биле испраќани да работат во рудници и на полиња во [[Сицилија]] и јужна [[Италија]].<ref>-{„Smith, Greek and Roman Antiquities“,}- [http://www.ancientlibrary.com/smith-dgra/1046.html -{„Севиј“,}- стр. 1039];</ref><ref>-{„Livy, The History of Rome“,}- [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?lookup=Liv.+6.12 6:12].</ref>
 
Робовите во римкската република биле третирани многу грубо и многу сурово. Робовладетелите можеле да ги злоставуваат, повредуваат, па дури и да ги убиваат своите робови без тој чин да има било какви правни последици. Иако сите робови биле измачувани, тие биле поделени во неколку класи меѓу кои работниците на полињата и во рудниците биле најниската, класа која била приморана на физичка работа низ целиот свој живот.<ref>-{„Smith, Greek and Roman Antiquities“}-, [http://www.ancientlibrary.com/smith-dgra/1029.html -{„Сервиј“}-, стр. 1022–39] Резиме на комплицираното римско право во однос на робовите.</ref>
Ред 36:
=== Револт во Капуа ===
[[Податотека:Borghese gladiator 1 mosaic dn r2 c2.jpg|мини|десно|240п|Мозаик кој денеска се наоѓа во галеријата Боргезе]]
Во првиот век пред новата ера, [[гладијатор]]ските ворбиборби биле многу популарен начин на забава во [[Римска република|римската република]]. Неколку гладијаторски школи ([[Шпански јазик|шп.]] „ludi“) биле основани ширум Италија за да би се обучувале робовите за гладијаторските натпревари.<ref name="Smith:Gladiatores574.">-{„Smith, Greek and Roman Antiquities“}-, [http://www.ancientlibrary.com/smith-dgra/0581.html -{„Гладијатори“}-, стр. 574.]</ref> Во овие школи за борба, се тренирале криминалци, воени заробеници (кои се сметале за робови) и слободни луѓе кои одлучиле да заработуваат борејќи се во арените.<ref>-{„Mommsen, The History of Rome“, 3233–3238.}-</ref> Во 73 година п.н.е., во школото на [[Лентул Батијатиј]] во [[Капуа]], група од околу 200 гладијатори планирале бегство. Кога нивниот план бил откриен, околу 70 од нив зграбиле кујнски прибор и успеале да се ослободат и да стигнат до гладијаторските мечеви и штитови.<ref>[[Плутарх|-{Plutarch}-]], [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Plutarch/Lives/Crassus*.html#8 -{Крас,}- 8:1–2] Плутарх тврди дека побегнале 78 робови</ref><ref name="Апијан116">[[Апијан од Александрија|-{Апијан}-]], [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Appian/Civil_Wars/1*.html#116 -{Граѓански војни,}- 1:116]Апијан вели дека побегнале „околу седумдесет“</ref><ref name="Ливије95">-{Livy}-, [http://www.livius.org/li-ln/livy/periochae/periochae091.html#95 -{Periochae,}- 95:2] Ливиј тврди дека побегнале околу 74</ref><ref name="FlorusE2.8.">-{Флориј}-, [http://en.wikisource.org/wiki/Epitome_of_Roman_History/Book_2#8 -{Epitome,}- 2.8.] Флориј вели дека побегнале „повеќе од триест луѓе“.</ref>
 
Кога го убиле Батијатиј, избеганите гладијатори одбрале лидери, два [[Галија|гласкигалски]] роба, [[Криксус]] и [[Ономеј (ром)|Ономеј]] – како и [[Спартак]], за кој се верува дека бил [[Тракија|тракиец]] и дека најпрво бил војник во римските легии за подоцна да биде осуден на ропство. Другите извори, пак, тврдат дека Спартак бил заробеник кога римските легии го фатиле.<ref>[[Апијан од Александрија|-{Апијан}-]], [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Appian/Civil_Wars/1*.html#116 -{Граѓански војни,}- 1:116] Напомена: Воениот статус на Спартак е превземен од лоебовата едиција на делото на Апијан со преводот на Хорас Вајт, каде што се вели „... кој некогаш служеше како војник со римјаните...“. Меѓутоа, во преводот на Џон Картер во изданијето „Penguin Classic“ се вели „...кој некогаш се бореше против римјаните и зошто е заробен и продаден.“Спартаков статус војника је преузет из Лоебове едиције Апијанових дела у преводу Хораса Вајта, где се каже "... који је некада служио као војник са Римљанима..."</ref><ref>-{Плутарх}-, [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Plutarch/Lives/Crassus*.html#8.2 -{Крас}-, 8:2].</ref> Исто така, се доведува во прашање и неговото потекло. Имено, Спартак се борел како [[Гладијатори#Видови гладијатори|Трекс]], така што неговиот надимак „Тракиец“ би можело да се однесува само на врстатавидот на гладијаторска борба која тој ја демонстрирал во арената.<ref>-{„Smith, Greek and Roman Antiquities“,}- [http://www.ancientlibrary.com/smith-dgra/0583.html "-{Гладијатори}-", стр. 576.]</ref>.
 
Оваа група на робови на лесен начин победила мала група на римски војници (испратени од Капуа) по што се наоружале со воени мечеви и штитови.<ref>-{Плутарх}-, [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Plutarch/Lives/Crassus*.html#9 -{Крас}-, 9:1].</ref> Изворите често се контрадикторни во однос на тоа што правела оваа група непосредно по бегството од лудусот, но сите се сложуваат дека одредено време тие ограбувале и опустошувале низ Капуа регрутирајќи и нови робови, за на крај да се повлечат на сигурна позиција на планината [[Везув]].<ref>Флориј и Апијан тврдат дека робовите се повлекле на Везув, додека, пак, Плутарх споменува само „брдо“ во приказната за [[Гај Клаудиј Глабер|глаберовата]] опсада на кампот на робовите.</ref>.
Ред 44:
=== Пораз на преторската војска ===
[[Податотека:Defaitearmeespretoriennes.gif|мини|лево|250п|Првите подвизи на римксата војска и востаниците, од почетокот на капуанскиот револт вклучувајќи ја и зимата 73-72 п.н.е.]]
Кога востанието пристигнало во [[Кампанија]], регион кој служел како летувалиште за богатите и влијателните Римјани којкои таму имале изградено вили на нивните големи поседи, римскиот сенат започнал да се загрижува во однос на моќта која востаниците ја поседувале. Пред тоа, тие мислеле дека е уште еден бран на неуспешно криминално востание.
 
Малку подоцна, истата година, сенатот испратил војска попод команда на праеторпретор за да го задуши востанието.<ref>Напомена: Во изворите историчарите се сложуваат дека е пратена преторска експедиција, но не се сложуваат околу тоа кој бил командант на истата.</ref> Римскиот [[Претор (титула)|претор]] [[Гај Клаудиј Глабер]] регрутирал војска од околу 3.000 мажи, кои не биле легионери, туку локална полиција. Многу историчари ова го сметаат за уште една катастрофална грешка, односно тоа што востанието сé уште не било сериозно сфатено.<ref name="Апијан116" /> Војската на Глабер ги обиколила востаниците околу Везув и го блокирале единствениот познат пат кој водел низ планината. По оваа акција, Глабер одлучил да не ги нападне востаниците, туку да ги остави да се предадат со оглед на тоа што не можеле да се снабдат со храна и вода.
 
Спартаковите востаници, иако без професионален воен тренинг, се покажале многу вешти во употребата на локалните материјали и неконвенционалните тактики во борба со дисциплинираната римска војска.<ref name="FrontinusI,5:20-22">-{Фронтиниј, Стратагемс,}- [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Frontinus/Strategemata/1*.html#5.20 -{Книга I}-, 5:20–22]</ref><ref>-{Фронтиниј, Стратагемс,}- [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Frontinus/Strategemata/1*.html#7.6 -{Книга VII}-:6.]</ref> Како одговор на опсадатопсадата на Глабер, спартаковите луѓе направиле јажиња од винова лоза и други растенија кои ги пронашле во околината коии ги употребиле за да се спуштат од спротивната страна на планината (спротивна во однос на Глабер). По спуштањето од Везув, востаниците ја заобиколиле планината и од зад грб ги нападнале војниците на Глабер и потполно ги уништиле.<ref name="Апијан116" /><ref name="FrontinusI,5:20-22" /><ref>-{Плутарх,}- [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Plutarch/Lives/Crassus*.html#9 -{Крас}-, 9:1–3].</ref><ref>-{„Broughton, Magistrates of the Roman Republic“, стр. 109.}-</ref><ref>Напомена: Плутарх и Фронтиј пишувале за експедициите под команда на петорите Клодиј и Публиј Варо, додека, пак, Апијан пишувал за Ворениј Глабер и Публиј Варелиј</ref>
 
Набрзо била испратена друга експедиција против востаниците на СпаркатСпартак, овој пат под водство на преторот [[Публиј Вариниј]]. Вариниј ја поделил својата војска на два дела со кои, одделно, команудвале Фуриј и Касиниј. Плутарх напишал дека Фуриј, под своја команда, имал околу 2.000 војници, меѓутоа, не се познати подетални информации за останатите единици и за тоа дали војската била сочинета од легионери или, пак, од обични полицајци. Востаниците и оваа војска на Ворениј во целост ја поразиле. Касиниј загинал во борба, а ВоринијВариниј успеал да побегне. Најголема добивка за востаниците претставувала запленетата опрема која ја носеле римските војници.<ref name="Апијан116" /><ref name="Ливије95" /><ref name="Plutarh9.4-5">-{Плутарх}-, [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Plutarch/Lives/Crassus*.html#9.4 -{Крас}-, 9:4–5]</ref> По оваа победа сé повеќе робови му се приклучувале на СпаркатСпартак, како и сточари и земјоделци од околните региони. Со ова бројот на востаниците се зголемил на 70.000.<ref name="Апијан116" /><ref>-{Плутарх,}- [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Plutarch/Lives/Crassus*.html#9.3 -{Крас}-, 9:3]</ref> Зимата, 73-72 п.н.е., првобитните востаници ја поминале во снабдување на новите сили со оружје и во проширување на територијата во која тие дејствувале ([[Молизе]], [[Базиликата]], [[Апулија]] и др.).<ref name="FlorusE2.8." />
 
Како и придобивките, така востаниците изгубиле многу луѓе меѓу кои и ОеномејОномеј за кој се претпоставува дека загинал во борба. По неговатабитка последнасо биткаВариниј тој веќе не се споменува во историските записи.<ref>-{„Orosius, Histories 5.24.2“}-</ref><ref name="Bradley">-{Бредли, ропство и побуна}-</ref>
 
== Мотивација и раководство на побегнатите робови ==
[[Податотека:Spartacus1.jpg|мини|290п|десно|Спартак, скулптура на [[Денис Фоатјер]] од 1830 година, [[Лувр]]]]
До крајот на 73 п.н.е., СпаркатСпартак и Криксус командувале со голема група на вооружени луѓе кои се докажале способни во спротиставувањето на римската војска. Меѓутоа, денес е многу тешко да се потврди кои им биле понатамошните планови. Во поновите книги постојат конкрадикторни искази и поради причината што востанието била загушенозадушено, не постојат директни сведоштва за мотивите и целите на востаниците.
 
Многу популарни модерни толкувања за ова востание застапуваат една теза во која се вели дека тие се поделиле во две големи групи, групата на СпаркатСпартак која сакала преку Алпите да се избори за слобода и групата на Криксус која сакала да остане во јужна Италија и да продолжи со ограбувања. Оваа интерпретација на настаните се заснова на фактот што помеѓу регионите, кои Флориј ги наведува како ограбувани и опустошувани места, се вклучени и [[Турија (Италија)|Турија]] и [[Метапонто]] кои се многу оддалечени од [[Нола]] и [[Ночера]]. Исто така, [[Луциј Гелиј Публикола]] го нападнал Криксус со неговата група од околу 30.000 следбеници за која се тврди дека била разделена од главната група под водство на Спартак.<ref name="Plutarh9.7">-{Плутарх}-, [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Plutarch/Lives/Crassus*.html#9.7 -{Крас}-, 9:7]</ref><ref name="Apian1:117">-{Апијан}-, [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Appian/Civil_Wars/1*.html#117 -{Граѓански војни}-, 1:117]</ref> И Плутарх напишал дека некои од побегнатите робови сакале да опустошуваат низ [[Италија]], а не да побегнат преку [[Алпи]]те.<ref name="Plutarh9.5">-{Плутарх}-, [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Plutarch/Lives/Crassus*.html#9.5 -{Крас}-, 9:5–6].</ref> Оваа теорија се поклопува со античките извори, но не постојат дикретни докази кои би ја подржале.
 
Фиктивни изданија, како што е [[Спартак (филм)|филмот Спартак]] на [[Стенли Кјубрик]] од [[1960]],<ref>[http://www.imdb.com/title/tt0054331/ IMDB]</ref> го отсликуваат Спартак како староримски [[Востаничко движење|борец за слобода]] кој се борел за промена на корумпираната римска бирократија и за укинување на робовладетелството. Иако оваа слика не се спротиставува на класичните историчари, ниту еден историски извор не споменува дека целта на востаниците било уникувањетоукинувањето на робовладетелството во републиката, ниту, пак, некоја од спартаковите акции не посочува на оваа цел.
 
Дури и античките историчари, кои пишувале непосредно по востанието, биле поделени околу мислењето за мотивот и целта на Спартак. Алијан и Флориј тврдат дека тој сакал да го нападне Рим,<ref name="FlorusE2.8." /><ref name="Apian1:117" /> меѓутоа ова може да се протолкува само како одраз на стравот кој Спартак го предизвикал кај римјаните. И навистина да сакал да го нападне Рим, подоцна се откажал од истото. Плутарх напишал дека единствено нешто што Спартак сакал е да побегне на север низ [[Кисалпска Галија]] и да ги врати домовите на своите луѓе.<ref name="Plutarh9.5" />
 
Не може со сигурност да се потврди дека робовите претставувале хомогена група под водство на Спартак. Иако тоа е претпоставка на сите Римски историчари, исто така, може да биде само одраз на римскиот начин на сфаќање на воената хиерархија во погледот на моќта и одговорноста на „ad hoc“ групата робови. Во многу книги се споменуваат и други војсководци на робовите – Криксус, Ономеј, Ганикус, Каст, и земајќи ги в предвид историските избориизвори, не може да се потврди дали тие биле само помошници или биле војсководци од ист ранк како Спартак кој ги предводеле нивните групи.
 
== Пораз на конзуларските војски (72 п.н.е.) ==
Ред 72:
Сенатот, изненаден од бројот на востаници и поразите на преторските војски, испратил две [[Римски конзул|конзуларни]] легии под команда на Луциј Гелиј Публикола и [[Гнеј Корнелиј Лентул]].
 
На почетокот, конзуларните легии достигналепостигнале неколку успеси. Гелиј нападнал група од 30.000 востаници под водство на Криксус кај планината Гарганија и поразил две третини од востаниците, вклучувајќи го и Криксус.<ref name="Plutarh9.7" /><ref name="Apian1:117" /><ref name="Livije96.">-{Ливиј,}- [http://www.livius.org/li-ln/livy/periochae/periochae096.html#96 -{Periochae}- 96]Ливиј вели дека преторските сили под водство на Квинт Ариј го убиле Криксус и 20.000 негови следбеници.</ref>.
 
Од овој момент, па се до моментот кога [[Марк Лициниј Крас]] се вклучил во војната, постојат несогласувања во класичните извори за текот на настаните. Двата најистакнати историчари кои пишувале за ова востание, Алијан и Плутарх, детално опишуваат два, многу различни, настани. Меѓутоа, двата записи не се контрадикторни меѓусебно и опишуваат за двадве посебни настанибитки воне коиспоменувајќи неја себитката споменувааткоја едендругиот соја другопишувал.
 
=== Верзија на Апијан ===
[[Податотека:AppienSpartacus.gif|мини|десно|240п|Настани од 72 година п.н.е. според Апијан]]
Според Апијан, битката помеѓу легиите на Гелиј и следбениците на КриксКриксус во близина на планината Гарганија била почеток на низа комплицирани воени интервенции кои за малку не довеле до напад на Рим од страна на Спартак.
 
По победата над Криксус, Гелиј тргнал на север кон групата робови под водство на Спартак кои биле упатени кон Кисалпска Галија. Лентуловата војска била распоредена такана тој начин што го попречикапопречила Спартак на патот након север и конзулите се надевале дека ќе ги фатат побегнатите робови помеѓу нивните две позиции. Војската на Спартак го нападнала Лентул и го поразила, а потоа тргнала кон војската на Гелиј и ги натерала римските легионери да се повлечат.<ref name="Apian1:117" /> Апијан тврди дека Спартак, за да му оддаде почит на Криксус, убил околу 300 војници, римски заробеници, со тоа што ги натерал да се борат меѓу себе, исто како гладијатори.<ref name="Smith:Gladiatores574." /><ref name="FlorusE2.8." /><ref name="Bradley" /><ref name="Apian1:117" /><ref>Напомена: Гладијаторските борби најпрво биле дел од погребните ритуали во римската република и со нив се оддавало почест на починатите, вели Смит. Ова се поклопува со пишанието на Флориј - „Исто така, ги славеше своите загинати војници со погребални почести кои доликуваа на римски војсководци, им нареди на неговите заробеници да се борат до смрт.“</ref>
 
По оваа победа, Спартак продолжил кон север со своите приврзаници (околу 120.000), а пред тоа ги убил сите заробеници и ги заклал своите товарни животни за да може побрзо да се движи.<ref name="Apian1:117" />
Ред 86:
Поразените конзуларни армии се вратиле во Рим за да се прегрупираат, додека Спартак, со своите луѓе, напредувал на север. Конзулите повторно се сретнале со Спартак, некаде во близина на областа [[Пицентум]] и (денешно [[Марке]]), како претходниот пат, повторно биле поразени.<ref name="Apian1:117" />
 
Апијан тврди дека Спартак во овој момент го променил својот став и решил да тргне кон Рим.<ref name="Apian1:117" /> Флориј, пак, не дава детална информација за тоа кога Спартак се решил да тргне во напад на Рим, а тврди дека тоа била целта на Спартак уште од самиот почеток.<ref name="FlorusE2.8." /> Го завземале градот Турија и неговата околина и започнале да ги ограбуваат околните територии. Запленетата роба ја заменувале со трговците за бронза и железо, по штокои правеле оружје. Од време на време се среќавалевојувале со римска војска која во сите наврати убедливо ја победувале<ref name="Apian1:117" />.
 
=== Верзија на Плутарх ===
[[Податотека:3rd servile 72 plutarch.gif|240п|мини|Настани од 72 година п.н.е. според Плутарх]]
Описот на настаните од страна на Плутарх во целост се разликува од оној на Апијан. Според Плутарх, по битката помеѓу легиите на Гелиј и луѓето на Криксус (кои Плутарх ги нарекува Германи),<ref name="Plutarh9.7" /> војската на Спартак се соочила со Лентул, го поразила, ги собрала залихите и опремата сеи тргнала кон северна Италија. По овој пораз, сенатот им ја одземал командата на конзулите и ги повикал назад во Рим.<ref name="Plutarh10.1">-{Плутарх}-, [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Plutarch/Lives/Crassus*.html#10 -{Крас}- 10:1].</ref> Плутарх не ја споменува битката помеѓу Спартак и легиите на Гелиј, ниту, пак, битката во близина на Пинцетум помеѓу Спартак и здружените легии на конзулите.<ref name="Plutarh9.7" />
 
Во продолженитепродолжение Плутарх споменува детали кои не биле споменати од Апијан. Според него, војската на Спартак продолжила да се движи кон север сé додека не стигнала до областа околу градот Мутина (денешна [[Модена]]). Таму, [[Гај Касиј Лонгиниј]] – конзул во [[Кисалпска Галија]], со околу 10.000 војници се обидел да го запре спартаковото напредување, но и тој не постигнал никаков успех.<ref name="Bradley" /><ref name="Plutarh9.7" /><ref name="Livije96." />
 
По ова, [[Плутарх]] не споменува никакви настани сé до самиот почеток на судирите во пролетта, 71 година п.н.е., помеѓу Спартак и Марк Лициниј Крас. Не споменува никаков поход кон Рим, ниту, пак, повлекување во Турија.<ref name="Plutarh9.7" /> Меѓутоа, Плутарх тврди дека Крас го принудил Спартак да се повлече јужно од Пуцентум, па според ова може да се заклучи дека востаниците пристигнале во Пицентум во почетокот на 71 п.н.е. и дека се повлекле од Мутина на југ во централна Италија за таму да ја поминат зимата 72-71 година п.н.е.
 
Зашто го направиле тоа, кога немало никаква очигледна причина да не побегнат преку [[Алпи]]те (целта на Спартак според Плутарх), не е објаснето.<ref name="Plutarh9.4-5" />
Ред 100:
== Војна под раководство на Крас (71 п.н.е) ==
[[Податотека:CrassusSpartacus.gif|лево|мини|Настани од почетокот на 71 п.н.е. — Марк Лициниј Крас ја превземал командата над римските легии, му се спротиставил на [[Спартак]] и ги натерал востаниците да се повлечат преку Луканија во Месина. [[Плутарх]] тврди дека ова се случило во регионот Пинцетум, додека, пак, Апијан, првите битки помеѓу Спартак и Крас вели дека се одвивале во областа Самниум.]]
Иако постојат контрадикторности во античките извори кога се во прашање настаните од 72 п.н.е., тоа не е случај со текот на настаните во наредната година. Сите се сложуваат дека Спартак, со своите следбеници, на почетокот на 71 година п.н.е. се наоѓал во јужна Италија.
 
=== Красовото преземање на командата над легиите ===
 
Сенатот, видно вознемирен од несопирливото востание кое заја зафатило цела Италија, му доделило задача на Марк Лициниј Крас да се соочи во востаниците.<ref name="Plutarh10.1" /> Крас бил познат римски политичар и воен командант кој веќе војувал под команда на Луциј Корнелиј Сула за време на втората граѓанска војна помеѓу Сула и Гај Мариј и служел под команда на Сула во времето кога тој владеел како диктатор.<ref>-{Плутарх}-, [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Plutarch/Lives/Crassus*.html#6 -{Крас}-, 6]Плутарх дава краток опис на учеството на Крас во востанието и го прикажува како способен водач.</ref><ref>-{Апијан}-, [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Appian/Civil_Wars/1*.html#76 -{Граѓански војни}-, 1:76–1:104]Апијан дава многу детале нопис на целото востание и диктатурата која следела по истото, низ кои записи, се разбира, се споменува и Крас.</ref>
 
Нему му бил даден чинот претор и му била доделена конамдакоманда над шест нови легии, покрај веќе постоечките две легии на Гелиј и Лентул, со што под своја команда имал околу 40-50.000 истренирани римски војници.<ref>-{Апијан}-, [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Appian/Civil_Wars/1*.html#118 -{Граѓански војни}-, 1:118]Апијан дава детален опис за бројот на луѓето во легиите.</ref><ref>-{Smith, A Dictionary of Greek and Roman Antiquities,}- [http://www.ancientlibrary.com/smith-dgra/0501.html "-{„Exercitus“}-", стр.494]Смит ја анализира големината на легијата низ историјата на римската цивилизација и вели дека во добата на републиката легиите броеле помеѓу 5.000 и 6.200 војници во една.</ref> Повторно ја вовел [[Децимација (Римска армија)|децимацијата]] како остра, па дури и брутална дисциплина во римската војска. Алијан не бил сигурен дали казнил две конзуларни легии поради страв од непријателот кога му биле доделени под негова команда или ја казнил целата војска со која командувал поради поразот (настан во кој биле погубени околу 4.000 [[Римска легија|легионери]]).<ref name="Apijan1.118">-{Апијан}-, [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Appian/Civil_Wars/1*.html#118 -{Граѓански војни}-, 1:118]</ref>
 
Плутарх ја споменува само децимацијата на 50 легионери како казна по поразот на Мумиј во првата од низа битки помеѓу него и Спартак.<ref name="Plutarh10.1-3">-{Плутарх}-, [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Plutarch/Lives/Crassus*.html#10 -{Крас}-, 10:1–3]</ref> Во секој случај, изгледа дека Крас претставувал поголема опасност за сопствената војска отколку за неговите непријатели.<ref name="Apijan1.118" />
Ред 112:
=== Крас и Спартак ===
 
Кога востаниците на Спартак повторно тргнале на север, Крас распоредил шест легии на границата на регионите со кои се граничелграничеле тој и Спартак (Плутарх тврди дека првата битка помеѓу Крас и Спартак се одвивала во близина на Пинцетум,<ref name="Plutarh10.1-3" /> а Апијан вели дека истата се одвивала во регионот Саминиум)<ref name="Apijan119">-{Апијан}-, [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Appian/Civil_Wars/1*.html#119 -{Граѓански војни}-, 1:119.]</ref> и две легии му дал на својот [[Легат (титула)|легат]], Мумиј, со наредба да му се доближат од зад грб на Спартак, но не и да го нападнат. Меѓутоа, кога Мумиј воочил прилика за напад, го нападнал Спартак и доживеал целосен пораз.<ref name="Plutarh10.1-3" /> По нападот на Мумиј, следел нападот на Крас кој извојувал победа над Спартак и убил околу 6.000 востаници.<ref name="Apijan119" />
 
Војската на Крас имала уште неколку успешни битки во кои загинале неколку илјади востаници, што го натерало Спартак да се повлече преку Луканија во околината на Месина. Според Плутарх, Спартак се договрил со неколку пирати да го префрлат него, со околу 2.000 од неговите луѓе, на Сицилија, од каде што планирал да собере нови востаници. Меѓутоа, пиратите го прелажале, му ги земале парите и ги напуштиле востаниците.<ref name="Plutarh10.1-3" /> Во некои извори се напоменува дека востаниците се обиделе сами да направат сплавови и бродови, но Крас ги спречил.<ref name="FlorusE2.8." /><ref>-{„Cicero, Orations“, „For Quintius, Sextus Roscius...“,}- [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.02.0018;query=chapter%3D%23448;layout=;loc=Ver.%205.7 5.2]</ref>
Ред 122:
За краток период пристигнал Помпеј со своите легии. [[Гнеј Помпеј|Помпеј]] се враќал од [[Хиспанија]] каде што го задушил востанието подигнато од [[Квинт Серториј]].
 
Изворите не се сложуваат околу тоа дали Крас побарај засилување или сенатот го искористил враќањето на Помпеј во Италија. Како и да било, Помпеј им наредил на своите легии да го заобиколат Рим и директно да тргнат на југ за да му помогнат на Крас.<ref name="Apijan119" /><ref name="Plutarh11.2">-{Плутарх}-, [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Plutarch/Lives/Crassus*.html#11.2 -{Crassus}-, 11:2]</ref> Сенатот, исто така, испратил засилување под команда на Лукул, не оној за кој Алијан погрешно мислел дека е [[Луциј Лициниј Лукул]], командант на воените сили кои во тоа време војувале во [[Трета војна на Митридат|третата војна на Митридат]], туку оној кој бил [[Проконзул (титула)|проконзул]] на [[Македонија (римска провинција)|Македонија]], Марк Теренциј Варо Лукул, помладиот брат на Луциј Лициниј.<ref name="Plutarh11.2" /><ref name="Apijan120">-{Апијан}-, [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Appian/Civil_Wars/1*.html#120 -{Civil Wars}-, 1:120]</ref> Со помпеевите легии кои се доближувале од север и војниците на Лукул кои пристигнале во Брундиј (денешен [[Бриндизи]]), Крас сфатил дека доколку побрзопобргу не го задуши востанието, славата ќе ја присвојат војсководците кои пристигале како засилување. Поради тоа, Крас ги притиснал своите легии за побрзо да го заврши конфликтот.<ref name="Plutarh11.2" /><ref name="Apijan120" />
 
Кога дознал дека Помпеј се упатил на југ, Спартак се обидел да преговара со красКрас и да го заврши востанието пред пристигнувањето на засилувањето.<ref name="Apijan120" /> Кога Крас одбил да преговара, дел од војската на Спартак побегнала и се растурила низ планините западно од Петелиј (денешен Стронголи), а силите на Крас тргнале да ги гонат.<ref name="Apijan120" /><ref>-{Плутарх}-, [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Plutarch/Lives/Crassus*.html#10.6 -{Crassus}-, 10:6]Изворите не наведуваат што се случило со остатокот на силите на Спартак кои не успеале да ја пробијат опсадата, иако тоа се можеби војниците под команда на Ганикус и Каст кои подоцна се споменати.</ref>
 
Легиите усеале да фатат дел од востаниците кои биле под команда на Ганикус и КастусКаст. Од нив биле убиени околу 12.300.<ref>-{Плутарх,}- [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Plutarch/Lives/Crassus*.html#11.3 -{Crassus}-, 11:3]</ref><ref name="Livije97.1">-{Ливиј,}- [http://www.livius.org/li-ln/livy/periochae/periochae096.html#97 -{„Periochae“}-, 97:1]</ref> Меѓутоа, и Крас претрпел загуби поради тоа што дел од групата на побегнати робови успеале да ја пробијат опсадата и се уаптилеупатиле кон дел од римската војска, под команда на коњаничкиот офицер Луциј Квинктин и [[квестор]]от Гнеј Тремелиј Скроф, и целосно ги поразиле.<ref name="Bradley" /><ref>-{Плутарх}-, [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Plutarch/Lives/Crassus*.html#11.4 -{Крас}-, 11:4.]</ref> Сепак, востаниците биле свесни дека не можат да се спротистават на професионалната римска војка, па набрзо ја изгубиле волјата за борба. Неколку групи кои побегнале се обиделе да ги нападнат легиите на Крас, но не постигнале никаков успех.<ref>-{Плутарх}-, [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Plutarch/Lives/Crassus*.html#11.5 -{Крас}-, 11:5]</ref> Со сеиозносериозно нарушената дисциплина во своите редови, Спартак ги собрал сите свои сили и се спремил за напад на легиите кои пристигнувале. Во овој, последен обид, спартаковите сили биле потполно уништени.<ref name="Apijan120" /><ref>-{Плутарх}-, [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Plutarch/Lives/Crassus*.html#11.6 -{Крас}-, 11:6–7]</ref> Ливиј тврди дека загинале околу 60.000.<ref name="Livije97.1" /> Последните неколку саати од животот на Спартак се потполно непознати со оглед на тоа што неговото тело не било никогаш пронајдено. Историчарите се согласуваат дека загинал во битка, заедно со своите војници.<ref name="FlorusE2.8." /><ref name="Apijan120" />
 
== Последици од востанието ==
Ред 132:
Силите на Крас потполно ги уништиле спартаковите востаници.
 
Помпеј никогаш директно не војувал со војската на Спартак, но неговите легии заробиле околу 5.000 робови кои побегнале од борбата и сите гибиле убилубиени.<ref>-{Matyszak, The Enemies of Rome p.133}-</ref><ref>-{Плутарх}-, [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Plutarch/Lives/Pompey*.html#21.2 -{Помпеј}-, 21:2]</ref><ref name="Plutarh117">-{Плутарх}-, [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Plutarch/Lives/Crassus*.html#11.7 -{Крас}- 11.7.]</ref> Потоа, Помпеј испратил порака до сенатот во која навел дека иако Крас ги победил робовите на военото поле, тој (Помпеј) ја завршил војната, и според тоа барал голем дел и слава со што го заработил непријателството на Крас.<ref name="Plutarh117" />
 
Голем број на робови загинале на воените полиња, а околу 6.000 заробени од страна на Крас, биле распнати на крстови на патот помеѓу [[Капуа]] и [[Рим]].<ref name="Apijan120" />
 
Помпеј и Крас добиле имале голема политичка корист од задушувањето на ова востание. И двајцата се вратиле во Рим со своите легии и одбиле да ги распуштат. Наместо тоа, направиле кампови во римската околија.<ref name="Апијан116" /> И двајцата се кандидирале за конзули во 70 п.н.е., иако Помпеј не ги исполнувал критериумите за кандидатурата поради тоа што немал никакво искуство како [[Претор (титула)|претор]] и [[квестор]]. Сепак, двајцата биле избрани за [[Римски конзул|конзули]], делумно благодарејќи на одделната закана која ја претставувале нивните легии во непосредна близина на [[Римска република|Рим]].<ref>-{Апијан}-, [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Appian/Civil_Wars/1*.html#121 -{Граѓански војни}-, 1:121]</ref>
 
Влијанието на спартаковото востание околу римските сфаќања за [[Ропство|робовладетелството]], како и самите робовладетелски институции, во републиката е тешко да се утврди. Со сигурност, востаниците гоги исплашиле римјаните кои „поради страв започнале да се однесуваат помалку сурово кон своите робови“.<ref>-{Дејвис, „Readings in Ancient History“, стр.90}-</ref> Богатите сопственици на [[Латифундија|латифундии]] почнале да го намалуваат бројот на робови и да најмуваат слободни луѓе за извршување на робовската работа.<ref>-{Smitha, Frank E.}- [http://www.fsmitha.com/h1/ch18.htm -{„From a Republic to Emperor Augustus“: „Spartacus and Declining Slavery“}-]</ref> По крајот на [[Галски војни|галските војни]] на [[Цезар]] во [[52 п.н.е.|52 година п.н.е.]], па сé до владеењето на царот [[Трајан]] ([[98]]-[[117]]), Рим не водел походни војни и со самото тоа запрело добавувањето на ефтина робовска сила.
 
Правниот статус на робовите, исто така, претрпел промени. За време на владеењето на царот [[Клаудиј]] ([[41]]-[[54]]) законот бил променет, со што лишењето од живот на старите или ислужените робови се сметало за убиство, а робот кој бил пуштан од својот сопственик автоматски станувал слободен човек.<ref>-{Ситониј}-, [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Suetonius/12Caesars/Claudius*.html#25 -{Животот на Клаудиј,}- 25.2]</ref>
Ред 144:
За време на владеењето на [[Антонин Пиј]] ([[138]]-[[161]]) законските права на робовите биле проширени, а сопствениците одговарале пред законот доколку убивале робови, присилно ги продавале, ги злоставувале итн. Исто така, постоел и (неутрален) владин орган каде што робовите можеле да поднесуваат жалби.<ref>-{Гај}-, [http://www.thelatinlibrary.com/gaius1.html#52 -{„Institvtionvm Commentarivs“}-, I:52]Гај детално ја опишува промената во правата на робовладетелите за телесното казнување на робовите</ref><ref>-{Сенека,}- [http://agoraclass.fltr.ucl.ac.be/concordances/sen_bienfaitsIII/texte.htm -{„De Beneficiis“}-, III:22]Сенека детално го опишува правото на робот за достоинствен третман</ref>
 
Иако овие промени се случиле многу доцнаподоцна за да би биле директна последица на спартаковото востание, тие претставуваат законска кодификација во промената на ставот на римјаните кон робовите кој бил непроменет со децении.
 
Тешко е да се утврди до кој степен ова востание имало влијание врз законските промени за правата на римските робови. Спартаковото востание се преклопило со крајот на периодот во кој робовите во Рим најмногу се користеле за тешки физички работи и почетокот на новиот период на сфаќање на робовите во размерите на римското општество и римското законодавство. Спартаковото востание било последно во низата од три робовски востанија во републиката која не смеела да си дозволи уште едно востание со ваков обем.