Охридска архиепископија: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
MerlIwBot (разговор | придонеси)
с Бот Менува: en:Archbishopric of Ohrid
Нема опис на уредувањето
Ред 6:
| show_name = Охридска Архиепископија
| image= [[File:RizMap11.jpg|200px]]
| caption = Охридската архиепископија.
| founder = [[Апостол Андреј Првоповикан]]
| independence =
Ред 22:
'''Охридската архиепископија''' е средновековна црква која дејствувала на голем дел од Балканскиот Полуостров и таа се смета за историска компонента на [[Македонската Православна Црква]] во [[Македонија]].<ref>''Бидејќи нам ни е потребно Вашето свето благоволение по однос на нашата словенска црква во Македонија, поради тоа Be молиме, макар и да сме измамени од страна на Бугарите, да ни простите, бидејќи сте благ Христов служител и да ни ја обновите нашата црква. Покрај тоа што Бугарите не измамија и излагаа, тие ни го отфрлаат и јазикот, ни ги менуваат и нашите свети обичаи и ја менуваат и сета наша лика и прилика. Ние тоа не може-ме повеќе да трпиме и не сакаме нашите деца да не колнат нас и гробовите на нашите предеди. Сега ние се одделивме од Бугарите и сами сочинуваме словенски општини во Македонија, и сочинуваме самостоен народ. Како такви, ние сакаме да имаме наша црква, наши училишта''.- Писма од охридски граѓански здруженија, ДА ДСИП - Београд - ППО, Ф. 7, д. 6, п.бр. 962, 1890.</ref> <ref>''До Неговата Светост Великиот Патријарх во Цариград, Ние верните поданици на Неговото Величество царот Султан Абдул Хамид I од долго време немаме црковна сло- бода, а од 1872 година станавме уште повеќе заблудено стадо, зашто дојдовме под Бугарска егзархија, заблудени од бугарската пропаганда. Така и ние станавме шизматици.'' Писма од охридски граѓански здруженија, ДА ДСИП - Београд - ППО, Ф. 7, д. 6, п.бр. 962, 1890.</ref> <ref>''Вашиот весник со самото име го зачудува секого во Македонија до таа мера, што секој трча да види што весник е што го носи името на нашата земја... Весникот кај Грците и гркоманите е дочекан со тага и бес, зашто тие секојпат воделе борба за погрчувањето на Македонците, уништувајќи ја и Охридската архиепископија - „Искрата на нашата иднина". Но и колку да се мачеа да не сопрат да одиме напред, не можеа да го скоренат чувството сосема Македонците да не бидат Македонци.'' Писмо од Тодор Кусев до весникот Македонија, Т. Ив. Кусев „Македони-fc" (Цариград), бр. 1 (28 И 1867 година).</ref> <ref>
:3. Другите луѓе од високиот клер (епископите, свештеномонасите, и мирските свештеници) да бидат родум МАКЕДОНЦИ и назначувани од архиепископот, а епископите можат само да бидат потврдувани од вашата светост.
:4. Границите на Архиепископијата да се поклопуваат со границите на Македонија, а поделбата на епархиите да се задржи сегашната. ''Два става на скопскиот митрополит [[Теодосиј Гологанов]] за Охридската архиепископија и услови за нејзино возобновување од вкупношест. (Archivio della S. Congregazione de propaganda Fide – Roma: "Indice della Ponenza-Marzo 1892-93", Somm. XV, f. 132-141)''.</ref>
 
== Историја ==
Ред 30:
Поновата теорија за постанокот на Охридската архиепископија тврди дека таа е идентична со поранешната [[Архиепископија на Јустинијана Прима]] која била основана од [[Јустинијан I]] во 535 година, во неговото родно место. Оваа теорија се задржала доста долго време, поточно сè до укинувањето на Охридската архиепископија (1767).
 
Во XIII век се појавила една сосема нова теорија за името и за правната положба на Охридската архиепскопијаархиепископија според која Архиепископијата е исто што и некогашната [[Архиепископија на Јустинијана Прима]], па затоа и привилегиите издадени од [[цар]] Јустинијан во 11 и 131 новела на [[Архиепископијата на Јустинијана Прима]] важат и за Охридската архиепископија. Оттогаш и меѓу византиските историчари од тоа време се формира мислењето дека потеклото на Охридската архиепископија се основа на 11 и 131 јустинијанова новела. Според Цахарие оваа теорија ја измислил некој клирик од Охридската архиепископија. Х. Гелцер изнел свое мислење, според него, таа се појавила некаде во средината на XII век, во времето на охридскиот архиепископ [[Јован Комнен]]. До таков заклучок дошол бидејќи [[Јован Комнен]] е прв од охридските архиепископи кој се потпишувал со титулата Архиепископ на Јустинијана Прима. Веќе [[1157]] година постои негов потпис.
 
Б. Проќиќ истакнува дека се наоѓа и еден податок во кој се зборува за новата теорија, во која се вели дека по освојувањето на Охридското царство во 1018 година царот [[Василиј II]] Oхридската архиепископија ја утврдил како автокефална, бидејќи од уредбите, т.е. од 11 и 131 новела на [[цар]] [[Јустинијан I]], дознал дека Охридската архиепископија е исто што и [[Архиепископијата на Јустинијана Прима]]. Иако поновата теорија била измислена да се прикаже високото византиско потекло на Охридската архиепискпијаархиепископија сепак нејзините архиепископи никако не сакале да се подложат под јурисдикција на вселенскиот патријарх во [[Цариград]], туку жестоко ја бранеле автокефалноста на Архиепископијата. Покрај тоа, тие нагласувале дека Охридската архиепископија ја издигнал на степен самостојна и независна црква [[Јустинијан I]] и тоа од римскиот папа, под чија јурисдикција била се до [[535]] година.
 
=== Црковни почетоци ===
Ред 40:
Црковна традиција наметната од Јустинијана Прима ја наследува [[Свети Климент Охридски|Свети Климент]], како прв [[Словени|словенски]] [[епископ]] воопшто во светот. Според пишаните документи од средновековна [[Македонија]], т.е. [[житие|житија]], средновековните [[Македонци]] како духовни лидери ги спомнуваат [[девол]]ските ([[охрид]]ските) епископи, а цариградскиот или [[преслав]]скиот [[патријарх]] никогаш не се спомнати и целосно се игнорирани, што јасно укажува дека Македонија имала [[црковна автономија]] во тој временски период.
 
Потоа, таа црковна традиција ја наследуваат епископите на македонските [[склавинии]] односно кнежевства. Познато е дека секое средновековно македонско кнежевство, склавинија, имала свој епископ. Забележано е дека дури на [[Цариградски сецрковен собор|Цариградскиот сецрковен собор]] [[879]] , заедно со лидерите на сите помесни цркви, рамноправно учествувале и епископите на македонските кнежевства, но, во пишаните документи е задржано само името на [[Епископ Петар]] од [[Драговитија]], кнежевството на Драговитите .<ref>(Види кај Dvornik, Slaves, pp. 235 - 236; Niederle, II, 424.)</ref>.
 
=== Бугарска управа ===
Ред 52:
=== Самоилово царство ===
 
[[Цар Самоил]] ја издигнува светиклиментовата [[црква]] на ниво на [[патријаршија]], најверојатно во [[976996]] година. За прв патријарх бил назначен [[г.г. Герман]], чие патријаршко име е врежано во царската катедрала [[Свети Ахил (црква)|Свети Ахил]] на [[Голем Град]].<ref> (''Standard News'', Sofia, 03.09.2001, наслов: „В църквата има списък на епископствата“)</ref> За меѓународно признавање на новото царство и патријаршијата, потребно било благослов од центрите на [[христијанство]]то , тогаш [[Цариград]] или [[Рим]]. Цариград не ја признал [[Самуилово царство|Самоиловата држава]], па затоа тоа го направил папата [[Папа Григур V|Григур V]] во година која не е точно утврдена (најверојтнонајверојатно 997 или 999 година). Самоил ја зграбил круната од Рим<ref>(Извадок од книгата "''Rulers of Bulgaria''", од професор [[Милчо Лалков]], Ph.D., Kibea Publishing Company, Sofia, Bulgaria)</ref>. Но, бугарската историографија Рим го преведува со [[Византија]], иако ''Рома'' значи Рим, а Византија се викала ''Ромeја''.
 
Македонската држава добила македонска црква, што довело до создавање на две посебни патријаршии<ref name="повепа"/>, македонска и бугарска. Македонскиот патријарх во 998 е [[г.г. Герман]] <ref>(''Standard News'', Sofia, 03.09.2001, наслов: „В църквата има списък на епископствата“)</ref>, а на бугарскиот патријаршки преславски трон седи [[г.г. Глигориј]]<ref> (''Църковен Вестник'', Издание на Българската Православна Църква, Година 103, брой 9 и 10, София, 1-30 май 2003, наслов: [http://synpress.bglink.net/09-2003/patriarsi.htm “Българските патриарси през Средновековието”] Александра Карамихалева)</ref>. Под јурисдикција на Охридската патријаршија се наоѓаат Тесалија, Епир, Албанија, Дукља, Травунија, Захумље, Рашка, Босна, Срем и подунавска Бугаријаr<ref name="повепа". Во сѐ уште непознат временски период, Цар Самоил ја уништува бугарската патријаршија и ја сведува на ниво на митрополија Бугарија<ref>види титула на бугарскиот поглавар</ref>, па патријархот г.г. Глигориј се упокојува во [[1016]] година како „митрополит Бугарски“ [http://bulch.tripod.com/boc/saints.htm (Православен Календар на БПЦ)] и како таков се слави од [[Бугарска Православна Црква|БПЦ]]. По укинувањето на Преславската патријаршија, охридската патријаршија својата јурисдикција ја распостила врз сите освоени територии на средновековната македонска држава, меѓу кои [[Малта]] и [[Сицилија]].
 
По пропаста на средновековната македонска држава, [[Василиј II|Василиј Втори]], ја инкорпорира Македонија во византиската империја, ги срушил световните и духовните обележја на средновековната македонска држава за народот да не се сеќава на славните времиња и затоа Македонија ја нарекува [[тема Бугарија]], заедно со [[Србија]], [[Албанија]], [[Црна Гора]], [[Панонија]], па се до [[Срем]]. Охридската патријаршија не ја уништува, туку и го намалува рангот на Автокефална Охридска aрхиепископија и дијацезата и ја намалува само на териториите од византиската тема Бугарија. Така, oхридската aрхиепископија станува главна црковна организација на „цела тема Бугарија“, односно на Македонија, Албанија, Црна Гора и Србија. Од тогаш, охридскиот архиепископ се титулирал како архиепископ на цела византиска тема Бугарија, со епархии во Македонија, Албанија, Црна Гора и Србија.
 
=== XII и XIII век ===
Ред 68:
=== XIII - XVII век и укинување ===
 
По обновувањето на Бугарското царство во [[1185]] година, од Охридската архиепископија се издвоиле епископиите од Бугарија, формирајќи ја Трновската патријаршија. За време на владеењето на [[Добромир Хрст]] и кнежевството на Стрез од [[1185]] па се до [[1214]] година, тие имале потполна подршка од Охридската архиепископија. Во [[1218]] година покрај Трновската патријаршија, се издвоила и Рашката епископија, така што се формирала Српската архиепископија. Од [[1230]] до [[1280]] година Охридската архиепископија изгубила голем дел од својата територија, која подоцна повторно ги повратила. За време на овој период Охридската архиепископија ја зачувала својата автокефалност и угледност. Архиепископот Никола, во [[1346]] година, учествувал на прогласувањето на српскиот архиепискот за патријарх и крунисување на Душан за цар.
 
Со паѓањето на Охрид и Македонија под Османлиска власт, Трновската и Пеќската патријаршија биле укинати, додека Охрдиската архиепископија продолжила да постои. Во тој период одиграла голема улога во зачувувањето на христијанството и била духовна поткрепа за македонскиот народ. Манастирите и црквите биле образовни центри, каде се негувала македонската писменост и култура, македонската варијанта на црковно словенскиот јазик од кој подоцна се развива македонскиот народен говор.
Ред 97:
</ref>
 
Бугарските историчари тврдат дека Охридската Архиепископија е бугарска црква поради тоа што нејзината надлежност била за „цела Бугарија“; но, под „цела Бугарија“ се подразбирало целата воедно-административна област на Византија однисно, темата Бугарија , која не ја опфаќала денешна Бугарија туку Македонија и Србија. Диецезата на Охридската Архиепископија се простирала во Бугарија само на територијата која ја населуваа словенските племиња [[Торлаци]] и [[Шопи]] до градот [[Видин]], што представува десет отсто од територијата на цела [[Бугарија]]. Тоа го потврдуваат и Хрисивулите на [[Василиј II]], каде зборува за „бугарскиот народ“ и епархиите на „цела Бугарија“ која се простира од [[Срем]], цела [[Србија]], делови од [[БиХ]] и [[Албанија]], [[Црна Гора]], чистословенските област на северозападна Бугарија до Видин и најголемиот дел од [[Македонија]]. <ref>(Иван Снeгаровъ. "История на Охридската Архиепископия" Том 1. От основаването до завладяването на Балканския полуостров от турците, стр. 55-62)</ref> Оттаму многу јасно се гледа дека под цела Бугарија се подразбира само византиската тема Бугарија, а бугарскиот народ е наводно словенскиот народ од Србија, Македонија, Црна Гора и денешен Срем.
 
== Наводи ==