Алан Тјуринг: Разлика помеѓу преработките

[непроверена преработка][непроверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
с r2.7.1) (Бот Додава: yi:עלן טיורינג
с r2.7.3) (Робот: Додава hy:Ալան Տյուրինգ; козметички промени
Ред 35:
Тјуринговото декларирање како [[хомосексуалец]] резултирало со кривично гонење во 1952 година, кога хомосексуалните акти сеуште не биле легални во Обединетото Кралство. Тој прифатил третман со женски хормони (хемиска кастрација) како алтернатива за да не оди во затвор.Тој умрел во 1954 г од труење со цијанид само две недели пред неговиот 42 роденден. Некои докази тврдат дека тоа било самоубиство. Неговата мајка и некои други веруваат дека неговата смрт била случајна. На 10 септември 2009 година, по интернет кампања, британскиот премиер Гордон Браун упати официјално јавно извинување од страна на британската влада за начинот на кој Туринг беше третиран по војната.
 
== Детство и младост ==
Алан Тјуринг бил зачнат во Чатрапур, Ориса, [[Индиjа]]. Неговиот татко, Џулиус Матисон Тјуринг, бил член на индијската државна служба. Џулиус и неговата сопруга Етхел Капа Стоуни (1881-1976, ќерка на Едвард Валер Стоуни, главен инженер на Мадрас железници), сакале Алан да се однесе во Англија, па тие се вратиле во Маида Вале, [[Лондон]], каде што Алан е роден на 23 јуни 1912 година. Тој имал постар брат, Џон. Државната служба на татко му сеуште била активна и за време на детството на Тјуринг неговите родители патувале помеѓу Хестингс,Англија и Индија, оставајќи ги своите два сина да живеат во семејство на пензиониран генерал од Армијата. Уште многу рано во детството Тјурин покажувал знаци на гениј што подоцна и тоа се остварило.
 
Неговите родители го запишале во основното училиште Св.Мајкл на 6 годишна возраст. Учителите како и многу други едукатори го препознале неговиот талент многу рано. Во 1926, на возраст од 14 години, тој се запишал во средното училиште Шеброн. Неговиот прв ден на училиште се поклопил со генералниот штрајк во Велика Британија но то е толку решен да присуствува на првиот ден и возел 60 милји со својот велосипед од Саутемптон до училиштето без никаква придружба застанувајќи само еднаш во некоја гостилница.
[[FileПодатотека:KingsCollegeChapel.jpg|thumb|[[Кралскиот универзитет, Кембриџ]], каде што компјутерска училница била крстена по Тјуринг, кој студирал тука во 1931]]
Природната склоност кон математиката не заслужила почит кај некои од наставниците на Шеброн, чија дефиниција на образованието става повеќе акцент на класичниот начин. Неговиот учител напишал до неговите родители: "Се надевам дека нема да падне помеѓу две столици ако сака да остане во јавно училиште, тој мора да има цел да стане образован. Ако сака да биде само научен специјалист, тој го губи неговото време во.. државно училиште ". И покрај тоа Тјуринг продолжил да покажува извонредно знаење во студитее кои ги сакаше, решавајќи на напредни проблеми во 1927 год. , без дури да ги има студирано основите по Калкулус. Во 1928 година, на возраст од 16, Тјуринг се соочил со работата на Алберт Ајнштајн. Не само што ја сфатил туку тој ја експлоатирал прашањата на Ајнштајн за Њутновите закони напишани во текст кој никогаш не беше разјаснет.
 
Тјуринговите амбиции на училиште беа покренати од страна на блиското пријателство што се разви помеѓу него и еден малку постар соученик, Кристофер Морком, кој беше првата љубов на Тјуринг. Морком починал на 13ти Фебруари 1930 година ненадејно од Говедска Туберколоза, само неколку недели пред крајот на нивниот последен испит на Шеборн. Верата на Тјуринг била разнишана и станал атеист. Тој донел пресуда дека сите феномени, вклучувајќи ја и работата на човечкиот мозок, мора да се материјалистички, но тој сеуште верувал во опстанокот на духот по смртта.
 
== Студии и работата со пресметките ==
[[FileПодатотека:Alan Turing Memorial Closer.jpg|thumb|left|Споменик на Алан Тјуринг во Манчестер]]
После Шеборн, Тјуринг се запишал на Кингс Колеџ во Кембриџ. Тој дипломирал во 1934 година со прва класа почести по Математика, и во 1935 година бил избран за соработник на универзитетот за зајакнување на дисертацијата на теоремата за лимеси. Во 1928 година, германскиот математичар Давид Хилберт повика на внимание на проблемот на нерешливоста (проблем на одлука). Во неговиот значаен лист хартија наречен “Врз основа на пресметка на броевите со барање до проблемот на нерешливоста" (поднесени на 28 мај 1936 година и предадена 12 ноември), Тјуринг ги реформулирал резултатите на Курт Годелс од 1931 за лимесите за доказ и пресметки, заменувајќи ја универзалната аритметика базирана на формален јазик со нешто наречено Тјурингови машини. Тој докажал дека нешто како машината би било способно да изврши секакви математички пресметки ако тие се прикажани како алгоритам. Тој започна со доказот дека не постои решение на “проблемот на нерешливоста” прво со покажувајќи дека проблемот со стопирање на Тјуринговата машина е неодлучен: не е можно да се докаже алгоритамски дали одредена Тјурингова машина некогаш би запрела. Додека неговиот доказ бил објавен после Аланзовиот еквивалентен доказ за ламбда калкулус,Тјуринг не бил свесен за работата на Алонзо во тоа време.
 
Ред 58:
Тјуринг се вратил во Кембриџ каде што присуствувал на предавања држени од Лудвиг Витгенштајн во врска со пронаоѓањето на математиката. Со две тврдења не се сложил. Тјуринг го бранел формализмот а Витгенштајн тврде дека математиката не открива апсолутни вистини туку ги измислува нив. Тјуринг исто така почнал да работи со скратено работно време во владата за кодирање и шифрирање.
 
== Криптоанализа ==
[[FileПодатотека:Turing flat.jpg|thumb|Двете куќички на Тјруинг. Тјуринг работел тука од 1939 до 1940 пред да се пресели во Хат 8]]
За време на Втората светска војна, Тјуринг е водечки учесник во напорите на Бличеј парк да се пробие германските шифри. Историчарот и воениот шифро-пробивач Аса Бригс изјави:
"Вам ви беа потребни исклучителни таленти, вам ви беа потребни генији на Бличеј парк а Тјуринг е пример за таквите.”
Ред 75:
Додека работел во Бличеј, Тјуринг понекогаш трчал по 40 милји до Лондон каде одел на важни состаноци. Тјуринг бил способен за трчање на маратони во светски рамки.
 
=== Тјуринг-Велшман “bombe” машината ===
 
Неколку недели по доаѓањето во Бличеј парк, Тјуринг направил машина наречена бомбе која би можела да ја пробие Енигмата многу побрзо од бомба машината од 1938та год. Бомбе со додадоци предложени од математичарот Гордон Велшман, станало една од основните и најавтоматските алатки што се користела за напад на заштитениот Енигма сообраќај со пораки.
[[FileПодатотека:Bombe-rebuild.jpg|thumbnail|Копија на "bombe" во Бличеј парк]]
Џек Добар сметал:
 
Ред 85:
Бомбе пребарувала за можни точни подесувања користени во Енигма пораките (т,е ротор со цел,ротор подесувања и сл.) и се користи соодветна лулка: фрагмент од веројатно чист текст. За секое можно подесување на роторите (кои биле од редот на 1019-те членки, или од 1022-те за четири роторните "У-Брод" варијанти), бомбе извршувало еден синџир од логички одбивања врз основа на лулката,спроведено електрично. Бомбе детектирал кога ке дојде до контрадикција, и ги отфрла подесувањата така што оди на следните. Многу од понудените подесувања предизвикале контрадикции и биле отфрлани, оставајќи само малку за да бидат испитани во детали. Машината на Тјуринг била за прв пат инсталирана на 18ти март 1940. Повеќе од двесте вакви машини беа во фукнкција до крајот на војната.
 
=== Хат 8 и поморска Енигма ===
[[FileПодатотека:AlanTuring-Bletchley.jpg|thumbnail|Статуа на Тјуринг изработена од Стивен Кетл во Бличеј паркѓ]]
Во 1941 година Тјуринг му предложил брак на неговиот соработник во Хут 8, Џоан Кларк, кој бил негов колега математичар. Нивната врска е краткотрајна. Откако потврдил дека е хомосексуалец, неговата свршеница била наводно вознемирена од ситуацијата. Тјуринг одлучил дека не би можел да склучи брак.
 
Ред 93:
Тјуринг отпатувал во САД во Ноември 1942 и работел како криптоаналитичар во американската морнарица. Тој работел на изградба на Енигма и Бомбе во Вашингтон а исто така помага и во Белл Лабораторијата во развојот на безбедните говорни уреди. Тој се вратил во Бличеј пари во март 1943. Во негово отсуство , Хју Александар официјално стапил во функција во Хат 8,иако тој бил де факто шеф некое време. Тјуринг имал мал интерес за тој да биде главен на секторот. Тој стана генерален консултант за криптоанализа во Бличеј парк.
 
== Првите компјутери и Тјуринговиот тест ==
 
Од 1945 до 1947 Тјуринг живее во Хамптон и тој активно работи на дизајнот на првата автоматска машина за пресметување (ACE) во националната лабораторија за физичари. Тој презентирал весник на 19ти фебруари 1946 каде што беше опишан првиот детален дизајн на компјутерот. Иако ACE имал изводлив дизајн сепак тајноста околу работата за време на војната во Бличеј парк довело до одложување на почетокот на проектот и Тјуринг многу се разочарал. Кон крајот на 1947 година се вратил во Кембриџ да паузира една година. Додека тој паузирал, првата верзија на ACE била изградена во негово отсуство. Компјутерот ја извршува својата прва програма на 10 мај 1950 година.
Ред 105:
Тој исто така го измислил и LU методот за распаѓање во 1948 год. ,кој се користи денес за решавање на матрици.
 
== Модел на формирање и математичка биологија ==
 
Тјуринг работел од 1952 до неговата смрт во 1954 година во полето на математичка биологија, посебно морфогенезата. Тој има издадено една книга на проблемот наречен "Хемиска основа на мофогенезата" во 1952 г. , ставајќи ја натаму и хипотезата за модел на формирање. Неговиот главен интерес во таа област се состоел во разбирањето на распоредот на Фибоначи, опстанувањето на броевите на Фибоначи во растителните структури. Тој користи равенки на реакција и дифузија кои се од централно значење за областа на моделот формирање. Подоцна книгите не биле објавени се до 1992 кога многу дела од Тјуринг се објавија. Неговиот придонес се смета за круцијален дел во работата во ова поле.
 
== Осуда за неприлилно однесување ==
 
Во јануари 1952 година, Тјуринг се сретнал со Арнолд Мареј во кино во Манчестер. Тој го поканил Мареј да поминат викенд заедно во неговата куќа. Иако Мареј прифатил тој не се појавил таму. Тие повторно се сретнале во Манчестер следниот понеделник кога Мареј се согласил дека ке го дружи Тјуринг до дома. После неколку недели Мареј повторно го посетил Тјуринг и очигледно ја поминале ноќта заедно таму.
Ред 119:
Откако Тјуринг признал дека е хомосексуалец тоа довело до отстранување на неговиот безбедносен сертификат и му забраниле да продолжи со своите криптографски консултации за GCHQ. Во тоа време имало јавна вознемиреност во врска со шпиони и хомосексуалци кои протестирале од страна на Руските агенти затоа што јавно се изложиле првите двајца членови на Кембриџ како КГБ опасни агенти. Тјуринг никогаш не бил обвинет за шпионажа но како и сите што работеле во Бличеј парк бил спречен во разгледувањето на неговата војна работа.
 
== Неговата Смрт ==
[[FileПодатотека:Sackville Park Turing plaque.jpg|left|thumb|Меморијална плоча за Тјуринг во саквил парк , Манчестер]]
На 8 јуни 1953 година, чистачката на Тјуринг го нашла мртов но тој умрел уште претходниот ден. Обдукцијата покажала дека причината за смрта е труење со цијанид. Покрај неговиот кревет е пронајдено половина јаболко кое иако не било тестирано дали содржи цијанид се шпекулира дека тоа е причината во која фаталната доза била испорачана. Се утврдило дека се работи за самоубиство и подоцна тој е кремиран во Воукинг Крематориумот на 12 јуни 1954. Мајката на Тјуринг жестоко тврди дека голтањето било случајно и предизвикано од невнимателното складирање на нејзиниот син во лабораторијата. Биографот Ендрју Хоџ вели дека Тјуринг можеби се самоубил во двосмислен начин сосема намерно за да и даде на својата мајка некои веродостојни докази дека тоа не било така. Дејвид Левит посочил дека Тјуринг ја изведувал сцената од 1937 година од филмот Снежана и седумте џуџиња (неговата омилена бајка) каде што злобната вештерка го полива нејзиното јаболко со отровен пијалак.
 
Ред 169:
[[gu:ઍલન ટ્યુરિંગ]]
[[ko:앨런 튜링]]
[[hy:Ալան Տյուրինգ]]
[[hi:एलेन ट्यूरिंग]]
[[hr:Alan Turing]]