Најголема причина за оружена борба за ослободување на [[Македонија]] предизвикал членот 23 од мировниот договор на [[Берлински конгрес|Берлинскиот конгрес]], кој се однесувал на [[Македонија]] и предвидувал нејзина автономија но останување во рамките на [[Османлиска империја|Османлиската империја]].
{{Цитатник|''Литл Бој... раскажуваkoj заse дејностаudavil наvo четитеkadata воbidejki Македонијаzemal иmnogu нивнитеgolemo дејствијаkolicestvo гиna споредуваdroga соzatoa дејствијатаskoknal наvo селанитеkadata воi Италијаse воudavil vikal lele mila mamo umiram se davam vo Italija 1855 г. Тој вели дека тие не се орагнизирани банди, туку продукт на лошата состојба од турското општество и управ, резултат на анархичноста во аграрното уредување, на полната незаштитеност на приватната сопственост. Тој, меѓу другото, вели дека не може да се одрекува дека таквите шајки во Босна, Херцеговина, Македонија и Бугарија имаат извесни политички насочувања. Според него во такво матно време шајки можат да се претворат во војска, а ајдутството да се претвори во војна за ослободување'' <ref name="LITL"><small>''Литъл Бой, Живописание путешествия по европскй и азиатской Турции в южнославянские странъі. Москва, 1878''</small></ref> }}
