Епистемологија: Разлика помеѓу преработките

{{внимание}}

- Што е знаењето?

- Како се добива знаењето?

- Како го знаеме она што го знаеме?

Голем дел од дебата за ова поле се фокусира на анализирањето на природата на знаењето и како е поврзано со сродните замисли како вистина, верба и оправдување. Исто така, се однесува и на начините за добивање на знаење, како и на скептицизам за различни тврдења за знаење.

 

==Знаење==

Знаење дека, знаење како и знаење преку дознавање

 

==Верување==

 

==Вистина==

==Непогрешливост, непоништливост==

Во една реакција кон Гетиер, американскиот филозоф Ричард Киркам споредл дека единствената дефиниција за знаење која може да биде имуна на сите контра-примери е онаа за непогрешливоста. За нешто да се оквалификува како знаење се применува теоријата, верување мора не само да биде вистинито и оправдано, оправдувањето на верувањето мора да ја принудува вистинитоста. Со други зборови, оправдувањето за верување мора да биде непогрешливо.

Индијскиот филозоф Б. К. Матилал извлекол традиција од Навја-Нјаја погрешливоста како одговор за проблемот на Гетиер. Теоријата Нјаја прави разлика меѓу знаење на п и знаење дека некој знае п – ова се различни настани, со различни каузални услови. Второто ниво е некаков вид на имплицитен заклучок кој обично следи веднаш по епизодата на знаење на п (знаење simpliciter). Случајот Гетиер е анализиран преку вадење заклучок за поглед на Гангеша (13. век), кој смета дека секое вистинито верување е знаење simpliciter според овој поглед. Прашањето за оправдување се појавува само на второто ниво, кога човек го смета знаењето на стекнато верување. Иницијално, постои недостиг од несигурност, па затоа станува вистинско верување. Но во следниот момент, кога слушателот треба да преземе потфат на дознавање дали знае п, може да се појават сомнежи. „Ако, во некои слични случаи на тој на Гетиер, сум во грешка со мојот заклучок за знаењето на дадена окурентно верување (бидејќи доказите може да бидат псевдо-докази), тогаш сум во грешка за вистината на моето верување – а тоа е во согласност со Нјаја погрешливоста: не може да бидат оддржливи сите тврдења за знаење“.

 

 

==Екстернализам и интернализам==

Рене Декарт, проминентен филозоф и поддржувач на интернализмот, напишал, дека, бидејќи единствениот метод според кој го перцепираме екстерниот свет е преку нашите сетила, и, дека, од причина што сетилата не се непогрешливи, треба да го сметаме нашиот концепт за знаење како непогрешлив. Единствениот начин да се пронајде нешто кое може да се опише како „непогрешливо вистинито“, тој тврди, би било преправање дека омнипотентно, измамничко битие си игра со перцепциите на луѓето за универзумот, и дека логичното нешто да се направи е да се доведе во прашање се што ги вклучува сетилата. „Cogito ergo sum“ е обично поврзувано со теоријата на Декарт, бидејќи тој постулирал дека единственото нешто што тој самиот не можел логично да го доведе во сомнеж е неговото сопствено постоење: „Не постојам“ е контрадикција; чинот на кажување дека човек не постои претпоставува дека некој друг го вели тоа. Иако Декарт можел да се сомнева во неговите сетила, во неговото тело и светот околу, тој не можел да го негира своето постоење, бидејќи бил способен да се сомнева и мора да постои за да го прави тоа. Дури и да е тоа измама на некој „зол гениј“, треба да постои за да биде измамен. Сепак, Декарт не одел понатаму за да дефинира што е. Ова е посочено од материјалистичкиот филозоф Пјер Гасенди (1592–1655) кој го обвинил Декарт дека велел како тој „не е тоа, и не е ова“, иако никогаш не кажал што точно постои.

 

==Стекнување знаење==

2. Разлика меѓу синтеза и анализа употребени како начини за доказ

3. Дебати како оние меѓу емпиричарите и рационалистите

Американскиот филозоф В. В. О. Квин, во „Две догми на емпирицизам“, ја предизвика оваа разлика преку спорење дека двете имаат нејасна граница.

 

 

==Емпирицизам==

Во филозофијата, емпирицизмот генерално е теорија на знаење со нагласување на улогата на искуството, особено искуство базирано на перцептуални опсервации од сетилата. Одредени форми го третираат целото знаење како емпириско, додека некои ги сметаат дисциплините математиката и логиката како исклучоци.

 

==Идеализам==

Идеалистите веруваат дека знаењето е главно (или во некои сфери) здобиено со a priori процес или е вроден – на пример, во форма на концепти кои не се извлечени од искуство. Релевантните теоретски процеси честопати го имаат името „интуиција“. Релевантните теоретски концепти може наводно да бидат дел од структурата на човековиот ум (како во теоријата на Кант за трансценденталниот идеализам), или да се каже дека постојат независно од умот (како во теоријата за формите на Платон).

 

==Рационализам==

Пример за апстрактно размислување е концептот на Питагора за ’чисти‘ геометриски форми: совршени триаголници, квадрати, кругови. Друг пример се имагинарните бројки, во математиката.

 

Конструктивизам

Конструктивизмот е поглед во филозофијата според она кое сето знаење е „конструирано“, колку и што е контигент на конвенцијата, човековата перцепција и социјалното искуство. Конструктивизмот предлага нови дефиниции за знаење и вистина кои формираат нова парадигма, базирано на нивната интерсубјективност наместо на класичната објективност, и на остварливоста наместо вистината. Пијагетскиот конструктивизам, сепак, верува во објективност – конструкти можат да бидат валидизирани преку експериментирање. Конструктивистичката точка на поглед е прагматска; како што рекол Вико: „Нормата навистината е да се успее во неа“.

 

Проблемот на регрес

 

Реакција за проблемот на регрес

 

Бесконечност

Не е невозможно да постои бесконечно оправдувачка серија. Оваа позиција е позната како „бесконечност“. Луѓето во ова обично ја сметаат бесконечната серија како само потенцијална, во смисла на тоа дека поединец може има неограничени многу причини кои му се достапни, без да мора свесно да ги разгледа сите овие причини, кога се појавува потреба затоа. Оваа позиција е мотивирана делумно од желбата да се избегне она што се гледа како произволност и циркуларност на главните конкуренти, темелност и кохерентност. Во математиката, бесконечните серии понекогаш се конвергираат – (ова е основата за [[математичка анализа|математичката анализа]]) – според тоа, човек може да има бесконечна серија од логични аргументи и да ги анализира за конвергентно (или неконвергентно) решение.

 

[[Категорија:Философија]]

 

[[eo:Sciteorio]]

[[eu:Epistemologia]]

[[fr:Épistémologie]]

[[fy:Epistemology]]