Дарданели: Разлика помеѓу преработките

[непроверена преработка][непроверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
Нема опис на уредувањето
Нема опис на уредувањето
Ред 1:
[[ImageСлика:Dardanelles map2.png|thumbмини|250px250п|Дарданели, долг и тесен проток кој го дели Балканот од Мала Азија.]]
{{coor title d|40.216667|N|26.433333|E}}
[[Image:Dardanelles map2.png|thumb|250px|Дарданели, долг и тесен проток кој го дели Балканот од Мала Азија.]]
 
'''Дарданели''' ([[Турски јазик|турски]]: ''Çanakkale Boğazı''; [[Грчки јазик|грчки]]: Δαρδανέλλια), е долг и тесен проток по должината на полуостровот Галиполе во денешна [[Турција]] кој го дели Балканот[[Балкан]]от ([[Европа]]) од [[Мала Азија]], а ги поврзува [[Егејско Море|Егејското]] и [[Мраморно Море|Мраморното мореМоре]]. Протокот е долг 61км61 км, широк само 1,2 - 6км6 км, а просечно длабок 55м55 м, со најголема длабочина од 82м82 м. Водата низ протокот тече во двата правци: кон Егејското мореМоре како површинска струја, а кон Мраморното како длабинска струја.
 
Како и [[Босфор]], Дарданели ја раздвојува Европа од [[Азија]]. Протокот е меѓународен воден пат, и заедно со Босфор, Дарданелите го поврзуваат [[Црно Море|Црното]] со [[Средоземно Море|Средоземното мореМоре]].
 
===Историја===
 
Протокот има стратешко значење и затоа играл важна улога во историјата. Античкиот град [[Троја]] бил лоциран близу до западниот влез на протокот, а на Азијскиот[[Азија|азискиот]] брег од протокот се одиграла и [[Тројанска војна|Тројанската војна]]. Војската на [[Александар III Македонски|Александар]] го минала протокот во 334. г.п.н.е. за да ја нападне [[Персиско царство|Персија]]. Дарданели играле значајна улога и во одбраната на [[Константинопол]] во Византискиот период, а од [[14. век]] бил постојано контролиран од [[Турција]].
 
Големите сили отсекогаш имале особен интерес за непречен премин или пак за контрола на Дарданели, и затоа бил предмет на разни битки и договори помеѓу нив во текот на [[19. век|19]] и [[20. век]].
 
 
{{Турција-гео-никулец}}
 
[[Категорија:Протоци во Азија]]
[[Категорија:Протоци во Европа]]
 
{{coor title d|40.216667|N|26.433333|E}}
 
[[ar:الدردنيل]]
Големите сили отсекогаш имале особен интерес за непречен премин или пак за контрола на Дарданели, и затоа бил предмет на разни битки и договори помеѓу нив во текот на 19. и 20. век.
[[bs:Dardaneli]]
[[br:Dardanelloù (strizh-mor)]]
[[bg:Дарданели]]
[[ca:Dardanels]]
[[cs:Dardanely]]
[[cy:Dardanelles]]
[[da:Dardanellerne]]
[[de:Dardanellen]]
[[et:Dardanellid]]
[[el:Δαρδανέλια]]
[[en:Dardanelles]]
[[es:Dardanelos]]
[[eo:Dardaneloj]]
[[eu:Dardaneloetako itsasartea]]
[[fa:داردانل]]
[[fr:Détroit des Dardanelles]]
[[gl:Dardanelos]]
[[ko:다르다넬스 해협]]
[[hi:डार्डेनलीज जलसन्धि]]
[[hr:Dardaneli]]
[[is:Dardanellasund]]
[[it:Dardanelli]]
[[he:דרדנלים]]
[[ka:დარდანელის სრუტე]]
[[sw:Dardaneli]]
[[ku:Tengava Çanakkale]]
[[lb:Dardanellen]]
[[lt:Dardanelai]]
[[hu:Dardanellák]]
[[nl:Dardanellen]]
[[ja:ダーダネルス海峡]]
[[no:Dardanellene]]
[[oc:Dardanèls]]
[[pl:Dardanele]]
[[pt:Dardanelos]]
[[ro:Dardanele]]
[[ru:Дарданеллы]]
[[simple:Dardanelles]]
[[sk:Dardanely]]
[[sl:Dardanele]]
[[sr:Дарданели]]
[[sh:Dardaneli]]
[[fi:Dardanellit]]
[[sv:Dardanellerna]]
[[tr:Çanakkale Boğazı]]
[[uk:Дарданели]]
[[ur:درہ دانیال]]
[[yi:דארדאנעלן]]
[[zh:達達尼爾海峽]]