|
Првите истражувачи ги дефинирале гените како единици на наследна трансмисија. Името "ген" било дадено од страна на [[Вилхелм Јохансен]] во [[1909]] година, иако дури од времето на [[Грегор Мендел]] било познато дека постои потаен фактор кој ги дава наследните карактеристики кај организмите. [[Томас Хант Морган]] и неговите соработници биле првите научници кои согледале дека гените се сместени на хромозомите. Во [[1940]]-те години од 20 век, [[Освалд Авери]] покажал дека гените се состојат од ДНК. Потоа се открило дека некои [[вирус]]и наместо ДНК, користат [[РНК]] како градбена единка на своите гени. Со откривањето на структурата на ДНК од страна на [[Џејмс Вотсон]] и [[Френсис Крик]] започнува новиот период на истражување на гените - нивната структура, функција и регулација.magdeeeeee
ОСМО А ОДДЕЛЕНИЕЛЕ
== Функција на гените ==
ЕМИЛИЈА ВАСИЛЕВСКА
[[Податотека:Gene.png|right|thumbnail|270px|Шематски приказ на еден ген. Генот е одредена секвенца од ДНК кој се состои од интрони (региони кои не се преведуваат во протеини и затоа се отстрануваат со процесот splicing или [[Спојување (генетика)|спојување]]) и егзони (региони кои се преведуваат во протеини).]]
МАРИЈА ВЕЛКОВСКА
Гените се всушност упатства за синтеза (создавање) на [[протеин]]и. Повеќето гени содржат информации кои се потребни за создавање на овие многу важни биомолекули (неколку гени произведуваат други молекули кои и помагаат на клетката да ги собере протеините). Патот од ген до протеин е сложен и тесно контролиран во секоја клетка. Тој опфаќа два главни чекора: [[Транскрипција (генетика)|транскрипција]] и [[транслација]]. Заедно, транскрипцијата и транслацијата се познати како [[генска експресија]].
МАГДАЛЕНА ВЕЉАНОСКА
МОНИКА ЗИВЧЕСКА
За време на транскрипцијата (препишувањето), информацијата која се содржи во генската ДНК се пренесува на слична молекула наречена [[РНК]] (рибонуклеинска киселина) во [[Клеточно јадро|клеточното јадро]]. И двете [[Нуклеинска киселина|нуклеински киселини]] (ДНК и РНК) се составени од нуклеотидни бази, но имаат некои различни хемиски својства. Видот на РНК која ја содржи информацијата за создавање на протеин е наречена [[информациона РНК]] (mRNA, messenger RNA) бидејќи ја носи информацијата (или пораката) од ДНК надвор од јадрото во [[цитоплазма]]та.
НАТАША ЗЛАНОСКА
КРИСТИНА ЈОНЧЕСКА
Транслацијата (преведувањето) е вториот чекор при синтезата на протеини од гените и се случува во цитоплазмата. Кај еукариотските организми, генот се состои од два региона: [[интрон]] и [[егзон]], при што само егзонот може да биде преведен во протеин. mRNA реагира со специјализиран комплекс наречен [[рибозом]], кој ги “чита” секвенците од mRNA базите. Секоја секвенца од три бази, наречена [[кодон]], обично кодира одредена [[амино киселина]] (амино киселините се градбени делови на протеините). Друг вид на РНК наречен [[транспортна РНК]] (tRNA) го подредува протеинот на тој начин што транспортира амино киселини до рибозомот. Протеинската синтеза трае сѐ додека рибозомот не дојде до стопирачки кодон (секвенца од 3 базни парови која не кодира амино киселина).
МАРИЈА ПАВЛОВИЌ
ЕЛЕНА ПЕЈЧЕВА
Протокот на генетска информација од ДНК, преку РНК до протеинот е еден од фундаменталните принципи на [[Молекуларна биологија|молекуларната биологија]]. Овој процес се нарекува и ''[[централна догма на молекуларната биологија]]''.
СИМОНА НИКОЛОСКА
ЕЛВИРА РАВМАНОСКА
Иако сите гени се изградени од ДНК, не сите делови од ДНК се однесуваат како гени. Кај еукариотите, поголемиот дел од ДНК не функционира како гени, што значи дека не е код за создавање на протеини или РНК. Еден дел од ДНК кој не се однесува како ген има структурна улога, други делови се остатоци од стари гени кои повеќе не се функционални, а најголемиот дел од ДНК по сѐ изгледа е "ѓубре ДНК", инсертирана и копирана од страна на вирусовидни секвенци. Во еден ген обично само едната страна од двојниот хеликс кодира продукт, додека другата е тивка (silent-страна). Која страна од хеликсот игра улога на код е прашање на видот на генот.
АРНЕЛА РЕЏИЌ
ВЕРОНИКА ТАСЕСКА
МАРИНА НАУМОСКА
== Големина на гените. Гени кои не кодираат протеини ==
| 