Ѓорѓи Сугарев: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
с r2.7.1) (Бот Додава: en:Georgi Sugarev
Нема опис на уредувањето
Ред 7:
| роден-дата = {{роден на|||1876}}
| роден-место = [[Битола]], {{роден во|Македонија|Отоманска Империја}}
| починал-дата = {{починал на|23|март|1906}}
| починал-место = {{починал во|ПаралевоПаралово|Македонија}}
| починал-причина =
| познат = војвода на [[ТМОРО]]
Ред 16:
| деца =
}}
'''Ѓорѓи Сугарев''' ([[1876]] - [[23 март]] [[1906]]) бил [[Македонија|македонски]] револуционер, учесник во македонското револуционерно движење, член и војвода на [[Битола|битолскиБитолскиот]] [[Битолски револуционерен округ|револуционерен округ]] на [[Македонска револуционерна организација|Македонската револуционерна организација]].
 
== Рани години ==
 
Ѓорѓи Сугарев е роден во [[Битола]] во [[1876]] година во семејство од крајно сиромашни родители. Преживеаната мизерија во него раѓа омраза спрема несправедливоста и нееднаквоста. Уште во детските години тој ја почувствувал омразата кон турскиот аскер, а во младинските години таа добила сè поголем размер. Поради големите семејни оскудици Сугарев не успеал да заврши IV. клас во Битолската гимназија. Поради тоа, тој ја напушилнапуштил гимназијата и ѝ се оддал на учителската кариера, преку којашто успеал да го прави тоа што најмногу му лежи на срце:
 
{{Цитатник|''Да го буди народот и да го учи, како да се бори и умира за својата слобода''}}
Ред 27:
 
== Вклучување во Организацијата==
[[Податотека:Sugarev_cheta.jpg|мини|desno|400п|Четата на Ѓорѓи Сугарев (седнат, во средина)]]
 
Во [[1901]] година, незадоволен од легалната дејност, Сугарев станал четник во [[Демир Хисар|демир-хисарската]] чета на [[војвода|војводата]] [[Никола Русински]]. Истата година, тој бил избран за член на раководното тело на Битолскиот револуционерен округ, и за да може да ја исполнува дадената организациска должност, тој повторно станал учител во [[Битола]]. Но шумниот град и арогантните чорбаџии создале презир кај Сугарев. Градскиот живот не го задоволувал неговиот боречки карактер. Тој ја напуштил [[Битола]] и со неколкумина другари започнал нелегална дејност во Битолската околија. Тој го челичијакне револуционерното сознание сред своите четници и, следствено, мнозина од нив стануваат [[војводи]]. Сугарев оди секаде каде што се чувствува потреба од неговата организаторска вештина. Тој ги посетил скоро сите села во [[Демир Хисар|Демир-хисарско]], [[Кичево|Кичевско]], [[Ресен]]ско, [[Крушево|Крушевско]] и [[Поречје]]то.
 
== Илинденското востание ==
[[Податотека:Sugarev_cheta.jpg|мини|desno|400п|Четата на Ѓорѓи Сугарев (седнат, во средина)]]
 
Сугарев учествувал како делегат на [[Смилевски конгрес|Смилевскиот конгрес]] во 1903 година, на кој било донесено решение за кревање на вооружено востание во [[Македонија]]. Тој бил назначен за горски началник во Битолско. [[Илинденско востание|Востанието]] го затекналазатекнало Сугарев во селата околу [[Битола]]. Уште од самиот почеток на востанието на [[Илинден|2 август 1903]] (20 јули стар стил), војводата Сугарев учествувал во заземањето на селата околу Битола. Цели 3 месеци здружените чети под негова команда војувале против многубројниот противник. Водејќи десетици жестоки битки против [[Отоманска Империја|осмалиската]] војска, тивкиот, скромниот и секогаш молчеливиот челичен борец создал легенди за него сред локалното население. Тој се претворил во легенда за време на битката кај село [[Ѓавато (Битолско)|Ѓавато]], каде што со својата храброст, тој на својот народ му дал пример како се војува за својата земја.
 
== ПослеПо востанието ==
[[Податотека:Stara_Bitola.jpg|мини|десно|500п300п|Стара Битола (1900)]]
По крајот на Илинденското востание, голем број на комити и војводи побегнале во [[Бугарија]]. Сугарев бил еден од малкуте раководители кои останале во нивните реони. По востанието, Битола и револуционерниот округ на организацијата се наоѓале во незавидна состојба. Неколку раководители го наметнувале и прашањето околу можноста за распуштање на округот, но Сугарев бил еден од првите следбеници на [[Даме Груев]], кои со [[стоицизам]] ја преживеал страшната катастрофа. Во еден свој говор тој истакнал дека: „Ако [[Турци|Турците]] сега успеаа да го задушат востанието, при друг случај не ќе можат да го сторат тоа и ќе дојде ден голем, во којшто ќе изгрее, како ѕвезда зорица, саканата слобода на [[Македонци|македонскиот народ]].{{факт}}
 
По крајот на Илинденското востание, голем број на комити и војводи побегнале во Бугарија. Сугарев бил еден од малкуте раководители кои останале во нивните реони. По востанието, Битола и револуционерниот округ на организацијата се наоѓале во завидна состојба. Неколку раководители го наметнувале и прашањето околу можноста за распуштање на округот, но Сугарев бил еден од првите следбеници на [[Даме Груев]], којшто со [[стоицизам]] ја преживеал страшната катастрофа. Тој сочувствувал со болката на својот народ. Во еден свој говор тој истакнал дека: „Ако [[Турци|Турците]] сега успеаа да го задушат востанието, при друг случај не ќе можат да го сторат тоа и ќе дојде ден голем, во којшто ќе изгрее, како ѕвезда зорица, саканата слобода на [[Македонци|македонскиот народ]]. После востанието, Сугарев најмногу работел на борбата против [[Грчка пропаганда во Македонија|грчката]] и [[Српска пропаганда во Македонија |српската]] пропаганда во Македонија. По неколку успешни акции против [[гркомани|гркоманскигркоманските]] и [[грци|грчки]] чети во Битолско, по барање на Велешката организација, [[Даме Груев]] го испратил Сугарев во Велешко, за да внесеја едназасили поинтензивна борбаборбата против [[Српска пропаганда во Македонија|српската пропаганда]].
 
== Акција против српските четници ==
 
Ѓорѓи Сугарев пристигнал во [[Велес|Велешко]] на [[25 август]] [[1905]] година. ОвдеТаму се сретнал со војводите [[Јован Алабакот]] и [[Панчо Константинов]], кои во тој момент биле во меѓусебен конфликт. Сугарев успеал да ги помири и да ги убеди дека само со заеднички сили ќе можат да се справат со српските четници инфилтрирани во [[поречје|Поречјето]] ([[Прилеп|Прилепско]]) и [[Област Азот (Велешко)|Азот]] (селата околу [[Богомила]] - Велешко). Следните неколку месеци, здружените чети на Константинов, Алабакот и Сугарев, под команда на Ѓорѓи Сугарев постојано ги обиколувале селата во Поречјето и Велешко во потрага по србоманските чети на [[Глигор Соколов|Глигор Соколовиќ]]. Сугарев во секое село одржувал говор и ја утврдувал наклонетоста на народот за борба и издржливост во тие тешки времиња. Српските четници, согледувајќи ја моќта на таа здружена чета на ВМОРО на чело со Сугарев, ја избегнувале секоја средба со неа. Сугарев бил немилосрден кон платените агенти на српската пропаганда. Додека бил во Велешко и Прилепско, тој ликвидирал десетина српски агенти - меѓу кои и неговиот сопствен чичко, којшто ја предал здружената чета на турските власти. Два пати четата имала судир со турки аскер. По наредба на Сугарев биле убиени и братот и внукот на [[Јован Бабунски]] (водичот на српските четници во Велешко) затоа што ја предале четата. Само еднаш се стигнало до поголема битка меѓу четите на ВМОРО водени од Сугарев и четите на [[Срби|Србите]] водени од Соколовиќ - на [[25 септември]] [[1905]] година во село [[Ореше]]. Во разгорот на битката пристигнал аскер, и четите биле приморани да се повлечат од битката.
 
Значењето на престојот на Сугарев во Поречјето и Азот е во тоа што тој успеал да ги капсулира српските четници и да не им дозволи да излезат од Поречјето - затоа што целта на СЧП (Српски четнички покрет) била да го пробие фронтот на [[ВМОРО]] и да стигне до јужна Битола, каде би стапила во контакт со [[грци|грчките]] [[андарти]], и со тоа ВМОРО да биде парализирано. Во зимата на [[1906]] година, една српска чета од Поречјето успеала да го пробие обрачот на ВМОРО и да се инфилтрира во [[Кичево|Кичевско]], со коешто се загрозува [[Крушево|Крушевско]], Демир Хисарско, [[Охрид|Охридско]] и [[струга|Струшко]]. Сугарев веднаш го напуштил [[Велес]] и се преместил во Кичевско, каде успешно ја разбил локалната српска чета, и го ослободил Кичевско од четниците на Српската пропаганда.
Ред 50 ⟶ 51:
=== Прва верзија ===
 
Пролетта на [[1906]] година, поради појавувањето на грчки андарти во Мариовско, Битолскиот револуционерен округ му наредил на Ѓорѓи Сугарев да оди во [[Мариово]] и да се пресмета со непријателските грчки андарти. Во тоа време, [[Петар Лигушев]], началник на Битолската окружна организација, главно поради лични интереси, започнал на Битолскиотбитолскиот [[валија]] да му предава тајни на комитетот. Така, тој на Битолскиотбитолскиот валија му ја предал маршутата на четата на Сугарев која била на пат кон [[Мариово]] за пресметка со андартите. Точно кога на утрото на [[24 март]] [[1906]] година Сугарев пристигал во село [[Паралово]], кон селото се испратила илјадна војска која го опколила селото. Следувала битка, која траела цело попладне.<ref>[http://www.kroraina.com/knigi/tn/tn_18.html СпомениТома Николов, „Спомени от моето миналоминало“, 18 глава, Тома Николов, Изд. на Отеч. фронт, София, 1989).]</ref>. Жртвите на [[турци|Турците]] биле големи, но четата немала возможностможност да го скрши обрачот. Гледајќи дека нема излез, Ѓорѓи Сугарев ги истрошил сите куршуми, а со последниот се самоубил. Со него загинала и целата негова чета од 21 комита. Ѓорѓи Сугарев е еден од мнозината скромни и предани дејци на [[ВМРО|македонското ослободително дело]] кои што загинале со оружје во рака сред виорот на нерамната борба против непријателите на потиснатиот македонски роб.
 
=== Втора верзија ===
 
Според една друга верзија, поврзана околуза смртта на Сугарев, која била пренесувана од колено на колено, Сугарев добил писмо од страна на четник во кое пишувало дека тој треба да дојде во [[Јени Мале]] во [[Битола]] на разговор околу тоа како да се среди ситуацијата во организацијата, и поради тоа што не можат да одлучат кој да биде локален војвода, исто така и за да се пресмета со грчките андарти кои наводно започнале сериозно да го повредуваат населението. Писмото било напишано и испратено од [[Петар Лигушев]]. Сугарев како задолжен за тие работи се упатил кон тој регион. Во меѓувреме, Лигушев го набедува селскиот поп да му каже на Сугарев кога ќе дојде дека Лигушев ќе го чека кај манастриотманастирот, а во исто време им дал до знаење на османлискиот аскер дека четата на Сугарев ќе се појави на тоа место. Сугарев, заедно со својата чета се појавил на договореното место, но бил пресретнат од страна на османлиската полиција. Четата на Сугарев броела 25 луѓе кои тој ги раководилраководел. Нападнати, битката траела скоро цела ноќ. Следниот ден, на местото на настанот биле пронајдени телата на 24 борци. Не било пронајдено телото токму на Сугарев.
 
Ѓорги Сугарев по големата битка со аскерот бил тешко ранет, но не починал. Сугарев успеал да побегне од османлискиот обрач и да се засолни во селото. Тој неколку часа безуспешно барал помош, но наводно и таму бил пресретнат од Лигушев или од Црни Петар, кој пак му го нанел последниот смртоносен удар.
Ред 60 ⟶ 61:
Телото на Сугарев ниту пак неговата пушка не се пронајдени до ден денешен. Ниту пак по долго долго пребарување на планинските места бил пронајден трупот негов од страна на Турците.
 
Според некои,{{факт}} [[Борис Сарафов]] и Сугарев биле блиски соработници на [[Даме Груев]], и имале големи привилегии. Се смета дека убиството на Сугарев било нарачано директно од Сарафов.
 
== Карактерот на Сугарев==
Ред 67 ⟶ 68:
 
== Песна за Ѓорѓи Сугарев ==
[[Податотека:Stara_Bitola.jpg|мини|десно|500п|Стара Битола (1900)]]
Заплакало е Мариово, заплакало<br />
за тој ми Ѓорѓи, Ѓорѓи Сугарев<br />
каде си Ѓорѓи сега да дојдиш<br />
леле да стигниш<br />
од душманите да не куртулиш.<br /><br />
 
За Ѓорѓи Сугарев и неговото загинување, народот ја испеал песната „[[b:Заплакало е Мариово|Заплакало е Мариово]]“.
Извикна Ѓорѓи, Ѓорѓи Сугарев, подвикна<br />
од Демир Хисарските балкани<br />
Слушам ве народ, народ поробен,<br />
леле измачен<br />
слушам ви гласој, гласој жалосни<br /><br />
 
== Извори ==
Сега за скоро јас ќе дојдам, ќе пристигнам<br />
<references/>
со триесет одбрани момчина<br />
сите со куси манлихери, манлихери<br />
сите со наган револвери.<br /><br />
 
Кога пристигна Ѓорѓи Сугарев, пристигна<br />
во тоа село Паралово<br />
Бог да ги бие шпиуните, Параловци<br />
Сугарев што го предадоја<br /><br />
 
Слушај бре ваму Ѓорѓи Сугарев, послушај<br />
ако сакаш жив да куртулиш<br />
накачи горе кај чукарите, кај манастирот<br />
ако да сакаш жив да се спасиш<br /><br />
 
Тогаш се Ѓорѓи, Ѓорѓи излага, се прелага<br />
накачи горе кај чукарите<br />
кога ќе види, што ќе види, Ѓорѓи Сугарев<br />
од сите страни Ѓорѓи сардисан.<br /><br />
 
Тогаш извикна Ѓорѓи Сугаре, провикна<br />
на неговата верна дружина<br />
фрлајте гуни и пусија, леле пусија<br />
живи на душман не се давајте.<br /><br />
 
Згрмеја пушки, пушки аскерски, во залпови<br />
цела дружина му ја избија<br />
Тогаш извади наган револвер, Ѓорѓи Сугарев<br />
самиот крвта си ја пролеа <br />
самиот крвта си ја пролеа, Ѓорѓи Сугарев<br />
жив на душмани не се предаде<br />
 
{{Избрана}}
 
{{DEFAULTSORT:Сугарев, Ѓорѓи}}
 
== Извори ==
<references/>
 
[[Категорија:Дејци на ВМОРО]]
[[Категорија:Македонски војводи]]
[[Категорија:Битолчани]]
{{Дејци на МРО}}